رسانه‌ها درباره آبیاری غیر بهداشتی و اثرات و مضرات بعضی از سموم کشاورزی غیر استاندارد بر مواد غذایی پراستفاده خانواده‌ها، بارها از قول متخصصان تغذیه و دست‌اندرکاران نظارت بر کشت مواد غذایی مطالبی منتشر کرده‌اند. به عنوان مثال، روز گذشته جام جم سرا نیز مطلبی را تحت عنوان «هشدار: خیار و گوجه نخورید، سمی و سرطانزاست» بازنشر کرد که بسیار زود جزو پربازدیدترین مطالب منتشر شده قرار گرفت. امروز خبرگزاری مهر از قول وزیر بهداشت گزارش داد: «وضعیت ما در زمینه مصرف سموم کشاورزی به این اندازه‌ای که سیاه‌نمایی می‌شود بد نیست». در همین حال معاون او از شروع برنامه‌ای در سازمان مطبوعش خبر داده برای ردیابی سموم، کودها و فلزات سنگین در هفت محصول کشاورزی که شامل خیار، گوجه فرنگی، پیاز، برنج، کاهو، سیب درختی و سیب زمینی می‌شود. اکنون مردم با ابهام و سرگردانی بیشتری مواجهند: بالاخره تکلیفشان با خبرهای متناقض در استفاده یا عدم استفاده از این محصولات چیست؟ بخرند، بخورند، سالم می‌مانند یا نخرند، نخورند تا سلامتشان تهدید نشود؟!
جام جم سرا: خبرگزاری مهر گزارش داد: واردات غیرقانونی برخی از سموم پرخطر کشاورزی، شاید دومین خبر نگران کننده بعد از ماجرای آبیاری مزارع سبزی و صیفی جات با فاضلاب های شهری باشد که وزیر بهداشت آن را رسانه ای کرد تا شاید اهتمام مسئولان مربوطه در برخورد با این قبیل تخلفات، بیش از پیش جدی تر شود. زیرا، سلامت محصولات و فرآورده های کشاورزی که در سبد غذایی مردم قرار دارد، موضوعی نیست که بتوان نسبت به آن بی اعتنا بود.
شاید تا قبل از اظهارات وزیر بهداشت در مورد قاچاق برخی از سموم پرخطر کشاورزی، موضوع خطرات و عوارض مصرف محصولات و فرآورده های کشاورزی چندان نگران کننده جلوه نمی کرد. زیرا، تصور بر این است که این قبیل محصولات که سر سفره غذایی مردم قرار دارند، از سلامت کافی برخوردارند. این در حالی است که تا پیش از این، موضوع آبیاری مزارع سبزی و صیفی جات با فاضلاب های شهری، بیشترین نگرانی مردم را از بابت خوردن سبزی و کاهو تشکیل می داد. اما، استفاده از سموم خطرناک در محصولات کشاورزی پرمصرف، می تواند زنگ خطری برای تهدید سلامت فرآورده های کشاورزی باشد. از همین رو دکتر سید حسن هاشمی وزیر بهداشت، خواستار فعال شدن بیش از پیش شورای عالی سلامت و امنیت غذا و شورای نظارت بر مصرف سموم شده و عنوان داشته که بر داروخانه های مجاز عرضه سموم نظارت کافی نداریم.
وی البته به این موضوع اشاره کرده که از فعالیت داروخانه های غیر مجاز جلوگیری نمی شود و برخی سموم نیز از مسیرهای غیر قانونی وارد می شود.
وزیر بهداشت با تاکید بر اینکه سازمان ملی استاندارد، سازمان حفاظت محیط زیست، وزارتخانه های جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در این عرصه سهیم هستند، می گوید: افزایش اعتبارات بیش از پیش برای تولید مواد غذایی سالم و نظارت در این خصوص ضروری است که با همکاری استانداران، شورای عالی سلامت در استانها در این خصوص فعال شود.
در همین حال دکتر رسول دیناروند معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو نیز از شروع برنامه جدیدی در این سازمان برای ردیابی سموم، کودها و فلزات سنگین در هفت محصول کشاورزی شامل خیار، گوجه فرنگی، پیاز، برنج، کاهو، سیب درختی و سیب زمینی خبر می دهد و می گوید: 50 درصد از سموم مصرفی ما از این گروه بودند که اکنون این رقم به 24 درصد رسیده است، ضمن اینکه میزان مصرف سموم کم خطر نیز طی چند سال گذشته از 20 درصد به 64 درصد رسیده است.
البته وزیر بهداشت به این موضوع اشاره دارد که وضعیت ما در زمینه مصرف سموم کشاورزی به این اندازه ای که سیاه نمایی می شود بد نیست. زیرا، عمده سموم پرخطری که در کشاورزی استفاده می شود از مسیرهای غیر قانونی وارد می شود.
وی با بیان اینکه نسبت به 20 سال گذشته مصرف سموم از 29 درصد به 8 درصد کاهش یافته است، می گوید: بهتر است با همکاریهای بین بخشی دستگاهها این موضوع مهم پیگیری شود و با توانمند سازی مردم، ترویج آموزش به آنها و بهرگیری از تشکلهای غیردولتی مسئله امنیت غذا را در جامعه نهادینه کنیم.
در همین ارتباط مهندس محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی نیز با تاکید بر کار مشترک و ایجاد کارگروه های تخصصی گفت: با در دست داشتن آمار مشترک از هر دو وزارتخانه و پیگیری منشا مشکلات موجود می توان راه کارهای مواجهه با آنها را پیدا کرد و در جهت رفع آنها اقدام نمود.
وی با اشاره به اینکه مصرف سرانه سم در کشور پایین است، افزود: باید نسخه پیچی سم را نظام مند و فروش سم به کشاورزان را منوط به داشتن نسخه گیاه پزشک کنیم تا بتوانیم با همکاری دستگاه های قضایی موضوع استفاده از سموم کشاورزی را ساماندهی کنیم.
از سوی دیگر، دکتر هدایت حسینی مدیر کل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو از بررسی میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در هفت محصول کشاورزی به صورت پایلوت تا پایان امسال در کشور خبر می دهد و می گوید: بررسی وضعیت موجود باقیمانده آفت کش ها و سموم در محصولات کشاورزی، بر اساس بند “و” ماده 34 قانون برنامه پنجم توسعه، از تکالیف وزارت بهداشت است.
وی با بیان این مطلب که بررسی سموم باقی مانده در 100 میلیون تن محصولات کشاورزی که هر سال در کشور تولید می شود، کار سخت و شاید نشدنی باشد، می افزاید: خوشبختانه فهرست سموم مجاز محصولات کشاورزی در سال 86 تعیین شده و بر همین اساس، وزارت بهداشت کمیته سیاستگذاری در این ارتباط تشکیل داده است تا وضعیت سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در محصولات کشاورزی را بررسی کند.
حسینی با اشاره به جلسه اردیبهشت ماه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی که به ریاست رئیس جمهور تشکیل و در آن پیرامون موضوع سلامت فرآورده های غذایی بحثهای خوبی شد، می گوید: بر اساس سندی که 27 اردیبهشت 93 از سوی رئیس سازمان غذا و دارو برای 10 دانشگاه علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است، آنالیز چند محصول کشاورزی در چند نقظه از کشور تا پایان امسال انجام می شود.
مدیرکل نظارت بر مواد غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و دارو به آنالیز محصولاتی همچون خیار، گوجه فرنگی، سیب درختی و برنج اشاره می کند و می افزاید: قرار است تا پایان امسال ببیش از 5760 نمونه از میزان سموم باقی مانده در این 4 محصول کشاورزی بررسی شود. که بر اساس نتایجی که حاصل می شود، برنامه ریزیهای خودمان را انجام می دهیم.
وی ادامه داد: همچنین میزان کودهای شیمیایی باقی مانده در سه محصول پیاز، سیب زمینی و کاهو نیز در چند نقطه از کشور مورد بررسی قرار می گیرد که در مجموع 7 هزار و 560 نمونه از میزان سموم و کودهای شیمیایی باقی مانده در این 7 محصول کشاورزی، بررسی و نتایج آن اعلام خواهد شد.
وزیر جهاد کشاورزی با بیان اینکه وضع استفاده از سموم و همچنین باقی مانده سموم در محصولات کشاورزی همیشه دغدغه این وزارتخانه است، عنوان داشته که برای بررسی این موضوع و کاهش این دغدغه چهار کارگروه تشکیل شده است که مسایل را در این خصوص بررسی کند.
حجتی با بیان اینکه در این جلسه درباره باقی مانده سموم در مواد غذایی گفتگو شد، می گوید: کاهش مشکلات درخصوص محصولات کشاورزی که در داخل تولید و همچنین محصولاتی که از خارج وارد می شود، اقدام مشترک وزارتخانه های جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
وی استفاده از سموم پر خطر را یکی مشکلات اساسی در عرصه تولید محصولات کشاورزی عنوان می کند و می افزاید: این نوع سموم از اقلام وارداتی حذف شده است اما به صورت قاچاق وارد و استفاده می شود.
وزیر جهاد کشاورزی خاطر نشان کرد: با هماهنگی دستگاه های ذی ربط با واردکنندگان و استفاده کنندگان سموم پر خطر برخورد قانونی می شود.
حجتی بر نظامند شدن فروش سم و نسخه پیچی سم تاکید کرد و گفت: حدود 6000 سم فروش در کشور وجود دارد که نیمی از آنها غیر مجازند و برخی از آنها هم که مجاز هستند با نسخه گیاه پزشک سم را عرضه نمی کنند. داروخانه های سم فروش و همچنین نسخه پیچی سم فروشی در حال ساماندهی است.
