زوج‌های نابارور بخوانند

ستاره‌ها یکی‌یکی روشن می‌شود و شروع می‌کند به چرخیدن. یکی سبز است، ستاره کناری‌اش نارنجی، بعدی قرمز، زرد، بنفش، صورتی و ده‌ها رنگ زیبا و درخشان دیگر که یکی پس از دیگری روشن می‌شود و چشمک می‌زند.

به نقل از مجله چهاردیواری ؛ ستاره‌ها دنبال هم می‌چرخند و به عروسک زیبایی که به آنها چشم دوخته است، چشمک می‌زنند. عروسک روی تخت سفید کوچکش دراز کشیده و مثل همه شب‌های قبل زل زده به ستاره‌هایی که با صدایی دلنشین و ملایم می‌خواهند او را شاد کنند، اما مثل همیشه بی‌تفاوت است و با چشمانی سرد و خیره فقط آنها را نگاه می‌کند. کنارش چند ​ عروسک پشمالوی ریز و درشت دیگر هم قرار دارد تا هر وقت خواست یکی را بردارد و با آن بازی کند، اما به آنها هم علاقه‌ای نشان نمی‌دهد.

لباس‌های عروسک هر روز عوض می‌شود؛یک روز پیراهنی صورتی با آستین‌های پفی تنش می‌کنند و فردای آن روز لباس سرهمی سورمه‌ای، همه لباس‌هایش هم زیباست و دوست‌داشتنی. پرده و فرش اتاق هم با طرح‌های کارتونی و رنگارنگ‌شان در کنار عروسک‌ها و اسباب‌بازی‌های ریز و درشتی که در گوشه و کنار اتاق قرار گرفته، محیطی زیبا و جذاب فراهم کرده، اما وقتی او و همسرش وارد این اتاق می‌شوند، فقط غصه‌شان بیشتر می‌شود و دردها را بیش از پیش احساس می‌کنند.

آنها فقط به این امید زنده هستند که روزی به جای عروسک، بچه واقعی‌شان را در آن تخت کوچک بخوابانند، با او بازی کنند و… سال‌هاست این آرزو را زنده نگه داشته‌اند، اما کم‌کم امیدشان هم دارد از بین می‌رود. حالا دیگر هم زن و هم مرد از این وضع خسته شده‌اند و می‌دانند به این زودی‌ها طعم پدر و مادر شدن را نمی‌چشند. این روزها دنیای دونفره‌شان به جای شادی و آرامش، سرشار از تلخی و ناامیدی است و به نظر می‌رسد افسردگی کم‌کم دارد به عمق این زندگی نفوذ می‌کند.آنها فکر می‌کنند زندگی مشترک بدون حضور بچه بی‌معناست، اما نمی‌دانند این روزها روش‌های درمانی مختلفی وجود دارد که شاید بتواند به آنها هم کمک کند. روش‌های متفاوتی که به خیلی‌ها کمک کرده و مشکل‌شان را در این زمینه حل نموده است. علاوه بر این، اگر روزی هیچ‌یک از این روش‌ها نیز به نتیجه دلخواه نرسد، بازهم نباید ناامید شوند. در این مواقع، بهترین کار این است که محبت و عشق مادرانه و پدرانه را نثار کودکی کنند که از نعمت داشتن پدر و مادر محروم شده است.

دنیایی که فقط با بچه معنی پیدا می‌کند

«همه چیز داشت خوب پیش می‌رفت که ناگهان اوضاع به هم ریخت. دیگر نه عشقی در این زندگی وجود داشت و نه آرامشی.» این اوضاع به هم ریخته را خیلی‌ها پس از گذشت چند سال از زندگی مشترک‌شان تجربه کرده‌اند. همان وضعی که یک سال، دو سال یا حتی چند سال پس از ازدواج می‌تواند اتفاق بیفتد و گاهی حتی ممکن است به طلاق و جدایی هم برسد.

بعضی وقت‌ها زن و شوهر عاشق یکدیگرند، اما بچه‌دار نشدن همه آرزوهای‌شان را از بین می‌برد و آنها هم یادشان می‌رود با چه هدفی ازدواج کرده‌ و زندگی‌شان را تشکیل داده‌اند. خیلی‌ها زندگی بدون بچه را بی‌معنی می‌دانند. برخی هم می‌خواهند فرزندی داشته باشند تا همیشه نام‌شان باقی بماند و گروهی هم هستند که پس از مدتی از زندگی دونفره‌شان خسته می‌شوند و فکر می‌کنند این زندگی تکراری شده یا بالاخره روزی می‌رسد که تکراری و خسته‌کننده خواهد شد.

خوب یا بد، خیلی‌ها به اشتباه تصور می‌کنند زندگی مشترک بدون حضور بچه محکوم به شکست است. در حالی که اگر با دقتی بیشتر به اطرافمان نگاه کنیم، حتما زن و شوهرهایی را خواهیم دید که بچه‌ای ندارند، اما خوشبختی‌شان مثال‌زدنی است و در مقابل همسرانی هستند که با وجود داشتن چند فرزند، کارشان به طلاق و جدایی کشیده است. پس این قانونی کلی نیست و نمی‌توان گفت فرزندان عامل استحکام زندگی مشترک هستند. در حقیقت، نکته مهم هدفی است که زن و مرد از ازدواج و تشکیل زندگی مشترک دارند. اگر آنها در کنار یکدیگر زندگی کنند و تنها هدفشان بچه‌دار شدن باشد، مسلما با بروز چنین مشکلاتی نمی‌توانند به زندگی‌شان ادامه دهند، اما هنگامی که آنها با یکدیگر رابطه خوبی داشته باشند، در کنار هم از زندگی‌شان لذت ببرند و بچه‌دار شدن جزو اصول زندگی‌شان نباشد، بدون حضور بچه هم راضی خواهند بود.

گاهی زوج‌ها دچار باور غلط می‌شوند. اینها کسانی هستند که فکر می‌کنند زمانی که زندگی‌شان به بن‌بست می‌رسد و ادامه دادنش مشکل می‌شود، بچه‌دار شدن راه‌حل خوبی برای تغییر شرایط زندگی است. در حالی که به هیچ عنوان نمی‌توان انتظار داشت مشکلات و اختلاف‌ها پس از تولد کودک از بین برود و زندگی جدیدی شروع شود. روانشناسان و مشاوران خانواده هم این موضوع را تائید می‌کنند و می‌گویند هیچ وقت نباید به کودکان به عنوان ابزاری برای حفظ زندگی مشترک نگاه کرد.

استرس بچه‌ نداشتن

چه انتظاری می‌توان داشت از زن و مردی که فکر می‌کنند زندگی‌شان بدون حضور بچه، پوچ و بی‌معناست؟ اگر آنها شب و روز به این موضوع فکر کنند و تمام فکرشان پیرامون موضوع بچه و بچه‌‌دار شدن باشد، طبیعی است تا زمانی که فرزندی نداشته باشند، زندگی سخت و پراسترسی را هم تجربه کنند. در واقع نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که ناباروری بر ابعاد مختلف زندگی زن و مرد تاثیر می‌گذارد، البته این احساس نگرانی و اضطراب معمولا میان خانم‌ها بیشتر است، اما حتما می‌تواند مردها را هم تحت تاثیر قرار دهد و به همین دلیل بدرستی باید کنترل شود. در چنین مواقعی کمک گرفتن از متخصصان و مشاوران، شناختن روش‌های درمانی، صحبت کردن با کسانی که مشکل یکسانی دارند، دعا و سرگرم شدن با کارهای مورد علاقه از جمله شیوه‌هایی است که می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

بچه‌ نداری، یک غم داری،​ بچه داری، هزارتا

بچه داشتن اتفاقی است شیرین و دوست‌داشتنی، اما مشکلات و دردسرهای خاص خودش را هم دارد که اگر بیشتر از خوبی‌هایش نباشد، کمتر هم نیست. خیلی‌وقت‌ها زن و شوهرها اینقدر به فکر بچه‌دار شدن هستند که اصلا یادشان می‌رود حضور فرزند در زندگی، چه مسئولیت‌های سنگینی را به‌عهده آنها می‌گذارد.

بنابراین خوب است هنگامی که زن و شوهری قادر نیستند بچه‌دار شوند، به جای پرسش‌‌های ناراحت‌کننده یا کنجکاوی‌های بی‌مورد، درباره دردسرها و مشکلات بچه‌داری با آنها صحبت کنید. با این کار شاید حس بهتری به آن زوج ببخشید و احساس نبود امنیت یا کمبودی را که در زندگی دارند تا حدی تعدیل کنید.

بچه‌ها به دنبال والدین؛ زوج‌ها به دنبال فرزند

گاهی هیچ‌یک از این روش‌ها نمی‌تواند به زوج نابارور کمک کند یا این‌که زن و مرد خودشان نمی‌خواهند از چنین راه‌هایی برای بچه‌دار شدن استفاده کنند، اما در این مواقع هم دنیا به آخر نمی‌رسد و هنوز راه‌حلی وجود دارد؛ راهی که البته در بسیاری از موارد نادیده گرفته می‌شود و زن و شوهر چندان توجهی به آن نشان نمی‌دهند. پذیرش مسئولیت فرزندان بی‌سرپرست و نگهداری از آنها به عنوان فرزندخوانده، همان راهی است که شاید خیلی‌ها اصلا به آن فکر هم نکنند، اما می‌تواند مشکل بسیاری از این زوج‌ها را برطرف ​کند.

البته زمانی که زن و مرد می‌خواهند فرزندی را به عنوان فرزندخوانده‌شان قبول کرده و از او نگهداری کنند، حتما باید ابتدا در مورد این موضوع با یکدیگر صحبت کرده و به نتیجه‌ای مشترک برسند؛ زیرا در مواردی که مشکل ناباروری به یکی از همسران مربوط می‌شود، ممکن است طرف مقابل حس خوبی نسبت به فرزندخوانده نداشته باشد. برهمین اساس توصیه روان​شناسان و مشاوران خانواده بر این است که قبل از اقدام به این کار حتما موضوع را برای خودتان حل کنید و شرایط خانواده را از نظر موقعیت اقتصادی، فرهنگی، جسمی و روحی مورد توجه قرار دهید.

روش‌های مختلف برای درمان ناباروری

آن روزها گذشت؛ همان روزهایی که اگر زن و مردی بچه‌دار نمی‌شدند، خانواده‌ها فقط زن را مقصر می‌دانستند و هیچ راه‌حلی هم برای این مشکل پیدا نمی‌کردند مگر صبر و دعا. زمانی که مطمئن می‌شدند دعاهایشان برآورده نمی‌شود هم آستین‌ها را بالا می‌زدند تا زن دیگری برای آن مرد بگیرند و او را از این وضع نجات دهند.

حالا اما بیشتر مردم می‌دانند زن و مرد هر دو نفرشان می‌توانند دچار مشکل ناباروری باشند و البته روش‌های مختلفی هم برای درمان چنین مواردی وجود دارد.

دکتر ثریا عالمی، جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان در گفت‌وگو با چاردیواری یادآور می‌شود: حرف خاصی نیست… امروزه‌ روش‌های متعددی وجود دارد که به شیوه‌های متفاوت می‌تواند به زوج‌های نابارور کمک کند و هریک از زوج‌هایی که دچار این مشکل هستند، براساس شرایط و موقعیت‌شان از آنها بهره خواهند برد.

اهدای تخمک

خیلی‌ها ممکن است مطالبی را در مورد اهدای تخمک شنیده باشند، اما بدرستی ندانند قضیه چیست و این روش در چه مواردی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکتر عالمی در این‌باره می‌گوید: اهدای تخمک در مورد کسانی انجام می‌شود که یا مشکلات ژنتیکی خاصی دارند و نمی‌توانند از تخمک خودشان استفاده کنند یا به کمک داروها نیز تخمک‌گذاری نمی‌کنند یا به دلیل یائسگی زودرس اصلا تخمک‌گذاری ندارند. برای این افراد از تخمک فردی اهداکننده برای تشکیل جنین (البته تحت قوانین خاصی) استفاده می‌شود. همچنین در مورد زوج‌هایی که دچار مشکل نداشتن اسپرم هستند نیز می‌توان از روش‌های دیگری استفاده کرد.

رحم اجاره‌ای

رحم اجاره‌ای هم یکی از همین موضوعات است که حرف‌های زیادی پیرامون آن مطرح می‌شود، اما خیلی‌ها اطلاعات صحیحی در موردش ندارند. دکتر عالمی ضمن بیان این‌که رحم اجاره‌ای برای کسانی قابل استفاده خواهد بود که به دلیل مشکلات ژنتیکی، رحم ندارند یا رحم‌شان دچار مشکل مادرزادی است و همین‌طور کسانی که به دلیل مشکلات رحمی دچار سقط‌های مکرر می‌شوند، ادامه می‌دهد: در این مواقع می‌توان تخمک و اسپرم را در محیط آزمایشگاهی قرار داد، اما جنین به فرد داوطلب و سالم منتقل می‌شود.

این متخصص زنان و زایمان با اشاره به مشکلات روحی، روانی ناشی از این روش‌ها یادآور می‌شود: تمام این روش‌ها می‌تواند زوج را دچار مشکلات روحی خاصی سازد. در حقیقت، پذیرش کودکی که با تخمک اهدایی یا اسپرم اهدایی یا در رحم اجاره‌ای رشد کرده است، مشکل عمده‌ای به حساب می‌آید و به همین دلیل زن و شوهر قبل از اقدام به این کارها و استفاده از چنین روش‌هایی حتما باید مشاوره روانپزشکی داشته باشند و پیش از هر اقدامی آمادگی لازم را کسب کنند.

روش IVF

IVF یا لقاح خارج رحمی (باروری در محیط آزمایشگاه) یکی از روش‌های درمان ناباروری است و به گفته دکتر عالمی معمولا در مواردی استفاده می‌شود که تنبلی تخمدان به داروها جواب نداده و IUI یعنی تزریق اسپرم به داخل رحم نیز به نتیجه نرسیده است. در صورتی که لوله‌های رحمی دچار مشکل بوده یا بسته باشد ​یا هنگامی که تعداد اسپرم کمتر از آن است که با روش‌های کم‌هزینه‌تر موفق شویم نیز به روش IVF روی می‌آوریم و از آن کمک می‌گیریم.

این متخصص زنان و زایمان درباره این روش می‌گوید: در این روش، ابتدا به کمک داروهای محرک تخمدان و با تحریک تخمدان‌ها، تخمک‌ها‌ به تعداد زیادی (مثلا 10 عدد) ایجاد می‌شود. پس از آن با سونوگرافی، از طریق واژن و توسط سوزن مخصوص این تخمک‌ها برداشته خواهد شد و در همان روز اسپرم هم از همسر فرد تهیه شده و در محیط آزمایشگاهی آماده می‌شود. پس از آن، تخمک‌ها در معرض تعداد بسیار زیادی اسپرم قرار می‌گیرد و به این ترتیب تعدادی از تخمک‌ها بارور می‌شود. این تخمک‌های بارورشده باید برای مدت 48 تا 72 ساعت در محیط‌های آزمایشگاهی ویژه نگهداری شود تا به صورت تخم چند روزه درآید.

البته در این مرحله و قبل از انتقال می‌توان جنین را از نظر بیماری‌های کروموزومی بررسی کرد. سپس برای تزریق به داخل رحم از طریق واژن و حداکثر در سومین روز تزریق می‌شود یا این‌که منجمد شده و در شرایط خاصی از آن نگهداری می‌کنند تا در صورت نبود موفقیت این مرحله IVF برای مراحل بعدی حفظ شود.وی می‌افزاید: میزان موفقیت این روش در هر بار حدود 35 درصد است و هرچه سن اهداکننده تخمک بیشتر باشد، احتمال موفقیت نیز کمتر می‌شود.علاوه بر این، به گفته این متخصص زنان و زایمان، در هر بار IVF دو یا چند جنین آماده به داخل رحم منتقل می‌شود تا احتمال موفقیت افزایش یابد، اما برای افراد جوان و کسانی که شرایط مناسبی دارند، می‌توان یک جنین را انتقال داد تا از عارضه دو یا چندقلویی که خطرات خودش را دارد، جلوگیری شود.

سایر روش‌های بارداری

روش دیگری که برای درمان ناباروری مورد استفاده قرار می‌گیرد، ZIFT یا انتقال نطفه بارورشده به داخل لوله رحم است که دکتر عالمی درباره آن چنین توضیح می‌دهد: در این روش، همه مراحل شبیه IVF است و بیماران مانند روش ivf آماده می‌شوند، اما در مرحله تزریق، جنین که معمولا در مراحل پایین‌تری از رشد است​ (24 تا 48 ساعت) به کمک سونوگرافی یا لاپاراسکوپی داخل لوله رحمی قرار می‌گیرد.

البته به گفته این پزشک متخصص، مشخص است​ برای استفاده از این روش، لوله رحمی باید سالم باشد.

وی با اشاره به این‌که در روش GIFT نیز تخمک داخل لوله رحم قرار می‌گیرد، می گوید این روش‌ها که البته امروزه هم کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای مواردی خاص طراحی شده بود، اما امروزه بهترین روش که جایگزین مناسبی هم برای روش‌های قبلی به شمار می‌آید، روش ICSI است. روش فوق بویژه برای کسانی اهمیت خاصی دارد که تعداد اسپرم کمی دارند و حتی نمی‌توان از روش IVF برای آنها استفاده کرد یا با IVF هم تخمک بارور نشده است.

دکتر عالمی ضمن بیان این مطلب می‌گوید: در این روش از تزریق اسپرم به تخمک در محیط آزمایشگاهی خاص و زیر میکروسکوپ‌هایی بسیار قوی استفاده می‌شود.

وی می‌افزاید: جالب است بدانیم روش‌های آزمایشگاهی پیچیده و ظریفی در این زمینه وجود دارد که به کمک آن می‌توان تخم را در مرحله چندسلولی مشاهده کرد و سلول‌های ناسالم را برداشت. همچنین در این مرحله می‌توان یک سلول را که مشابه سلول‌های دیگر است، برداشت و از نظر مشکلات ژنتیکی و تعداد کروموزوم بررسی کرد و جنسیت را تشخیص داد تا براساس خواسته پدر و مادر جنین سالم با جنسیت مطلوب را انتقال دهند.

لذت مادر​شدن

«این روزها دیگر ناباروری و بچه‌دار نشدن مثل سال‌های پیش نیست و چندان مفهومی ندارد. حالا به کمک روش‌های متفاوت، زن و شوهرها می‌توانند لذت حضور فرزندشان را درک کنند.» اینها حرف‌های نوشین است که در سی و دو سالگی به کمک روش IVF باردار شده و حالا یک دختر ناز و زیبا دارد.

او می‌گوید وقتی متوجه مشکل‌شان شده و فهمیده امکان بچه‌دار شدن ندارند، فقط گریه کرده و چند روز به فکر پیدا کردن راه‌حلی برای این مشکل بوده است. به پزشکان مختلف مراجعه کرده، آزمایش‌های متعددی انجام داده و از هر کس چیزی در این مورد شنیده به آن عمل کرده تا به آرزویش برسد، اما کم‌کم مطمئن شده با این کارها مادر نخواهد شد.

البته این رفت‌وآمدها به مطب‌ها، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مختلف بیهوده هم نبوده و او و همسرش را با روش‌های مختلف درمان ناباروری آشنا کرده است. نوشین که با یادآوری آن روزها لبخند روی لبش می‌نشیند، می‌گوید: وقتی فهمیدم باردار نمی‌شوم، اول ترسیدم و به پزشکان مختلف مراجعه کردم. می‌خواستم یکی از آنها بگوید بقیه اشتباه کرده‌اند و شما می‌توانید بچه‌دار شوید،اما این اتفاق هرگز نیفتاد. مدت زیادی به دنبال پیدا کردن مرکز معتبر و مناسبی بودم تا با خیال راحت بتوانم از روش‌های درمانی‌شان استفاده کنم و خدا را شکر بموقع توانستم با راهنمایی‌های پزشک معالجم به یکی از این مراکز مراجعه کنم و آزمایش‌ها و اقدامات اولیه را انجام دهم.

پس از انجام بررسی‌های اولیه و پشت سر گذاشتن آزمایشات مختلف، پزشک به نوشین و همسرش پیشنهاد می‌کند از روش IVF کمک بگیرند. نوشین می‌گوید: درباره این روش چیزی نمی‌دانستیم، اما دکتر توضیح مختصری درباره آن داد و ما هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتری رفتیم. وقتی به کلینیک‌ها و بیمارستان‌ها می‌رفتم با خانم‌هایی که از این روش استفاده کرده بودند، همصحبت می‌شدم تا نتیجه کارشان را بفهمم و از جزئیات آن اطلاعاتی به دست آورم. در این میان، دوستان خوبی هم پیدا کردم که در سنین مختلف به کمک روش IVF بچه‌دار شده بودند. پری یکی از همین خانم‌ها بود که دوقلوهایش را با همین روش به دنیا آورده بود.

نوشین درباره مراحل انجام کار می‌گوید: وقتی تصمیم‌مان را گرفتیم و با توجه به نظر پزشک برای این کار اقدام کردیم، اول داروهای مختلفی دادند و پس از آن هم وقت سونوگرافی را گذاشتند و روزی که باید برای برداشتن تخمک‌ها مراجعه می‌‌کردم، تعیین کردند. سه روز پس از آن هم برای انتقال رفتم و پیگیری‌های بعدی را هم انجام دادم تا به آرزویم رسیدم و خوشبختانه همان دفعه اول صاحب دختری زیبا و دوست‌‌داشتنی شدم.

او این قضیه را ابتدا از دیگران مخفی کرده بود و دوست نداشت کسی بداند به چه روشی باردار شده، اما پس از گذشت مدتی به این نتیجه رسید که روش بارداریش مهم نیست و همین که می‌تواند بچه‌دار شود، خودش خبر خوبی است. برای همین هم با کسانی که به آنها اعتماد داشت درباره این روش گفت و با این کار​، هم استرس خودش را کاهش داد و هم دیگران را با چنین شیوه‌ای آشنا کرد.

لطفا نظر خود را در مورد مطلب بالا در قسمت اعلام نظرات ذکر کرده و نوع مقالات و اخبار مورد علاقه خود را بیان کنید به بهترین نظرات هدایای نفیسی تعلق خواهد گرفت . باتشکر