گفتگو با الهام امین‌زاده معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور
زنان در جامعه چه میخواهند؟
یکی از مطالبات جدی جامعه زنان این است که هم در سطح وزرا و هم در سطح معاونان تمام وزارت‌خانه‌ها از بانوان توانمند استفاده شود؛ زیرا اگر فرصت رقابت سالم در اختیار آنان قرار بگیرد، می‌توانند خود را ثابت کنند؛ چنان‌که به‌رغم وجود تعداد اندک زنان در سطوح عالی مدیریتی اما نام‌های ماندگاری از این قشر برجای مانده است و کارنامه‌های بسیار خوبی از آنان به‌چشم می‌خورد؛ بااین‌حال امروز برخی بر طبل مخالفت می‌کوبند و خواهان سهم حداقلی این قشر به بهانه‌های گوناگون می‌شوند. درواقع آنان نیمه خالی لیوان را می‌بینند و به‌دنبال انعکاس کاستی‌های موجود هستند؛ درصورتی‌که اگر فرصت لازم به زنان داده شود این قشر توانایی ویژه خود را بروز و ظهور خواهند داد. در همین راستا «نسل‌فردا» با دکتر الهام امین‌زاده، معاون حقوقی سابق رئیس‌جمهور گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید:
*****باتوجه به اینکه همواره یکی از مطالبات مردم و جامعه زنان حضور شایسته‌تر بانوان در عرصه‌های مدیریتی است، ارزیابی شما از نقش آنان طی یک دهه اخیر در کشور چیست؟
به نظر من باید زمینه برای حضور بیشتر بانوان در عرصه مدیریتی کشور فراهم شود تا تجربه لازم را برای پست‌های بالاتر کسب کنند. خوشبختانه هم در استانداری‌ها و هم در وزارت‌خانه‌ها پست‌های مهمی در اختیار بانوان قرار داده شده که توانسته‌اند وظایف خود را به‌نحو احسن انجام دهند و تجاربی را کسب و به مرحله بالاتری دست پیدا کنند. ملاحظه می‌کنید به‌رغم اینکه تعداد زنان در سطوح عالی مدیریتی، اندک بود، اما نام‌های ماندگاری در این حوزه وجود دارد و کارنامه خوبی از زنان برجا مانده است. به‌نظر بنده حضور بانوان در عرصه‌های مدیریتی طی یک دهه اخیر مثبت بوده است؛ به‌عنوان‌مثال، حضور بیش از ۹۰درصد زنان در استان خراسان شمالی و رشد ۲۳۷درصدی حضور بانوان در شورای شهر و روستای استان هرمزگان از نمونه این مناصب است که با همکاری و انتصاب خود مردم اتفاق افتاده است؛ با وجود این اگر فرصت بیشتر برای رقابت سالم در اختیار بانوان قرار بگیرد آنان می‌توانند بیش‌ازپیش خود را ثابت کنند؛ البته این موضوع نیاز به زمان دارد و توجه ویژه آقای روحانی و مسئولان عالی‌رتبه کشور را می‌طلبد.
*****دولت آتی می‌تواند انتظار جامعه زنان را برای ورود به کابینه فراهم کند؟
این امر وابسته به آن است که چه کسانی را برای کدام وزارت‌خانه انتخاب کنند. به‌هرحال بحث شایسته‌سالاری مطرح است تا موضوع جنسیتی‌کردن. اکنون بحث اداره کشور و مردمی که باید به آنان خدمت و به مطالبات‌شان پاسخ داده شود براساس تجربه، تعهد و تخصص مطرح است و حرف اول را می‌زند. اگر خانم‌ها هم از تخصص، تجربه و تعهد لازم برخوردار باشند به نظر می‌رسد این انتظار از سوی جامعه زنان است که چنین خانمی را در پست وزارتی منصوب بکنند؛ لیکن این بانوان باید شناسایی شوند و به زنانی که بیشتر در رسانه‌ها هستند، اکتفا نشود.
*****به نظر شما کدام وزارت‌خانه‌ها پتانسیل بیشتری برای انتخاب وزیر زن دارند؟
این موضوع به زنان و تخصصی که در آن حوزه دارند، بستگی دارد. بالاخره بانوان ما در سمت‌هایی ازجمله معلم، استاد دانشگاه، پزشک و حقوقدان ایفای نقش می‌کنند؛ اما اکنون نمی‌توان اذعان داشت که حتماً وزیر دادگستری، بهداشت، آموزش‌وپرورش یا علوم یک خانم باشد؛ به‌رغم اینکه بانوان در این حوزه تخصص دارند. منتهی باید خانم‌هایی در این پست‌ها قرارگیرند که پله‌به‌پله دوره‌های مختلف را در عرصه اجرایی یا تقنینی یا حقوقی طی کرده‌اند تا بتوانند در آن سمت‌ها قرارگیرند و به‌خوبی آن دستگاه مربوطه را مدیریت کنند.
******** برخی معتقدند نباید دغدغه زنان حضور در کابینه باشد و باید مشکلات این عرصه به‌صورت ریشه‌ای حل‌وفصل شود. نظر شما در این رابطه چیست؟
هرکدام جای خود را دارند. اگر بانوان قادر باشند به‌نحواحسن و بهینه خدمت کنند باید پاسخگوی مطالبه آنان بود و در کابینه انتخاب شوند. درست است؛ باید به مشکلات زنان به‌صورت ریشه‌ای توجه کرد و هردو، مورد توجه دولت و نظام قرار گیرد؛ زیرا اگر بانوی توانمند با سوابق اجرایی و مدیریتی داشته باشیم و از فردی ضعیف‌تر استفاده شود، چون قرار است این پست به زنان واگذار نشود به‌نظرمن به‌دنبال این اقدام هم ظلم به جامعه شده است و هم به جامعه زنان. همان‌طور که عرض کردم باید این زنان مورد شناسایی قرارگیرند؛ بنابراین حل‌وفصل ریشه‌ای مشکلات تنها مختص کابینه نیست و باید مسائل جامعه زنان به‌صورت اساسی مرتفع شود. یکی از عوامل مهم این موضوع در بستر اجتماعی جریان دارد و سطح دیگر آن در بخش مدیریتی است. اکنون باید از تلاش برای حضور شایسته زنان در سطوح عالی مدیریتی و کابینه فروگذاری نکرد تا شاهد تحولات اساسی در این حوزه باشیم.
**********عده‌ای می‌گویند زنان توانمند نداریم و باید ابتدا در مراحل دیگر تجربه کسب کنند. شما تا چه اندازه موافق چنین اظهاراتی هستید؟
اگر چنین اظهاراتی مطرح می‌شود این مسئله دال بر ناقص‌بودن اطلاعات این افراد است. متأسفانه هیچ دستگاهی و ارگانی براساس بانک اطلاعاتی دقیقی درباره خانم‌های توانمند اظهارنظر نمی‌کند؛ چراکه چنین بانک اطلاعاتی در کشور ما وجود ندارد. اکنون زمانی است که هر بخش و دستگاهی از ما می‌خواهد کاندیداهایی را به آنان معرفی کنیم، ولی شناخت کافی در این راستا وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد اولین گامی که دولت دوازدهم می‌تواند بردارد این است که بانک اطلاعاتی دقیقی درباره خانم‌های توانمند و مجرب در هر رشته و تخصص به‌وجود آورد تا این قشر براساس تجربه و سوابق خود در پست‌های مدیریتی موردنظر قرارگیرند. اینکه برخی افراد معتقدند بانوان توانمند نداریم بنده چنین اظهاراتی را تائید نمی‌کنم؛ در پاسخ به این افراد باید اذعان داشت که در کشور ما بانک اطلاعاتی درباره زنان وجود ندارد؛ درحالی‌که اگر چنین نهادی تأسیس شود زنان توانمند به آسانی شناسایی می‌شوند و در جایگاه اصلی خود قرار می‌گیرند.
***** عملکرد وزرای زن قبلی را چطور می‌توان ارزیابی کرد؟ آنقدر قابل دفاع است که بتوان بر ورود زنان بیشتر تاکید کرد؟
تاکنون یک وزیر زن بیشتر نداشته‌ایم. به‌نظر بنده خانم دکتر وحید به‌عنوان وزیر بهداشت توانمندی و عملکرد خوبی داشته‌اند.
*****بعد از انقلاب تاکنون مخالفان حضور زنان در کابینه بدون درنظرگرفتن موضوع شایسته‌سالاری سهم محدودی را برای بانوان قائل هستند. چرا این افراد خواهان سهم حداقلی و حضور محدود بانوان در کابینه هستند؟
به‌نظر من چهره‌های محدودی به انتصاب‌کنندگان کابینه معرفی می‌شوند که شاید کشش وزارت‌خانه‌ای در آنان دیده نمی‌شود. به‌نظر می‌رسد باید هرکس بانوی توانمند، مدیر، مدبر، خلاق و خوش‌فکر سراغ دارد به بخش‌های دولتی معرفی کند تا پس از بررسی رزومه و سابقه افرادی که از حواشی کمتر و توانایی بیشتر برخوردار هستند، انتخاب صورت گیرد؛ البته سهم محدود برای زنان قائل‌شدن به این دلیل است که از ورود زنان کارامد به دولت دوازدهم جلوگیری شود؛ درحالی‌که وزرا فارغ از زن و مردبودن باید از کارامدی لازم برخوردار باشند؛ زیرا کارامدی مهم‌ترین مؤلفه برای انتخاب یک وزیر است. علاوه‌برآن وزرا باید مدیرانی شایسته و سالم باشند و درنهایت اقدامات اثربخشی در دولت دوازدهم انجام دهند. اکنون آقای روحانی باید مؤلفه‌های اثربخشی را در انتخاب اعضای کابینه دولت آتی لحاظ کند.
نویسنده : لیلا کاظمی
گم شدن مطالبات زنان / گفت و گو با دکتر فریده روشن، فعال مدنی در اجتماع
مشکلات زنان شاغل (Working women) در خانه چیست؟
