ملانوما پوست چیست؟

علائم و نشانه‌های بیماری ملانوما

در ابتدا با بروز ضایعات ماکولر و یا ندولر رنگی و یا حتی هم‌رنگ پوست و یا با تغییرات جدید در خال‌ها مشخص می‌شود .

گرفتن تاریخچه خال از اهمیت خاصی برخوردار است که این خال به وجود آمده از چه زمانی تغییر کرده است ، بیمار چه نوع پوستی دارد، آیا دچار ضایعات پوستی دیگری می‌باشد ، سابقه ملانوما در خانواده وجود دارد یا سابقه آفتاب‌ سوختگی شدید وجود دارد ؟

ملانوما در خانم‌ها شایع‌تر است بخصوص در پاها (۴۷٪ کل موارد ابتلا به ملانوما در زنان می‌باشد) و در مردان بیشتر در پشت و سر و گردن دیده می‌شود.

علل بیماری ملانوما

• قرار گرفتن در معرض اشعه اولتراویوله علت اصلی بروز ملانوما است اما در مورد ملانوما آفتاب سوختگی بخصوص در سنین کودکی در دوره‌های کوتاه مدت هم از اهمیت برخوردار است و این اهمیت مراقبت کودکان در برابر آفتاب سوختگی را نشان می‌دهد.
• شیوع ملانوما در سفید پوستان بیشتر از پوست‌های تیره است چون در پوست سفید ملانین محافظت کننده کمتر وجود دارد.
• افراد با پوست نوع یک و دو ریسک بیشتری برای آفتاب سوختگی دارند بنابراین بیشتر در معرض ابتلا به ملانوما قرار دارند.در افراد با پوست تیپ ۳ و ۴ ، یعنی اکثر ایرانیان ، ملانوم از نوع آکرال شایع است.

عوامل خطر یا ریسک فاکتورها در بیماری ملانوما

ریسک فاکتورهای ابتلا به ملانوما عبارت‌اند از:

• سابقه خانوادگی ابتلا به ملانوما
• افرادی که خال‌های پیگمانته با قطر بیشتر از ۲ میلی متر دارند
• پوست تیپ I , II و تمایل به تشکیل خال
• افرادی که تاریخچه آفتاب سوختگی شدید دارند
• سابقه ابتلا قبلی به ملانوما
• بروز خال جدید در کف دست و پا
• بعضی افراد هم ترکیبی از ریسک فاکتورها را دارند که امکان ابتلا را افزایش می‌دهد.

درمان بیماری ملانوما

• هرگونه ضایعه پیگمانته مشکوک را باید به درماتولوژیست ارجاع کنید و در صورتی که بیوپسی تشخیص ملانوما را اثبات کند باید ضایعه با عمق و حاشیه مناسب حداقل ۳-۱ سانتی متر برداشته شود . عمق تومور و اندازه برداشته شده تعیین کننده چگونگی ادامه درمان و پیش آگهی تومور می‌باشد .
• برای پیشگیری از عود ، بیمار باید مرتب چکاپ شود . از بیمار تاریخچه کاملی گرفته شود و فاکتورهای ابتلا به ملانوماهای بعدی بررسی شود. فواصل چک در سال اول هر ۴-۳ ماه یک بار می‌باشد (غدد لنفاوی باید بررسی کامل شود)و سال بعد هر ۶ ماه یک بار و سپس به صورت سالیانه تا ۵ سال باید مرتب بررسی شوند .
• در صورت وجود هر ضایعه مشکوک در غدد لنفاوی بیوپسی انجام شود که در صورت مثبت بودن جواب بیوپسی غدد لنفاوی مربوطه باید به طور کامل برداشته شوند ،چون ملانوسیت‌های بدخیم می‌توانند از طریق سیستم لنفاوی در تمام ارگان‌ها پخش شوند. شایع‌ترین منطقه متاستاز سلول‌های سرطانی، ریه ها ، کبد ، مغزاستخوان و معده می‌باشد.
• جراحی و برداشت تومور سرطانی مهمترین روش درمانی است.
• روش‌های ژن درمانی تومور و تهیه واکسن و ایمونوتراپی در مورد این بیماران در حد تحقیقات می‌باشد.
• روش درمان پیشنهادی برای بیماران با متاستاز استفاده از دوز بالای اینترفرون در این بیماران می‌باشد که موفقیت نسبی در کاهش عود و مرگ و میر داشته است.

روان درمانی

• هر فرد در برابر تشخیص سرطان واکنش منحصر به فرد خود را دارد و در حالت طبیعی هم بیمار باید چندین مرحله را جهت تطابق با این مسئله بگذراند تا اینکه بتواند با بیماری خود کنار بیاید و به خود مسلط شود. در این مرحله نیاز شدید به کمک کادر روان درمان پزشک و پرستار و غیره دارد تا او را در این راه یاری کنند.
• به بیمار باید اطلاعات درست راجع به بیماری‌اش داده شود و امید دادن به آن‌ها باید کاملاً آگاهانه و محتاطانه باشد، به خصوص در مورد بیمارانی که ضایعات کوچک دارند و پیش آگهی خوبی خواهند داشت . باید مرتب توانایی‌های آن‌ها یادآوری شود و سعی در حفظ فعالیت‌های روزانه آن‌ها انجام شود.
• در هر ویزیت به آن‌ها امکان بدهیم که در مورد بیماری‌شان و ترسشان صحبت کنند و تمامی جوانب زندگی آن‌ها بررسی شود. اطلاعات لازم در مورد بیماری در اختیار آن‌ها ( به ‌صورت بروشورهای آموزشی ) قرار گیرد. تشویق به مراقبت از خود و ادامه درمان در دستور کار قرار گیرد.
• اکثر بیماران نیاز به مشاوره روان‌ پزشکی دارند. در صورت امکان مشاوره روان‌پزشک با فوق تخصص روان ‌پزشکی سرطان ( Oncopsychiatry ) ارجح است.

پیشگیری از بیماری ملانوما

• بررسی خال‌ها با استفاده از روش A.B.C.D : ضایعات مشکوک از نظر ملانوم ضایعه پیگمانته‌ای است که غیر قرینه هستند و دارای برجستگی و نقاط قابل لمس می‌باشند. ضایعه دارای سطح و حاشیۀ نامنظم است؛ رنگ متغیر دارند – تیره‌تر شدن ضایعات و رنگی شدن آن‌ها (رنگ آبی و قرمز) مشکوک است.
• قطر ضایعه: قطر بالای ۶ میلی متر مشکوک است.
• معاینه یا مشاهدۀ پوست : در بررسی پوست هرگونه تغییر در خال‌های موجود ، ایجاد تغییر رنگ در سطح پوست که این بررسی فیزیکی توسط خود بیمار و با کمک آیینه می‌تواند انجام شود و یا با کمک گرفتن از فرد دیگر این بررسی‌ها به‌ طور مرتب باید انجام شود.
• حاملگی :مدرک و شواهد مستدل آماری وجود ندارد که رابطۀ حاملگی و عود ملانوما را ثابت کند ولی توصیه می‌شود پس از تشخیص ملانوما و درمان برای حاملگی به مدت ۲ سال صبر کنند و سپس اقدام نمایند.
• توجه به خانواده : خانوادۀ بیماران مبتلا به ملانوم باید مورد توجه قرار گیرند و هرگونه ضایعه در پوست آن‌ها باید مورد بررسی قرار گیرد.
• محافظت از نور آفتاب :محافظت در برابر نور آفتاب خطر ابتلا به ملانوما را در آینده کاهش می‌دهد.
• حمام آفتاب : از حمام آفتاب اعم از طبیعی و مصنوعی به طور کامل باید اجتناب کرد، چون باعث پیری زودرس پوست می‌شود و امکان ایجاد کاتاراکت و راش‌های پوستی و در انتها سرطان پوست را افزایش می‌دهد.
• ضد آفتاب‌ ها : ضد آفتاب‌ ها در واقع فیلترهایی هستند که بسته به مواد به کار رفته در آن‌ها طیف مشخصی از نور را به صورت شیمیائی جذب می‌کنند یا به ‌صورت یک مانع فیزیکی این اشعه را منعکس یا پراکنده می‌کنند.
• عدد Sun protection factors) SPF) یک ضد آفتاب معیاری است که مدت زمانی را که یک فرد بدون قرمزی و سوختگی می‌تواند در معرض آفتاب باشد، در مقایسه با مدت زمانی که بدون ضد آفتاب در معرض آفتاب می‌سوزد، نشان می‌دهد.
• SPFبه ما کمک می‌کند که دریابیم قدرت ضد آفتاب برای جلوگیری از نفوذ اشعه اولتراویوله در پوست چه میزان می‌باشد.به‌ طور مثال فردی که بعد از ۲۰ دقیقه در آفتاب می‌سوزد، یعنی تا ۱۵ دقیقه سوختگی ایجاد نمی‌شود، می‌تواند از یک ضد آفتاب با S.p.f = 15 استفاده کند.

منبع : مجله اینترنتی دلگرم