علت زرد بودن زبان چیست؟
زردی زبان عارضه‌ای بی‌ضرر است و معمولا به مرور از بین می‌رود. زردی زبان علل مختلفی دارد، اما برخی از علل مربوط به بیماری‌های خاصی مانند زردی جدی هستند و باید بلافاصله درمان شوند. در ادامه با علل زردی زبان و روش درمان آنها آشنا خواهید شد.
زبان زرد چه شکلی‌ست؟
بسته به علت زردی زبان، ظاهر آن متفاوت است. زردی ممکن است ناشی از رشد بیش از حد مخمر باشد که باعث ایجاد لکه‌های سفید مایل به زرد روی زبان و سایر قسمت‌های دهان می‌شود.
بهداشت نامناسب دهان و دیگر شرایط باعث تجمع سلول‌های مرده پوست، باکتری‌ها و سایر ذرات در دهان و روی سطح زبان می‌شود؛ و در نتیجه، باعث بوی بد دهان می‌شود.
برخی غذاها و داروها موقتا باعث زرد و لکه‌دار شدن قسمت‌هایی از دهان مانند زبان، لثه یا کام می‌شوند.
البته که زردی شایع‌ترین علت زردی زبان نیست، اما می‌تواند باعث زرد شدن زبان، کام، چشم‌ها و پوست شود.
زردی زبان علل مختلفی دارد.
علت زردی زبان
علل احتمالی زردی زبان شامل موارد زیر است:
بهداشت ضعیف دهان
بهداشت ضعیف دهان و دندان، باعث تجمع سلول‌های پوست و باکتری‌ها روی پاپیلای زبان می‌شود. پاپیلاها به برآمدگی‌های کوچکی گفته می‌شود که نوک و کنار زبان قرار دارند.
باکتری‌ها با آزاد کردن رنگدانه‌ها باعث زردی زبان می‌شوند. غذا، تنباکو و سایر مواد نیز روی پاپیلاهای گیر کرده و باعث زرد شدن زبان می‌شوند.
زبان سیاه مودار
زبان سیاه مودار یک عارضه بی‌ضرر است که ناشی از رشد بیش از حد سلول‌های مرده پوست روی زبان است. این رشد بیش از حد منجر به بزرگتر شدن پاپیلاها می‌شود؛ درنتیجه باکتری‌ها، خاک، غذا و مواد دیگر روی این برجستگی‌ها جمع شده و باعث رنگی شدن آنها می‌شوند.
درست است که نام این عارضه به رنگ سیاه نامگذاری شده است، اما ممکن است قبل از سیاه شدن تبدیل به زرد یا رنگ‌های دیگر شود.
عوامل دخیل در ابتلا به زبان سیاه مودار:
- سیگار کشیدن
- مصرف زیاد قهوه
- نوشیدن الکل
- دهان خشک
- برخی آنتی بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین ها
- پیروی از یک رژیم غذایی نرم
علائم دیگر نیز عبارتند از:
- احساس سوزش در زبان
- احساس قلقلک
- طعم عجیب در دهان
- بوی بد دهان
خشکی یا بوی دهان
خشکی دهان به دلیل کمبود بزاق کافی در دهان می‌باشد. معمولا، بزاق باکتری‌ها را از دهان پاک می‌کند و در نتیجه از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. خشکی غیرطبیعی دهان، منجر به تجمع باکتری‌ها و در نتیجه زردی زبان می‌شود.
عواملی دخیل در خشکی دهان عبارتند از:
- عوارض جانبی دارو
- بیماری‌هایی مانند سندرم شوگرن و دیابت
- پرتودرمانی و شیمی درمانی
- تنفس از طریق دهان هنگام خواب
زبان جغرافیایی
زبان جغرافیایی به از بین رفتن تکه‌هایی از پاپیلا روی زبان گفته می‌شود. پزشکان علت این عارضه را نمی‌دانند، اما گاهی در خانواده‌ها رخ می‌دهد.
علت نامگذاری این بیماری این است که تکه‌های از دست رفته روی زبان، باعث ایجاد ظاهری شبیه به نقشه روی زبان می‌شوند. لکه‌ها معمولا قرمز و گاهی هم زرد هستند.
داروهای حاوی بیسموت
پپتو بیسمول و سایر داروهای حاوی بیسموت ساب سالیسیلات می‌توانند باعث تغییر رنگ زبان از زرد به سیاه شوند و حتی ممکن است باعث سیاه شدن مدفوع نیز شوند.
آنتی بیوتیک‌ها
مصرف آنتی بیوتیک‌ها ممکن است فرد را مستعد ابتلا به برفک دهان و عفونت مخمری در دهان کند. برفک دهان ناشی از رشد بیش از حد مخمر کاندیدا آلبیکنس است.
رشد بیش از حد این مخمر باعث ایجاد لکه‌های سفید یا زرد روی زبان، قسمت داخلی گونه‌ها، لثه‌ها یا لب‌های می‌شود.
زبان سیاه مودار نیز یکی از عوارض جانبی نادر مصرف آنتی بیوتیک‌هاست.
دیگر داروها
برخی داروها عوارض جانبی از جمله تغییر رنگ موقت زرد یا قهوه‌ای زبان و دهان را به همراه دارند. زمانی که زبان تحت تأثیر عوارض جانبی دارو قرار می‌گیرد، تغییر رنگ در قسمت رویی زبان ایجاد می‌شود.
داروهایی که عوارض جانبی آنها منجر به تغییر رنگ در دهان و زبان می‌شوند عبارتند از:
- آهن
- داروهای روانگردان که دهان را خشک می‌کنند
- داروهای ضد مالاریا
- داروهای ضدبارداری خوراکی
- کلرپرومازین
- سیکلوفسفامید و بوسولفان
- داروهای شیمی درمانی
- زیدوودین
- لانزوپرازول
برخی دهانشویه‌ها
استفاده از دهانشویه حاوی پراکسید، فندق افسونگر یا منتول باعث تغییر رنگ زبان می‌شود. دهانشویه‌های تجویزی حاوی کلرهگزیدین نیز می‌توانند باعث ایجاد لکه روی دندان‌ها و دهان شوند.
دود دخانیات و جویدن تنباکو
مواد شیمیایی موجود در دود تنباکو و جویدن تنباکو رنگ زبان را زرد می‌کنند. از دیگر علل زبان سیاه مودار سیگار کشیدن است.
رژیم غذایی
برخی از غذاها و نوشیدنی‌ها نیز باعث ایجاد لکه‌های زرد یا قهوه‌ای موقت روی زبان می‌شوند. این خوراکی‌ها عبارتند از چای و قهوه یا غذاهایی رنگ‌داری مانند آب نبات و چیپس. برخی از ویتامین‌ها و مکمل‌ها نیز رنگ زرد دارند.
زردی
زردی به عارضه‌ای گفته می‌شود که منجر به زرد شدن پوست و سفیدی چشم خواهد شد. زمانی که کبد آسیب دیده باشد و قادر به عملکرد درست نباشد و نتواند بیلی روبین محصول زائد را پردازش کند زردی رخ می‌دهد. بیلی روبین به رنگدانه زرد رنگی گفته می‌شود که زمان تجزیه گلبول‌های قرمز تولید می‌شود.
عارضه زردی حتی می‌تواند باعث زرد شدن دهان نیز شود.
از آنجایی که زردی نشانه یک بیماری جدی از جمله موارد زیر است، یک موقعیت اورژانسی در نظر گرفته می‌شود:
- سیروز
- هپاتیت
- سرطان پانکراس
- سرطان کبد
- انسداد مجرای صفراوی
بیماری خود ایمنی
بیماری خود ایمنی از جمله پسوریازیس منجر به پوسته پوسته شدن پوست می‌شود. بعلاوه، لکه های قرمز با لبه‌های زرد روی زبان ایجاد می‌کند. با این حال، پسوریازیس دهانی زبان عارضه‌ای بسیار نادر است.
دیابت
طبق نتایج حاصل از تحقیقات انجام شده، دیابت نیز عارضه‌ای است که باعث زردی زبان می‌شود.
عارضه‌های مربوط به معده
گاستریت به التهاب معده اشاره دارد. گاستریت مزمن ناشی از التهاب طولانی مدت داخل معده است. بعضی افراد مبتلا به التهاب معده روی زبان‌شان یک لایه زرد رنگ دارند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورتی که تنها علامت شما زردی زبان‌تان است، جای نگرانی و نیازی به دریافت کمک پزشکی نیست. اما در صورت مشاهده هریک از علائم زیر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
داشتن علائم دیگری از زردی، عفونت یا آسیب کبدی از جمله:
- درد شکم
- وجود خون در مدفوع
- استفراغ
- تب
- کبودی و خونریزی آسان
- از بین نرفتن رنگ زرد بعد از 2 هفته
- زردی پوست یا سفیدی چشم
- درد در زبان
زردی زبان عوارضی به همراه دارد؟
زردی زبان اصولا باعث ایجاد علائمی نمی‌شود. با این‌حال، عواملی که باعث زردی زبان می‌شود ممکن است مشکلاتی از جمله موارد زیر ایجاد کنند:
- زخم کبد
- نارسایی کبد
- تورم در پاها و شکم
- بزرگ شدن طحال
- خونریزی در دستگاه گوارش
- سرطان کبد
