گیاهانی كه شما را سرحال مي‌كنند
براي داشتن روحيه‌اي شاداب در فصل بهار، توصيه مي‌شود از اين 4گياه دارويي محرك استفاده كنيد.
زعفران
زعفران به عنوان طعم دهنده غذا و برای رنگ پارچه ، در کشورهای در حال توسعه وتوسط صنعت گران به مقدار زیاد استفاده می‌شود. در فرهنگ عامه، زعفران به عنوان مسکن، خلط آور، محرک جنسی و معرق، کاربرد دارد. در گزارش‌های داستان گونه مربوط به مناطق استوایی آسیا، از خمیری نام برده شده که مخلوطی از زعفران و چوب صندل است و این خمیر امروزه همچون گذشته به صورت مرهمی آرامش بخش برای پوست‌های خشک مصرف می‌شود.
مهم‌ترین اثرات گزارش شده زعفران عبارتند از: ضد درد، ضد دپرسيون، ضد سم، ضد ادم، ضد اكسيدان، ضد عفوني كننده، ضد اسپاسم، ضد نفخ، ضد تومور، تقويت كننده قواي جنسي، مقوي قلب، خنثي كننده راديكال‌هاي آزاد، سقط كننده، معرق، هضم كننده غذا، قاعده آور، خلط آور، بند آورنده خون، كاهش دهنده كلسترول، کاهش دهنده پر فشاری خون، ناركوتيك (مخدر)، مقوي اعصاب، محافظ اعصاب، مسكن، محرك، مقوي معده، سمي و مقوي رحم.
نگهداري
براي نگه داري ايده آل، زعفران بايد از نور و رطوبت محافظت شود. بهترین ظروف نگه داري زعفران در درجه اول ظروف فلزي و بعد ظروف شيشه اي رنگي است. ظروف پلاستيكي براي نگه داري مناسب نيستند، زيرا در مدت كوتاهي اسانس آن كم شده و از مرغوبيت آن كاسته مي‌شود. همچنین بهتر است هنگام مصرف به صورت پودر درآید و یا پودر آن در زمان کوتاهی مصرف گردد. چون اسانس معطر آن از پودر زودتر تبخیر می‌شود.
نكات قابل توجه
با توجه به قيمت بالاي زعفران متأسفانه گاهي تقلباتي در عرضه آن صورت مي‌گيرد. يكي از مهم ترين تقلبات زعفران جا زدن گل رنگ مي‌باشد. اين گياه به نام عمومي زعفران آمريكايي (American saffron) مي‌باشد كه از نظر تركيبات و آثار كاملاً با زعفران تفاوت داشته ولي از نظر ظاهري به هم شباهت دارند.
تقلبات زعفران را مي‌توان به خوبي با روش‌هاي ميكروسكوپي (خرده نگاري) و يا تجزيه و تشخيص اسانس (رايحه آن) شناسايي كرد.
برای بهتر پودر شدن زعفران توسط آسیاب‌های کوچک بهتر است به حدود 1 تا 5 گرم آن یک یا دو حبه قند اضافه نمود. همچنین می‌توان زعفران را در هاون‌های کوچک که اکثرا از مرمر ساخته شده، به طور مستقیم نرم و پودر کرد.
برای کاربرد زعفران در غذاها و یا نوشیدنی‌ها می‌توان به طور مستقیم از پودر آن استفاده کرد و یا بر روی پودر ابتدا کمی آب ولرم افزود و پس از چند دقیقه خیس خوردن آن را با قاشق کمی هم زد و سپس اضافه نمود.
خرما
خرما به تنهايي يا به همراه لبنيات و يا گردو و بادام، براي فعاليتهاي سنگين، روزه گرفتن، خستگي مفرط و فعاليتهاي فكري كه احتياج به انرژي زياد دارند، بسيار مفيد است. فيبر يا الياف خرما مي‌تواند به كاهش چربي كمك كند. به علت داشتن قند، موسيلاژ و مواد پكتيكي، نرم‌كننده سينه و ضد سرفه است. خرما همچنين قواي جنسي را افزايش مي‌دهد. آهن موجود در خرما براي جبران كم‌خوني مفيد است. تركيبات مهم آن، از جمله منيزيم، داراي اثرات ضد سرطاني مي‌باشند. ميزان قابل توجه فسفر خرما در فعاليتهاي فكري بسيار مؤثر است.
خرما همچنين اسيد بيش از حد معده را خنثي مي‌كند. با توجه به مصرف بسيار زياد و طولاني خرما در دنيا، تجربيات زيادي از خواص خرما در فرهنگ‌هاي ملل مختلف وجود دارد كه بسياري از آنها در سال‌هاي اخير از نظر علمي تأئيد شدهاند.
عـوارض جانبـي
با توجه به اينكه خرما حاوي مقدار زيادي قند مي‌باشد، نبايد در مصرف آن افراط نمود. افراد ديابتي نيز با اينكه از خوردن آن محروم نيستند، ولي بايد برحسب وضعيت خود مصرف نمايند. مصرف بيش از حد خرما مي‌تواند موجب پوسيدگي دندان‌ها و چاقي شود.
مهم‌ترين اثرات گزارش‌شده
ضد كم‌خوني، ضد سرطان‌هاي روده بزرگ، كبد، دهان، طحال، معده، گلو، رحم و واژن، ضد قارچ كانديدا، ضديبوست، ضد سرفه، ضد اسهال، ضد تب، درمان آنفلوآنزا، رفع سردرد، ضد ميكروب، بهبود همورئيد، محافظ كبد، ضد التهاب، افزايش‌دهنده قواي جنسي، ادرارآور، خلط‌آور، بهبود درد معده، رفع تشنگي، رفع تهوع و استفراغ و داراي خاصيت استروژني.
عرق بيدمشك
بيدمشك علاوه بر تركيباتي كه در انواع بيد وجود دارد ، گل‌هاي آن داراي اسانس معطر است؛ به همين دليل در بعضي نقاط ايران از اين گل‌ها عرق بيدمشك تهيه مي‌كنند. تركيبات اسانس بيدمشكِ نواحي مختلف تفاوت داشته و احتمالاً در اثرات آنها تاثير‌گذار است.
داروشناختی و اثرات مهم
اسانس گل‌هاي بيدمشك دارای خاصیت ضد ميكروب، ضد نفخ، ضدتورم، ضد سرفه، ضد آسم و مقوي قلب مي‌باشد.
از عرق بيدمشك در طب سنتي ايران به عنوان تقويت‌كننده، آرامش‌بخش، ضد رطوبت و ضد گرمازدگي استفاده مي‌شود. همچنين بعضي بر اين باورند كه عرق بيدمشك مقوي قلب است. مطالعات نیز نشان مي‌دهد كه بورنيل استات، ماده موجود در اسانس بيدمشك (بيدمشك اروميه)، داراي خاصيت مقوي قلب و عروق است که اين باور را تأیید مي‌كند.
نكات قابل توجه
عرق بيدمشك براي تأثيرگذاري بايد داراي بوي قوي باشد. بوي قوي نشان از غلظت عرق است؛ در غير اين صورت اثرات چنداني نخواهد داشت. همچنين بوی آن بايد خوش‌عطر و مطبوع باشد؛ در غير اين صورت نشان از كهنگي و يا آلودگي آن دارد.
عرق بيدمشك بايد كاملاً شفاف باشد؛ در غير اين صورت (به‌خصوص در صورت كدر بودن) ممكن است داراي آلودگي باشد.
بهتر است عرق در ظروف شيشه‌اي نگهداري شود؛ چون همه ظروف پلاستيكي استاندارد نبوده و براي خوراكي مناسب نيستند. در ميان ظروف پلاستيكي، تعداد كمي براي مواد خوراكي و دارويي مناسبند.
عرق بيدمشك بهتر است در ظروف شيشه‌اي رنگي، دور از نور، آفتاب و گرما نگهداری شود تا رايحه (اسانس) آن كاهش نیافته و تخريب نشود.
درب ظرف محتوي عرق باید كاملاً بسته و غيرقابل نفوذ باشد؛ در غير اين صورت اسانس آن كم‌كم تبخير مي‌شود.
جین سینگ
جین سینگ احتمالاً پرمصرف ترین گیاه دارویی در طب سنتی است و در حال حاضر نقش مهمی در فروشگاه‌های محصولات گیاهی دارد. انواع مختلف جین سینگ بیش ازدو هزار سال است که در پزشکی استفاده می‌شود. نام پاناکس به معنای «شفابخش کل» ازکلمه‌های یونانی گرفته شده و خواص آن، مشتریان زیادی را به خود جلب کرده است.
ریشه جین سینگ از قدیم برای درمان بیماری‌های ضعف و ناتوانی، تصلب شرایین، بیماری‌های خونی و خونریزی، کولیت و رهایی از درد‌های ناشی از کهولت، سرطان و اختلالات پیری به کار می‌رفته است. مدارکی گزارش شده که نشان می‌دهد ریشه جین سینگ از خواصی مانند تقویت عمومی بدن؛ افزایش توانایی ذهنی و فیزیکی؛ حفاظت از بدن در برابر دیابت‌های آزمایشی؛ پریشانی عصبی؛ بیماری اشعه و برخی از انواع سرطان برخوردار است. امروزه استفاده از آن برای کاهش استرس، به علت داشتن ترکیبات ساپونینی متداول است.
مصرف مقادیر زیاد آن باعث بی‌خوابی، عصبانیت و اسهال به خصوص هنگام صبح، کاهش فشار خون، راش پوستی و پریود سنگین می‌شود.
طریقه و مقدار مصرف
تهیه چای- یک لیوان آب در حال جوشیدن را روی 3 گرم پودر ریشه گیاه ریخته و حدود 10 دقیقه سر آن را می‌پوشانیم و صبر می‌کنیم؛ سپس آن را صاف کرده و میل می‌کنیم. این میزان می‌تواند تا سه بار در روز تکرار شود. مدت مصرف به این صورت حداکثر 4-3 هفته بلامانع است. این محلول به عنوان مقوی معده توصیه می‌گردد.
مقدار مصرف معمول ریشه 6-5/4 گرم در روز است . در روسیه معتقدند که پس از 20-15 روز مصرف جین سینگ باید آن را به مدت دو هفته قطع کرد.
میزان مصرف عادی آن به عنوان مقوی، از فراورده‌های استاندارد که حاوی 5 میلی گرم جین سنوزید باشند، تا سه بار در روز است.
یکی از توصیه‌هایی که برای مصرف جین سینگ می‌شود بدین طریق است که مصرف یک ماه از آن در فصل پاییز باعث می‌شود تا بدن در زمستان دارای قدرت دفاعی خوبی باشد.
مصرف تنطور آن در درمان اسهال، تسکین آسم و سرفه موثر است.
منبع:دنیای تغذیه
