افسردگی ، استرس / از شیوع تا راهکارهایی برای درمان

افسردگی ، استرس / از شیوع تا راهکارهایی برای درمان

از  ۲۰۰۵ تاکنون میزان شیوع اختلالات روانی در دنیا ۲۰ درصد افزایش پیدا کرده است. از سوی دیگر ۱۰ درصد زندگی‌های با ناتوانی مربوط به افسردگی است و بعد از ارتوپدی، افسردگی بیشترین دلیل از کار افتادگی افراد را شامل می‌شود.

موضوع آنجا جدی‌تر می‌شود که بدانیم 50 درصد افراد دچار افسردگی از دریافت درمان محروم هستند، و در ایران حداقل ۶۰ درصد افراد دچار اختلالات روانی به دنبال درمان نمی‌روند و یا اینکه درمان را دریافت نمی‌کنند.

افسردگی به­­عنوان یک بیماری روانی، اثر عمیقی بر خلق و خُو، میزان تحرک جسمی، رفتار خودآزارانه (منجر به خودکشی)، اختلالاتِ ­شناختی، فیزیولوژی و بی­نظمی­های مربوط به زمان خواب را به­دنبال داشته و در زمینه­های فردی و اجتماعی، شخص را به انزوا می­کشاند و از فعالیت­ باز می­دارد و به سیری قهقرایی در روند رشد منتهی می­شود. شاید بتوان افسردگی را بحران زندگی دانست که تاثیری مستقیم بر حافظه و امور روزمره انسان دارد.

افسردگی ، استرس / از شیوع تا راهکارهایی برای درمان

به ­هنگام استرس، واکنش­‌های شیمیایی زیادی در بدن رخ می­دهد. به‌­­واسطه­ی این واکنش­ها؛ هورمون­ها مواد سمی و زاید زیادی ترشح می­کنند که برآیند آن­ها منجر به تحریک سیستم «قلبی- عروقی» (بازخورد زیستی) و کاهش عملکرد دستگاه­ گوارش و در نهایت آمادگی متابولیسم (سوخت­ و ساز) بدن برای واکنش مناسب به عامل استرس­زا می­شود.

درصورت عدم تخلیه­­ی به موقع، مواد زاید تولید شده در خون پخش و موجب تضعیف سیستم ایمنی و مستعد شدن جسم برای ابتلا به بیماری می­گردد. ورزش با فراهم ساختن امکان تخلیه­ یا سوخت ­و ساز مواد زاید (با قرار دادن بدن در وضعیت واکنش به استرس) به سلامت انسان کمک می­کند.

در یکی از جالب­ترین تحقیقات کلینیکی مشخص شده که ورزش نه تنها در بهبود افسردگی بسیار مؤثر است، بلکه نقش شایانی در جلوگیری از بازگشت این بیماری دارد و با توقف انجام حرکات ورزشی، خطر بروز علایم اضطراب و افسردگی افزایش می­یابد. درحقیقت مهم نیست که افراد افسرده به چه میزان ورزش می­کنند، بلکه مهم این ا­ست که به­طور مرتب و روزانه وقتی را به آن اختصاص دهند.

به بیمارانی که از افسردگی شدید رنج می­برند، توصیه نمی­شود استفاده از دارو را قطع کرده و تنها ورزش کنند، اما تأثیر ورزش بر آن­ها قابل ملاحظه می­باشد، به­طوری­ که اگر هر روز تمرینات ­بدنی انجام دهند، شانس بهبودی­­شان زیاد است.

افسردگی ، استرس / از شیوع تا راهکارهایی برای درمان

نقش ورزش در بهداشت روان

ورزش و فعالیت­های جسمانی نقش موثری بر بهداشت­روان دارد و در محدوده­ی اختلالات و مشکلات روان­شناختی می­تواند به­عنوان یک روش مؤثر درمانی کاربرد داشته باشد (ورزش درمانی). با توجه به مضرات و عوارض جانبی استفاده از دارو و نیز کاهش وقت و هزینه، ورزش ­درمانی نسبت به برخی شیوه­های روان­درمانی اهمیت ویژه­ای دارد.

می­توان گفت؛ ورزش نه تنها بر بهداشت­ روانی تأثیر مثبت دارد، بلکه بسیاری اوقات به­­عنوان نوعی درمان نیز در رابطه با اختلالات روانی (به­­ویژه طبِ رفتاری) مورد استفاده قرار می‌گیرد. به­طورکلی کسانی که فعالیت­های جسمی و تمرینات ورزشی را انجام می­دهند دارای حواس جمع­تر، خستگی کمتر، نظم و انگیزه و اعتماد به­نفس و بازدهی بیش­تری می­باشند.

لزوم رعایت اعتدال

نکته­ی مهم این­­که افراد افسرده باید انرژی (کارمایه) کافی برای مقابله با بیماری­شان داشته باشند، یعنی در انجام فعالیت­های ورزشی حد اعتدال را رعایت کنند و از زیاده­روی پرهیز نمایند. بهتر است این اشخاص با یک متخصص روان­شناسی ورزش مشاوره کنند، زیرا ورزش در صورتی برای سلامت روان مؤثر می­باشد که به طریق صحیح استفاده شود.

افسردگی ، استرس / از شیوع تا راهکارهایی برای درمان

آشکارا افراد پس از انجام فعالیت­های جسمانی و تمرینات ورزشی نوعی تجربه­ی مثبت یا کیفیت بهتر در زندگی خود حس می­کنند. این موارد تنها به ورزشکاران اختصاص ندارد، بلکه در مورد کسانی که گاهی ورزش می­کنند نیز صادق است.

انجام هر نوع ورزشی از روی برنامه، قابلیت غلبه بر افسردگی را افزایش می­دهد. شاید بتوان گفت هرچه ورزش استقامتی­تر باشد، نقش بیش­تری در کاهش افسردگی ایفا می­کند.

افسردگی ، استرس / از شیوع تا راهکارهایی برای درمان

نویسنده : افشین طباطبایی