بیوگرافی پرویز شاپور

پرویز شاپور کیست؟

پرویز شاپور، نویسنده، روزنامه نگار، طراح و طنز پرداز ایرانی، در پنجم خرداد 1302 چشم به جهان گشود و در پانزدهم مرداد 1378 در تهران دیده از جهان فروبست. سال 1333 اولین جملات کوتاه شاپور در مجله سپید و سیاه چاپ شد. شاپور در سال 1337 به همکاری با مجله توفیق روی آورد و طنزهایش را در این مجله با امضای کامیار و مهدخت مـنتشر می‌کرد. پس از آن، در نشریـه خوشـه به سـردبیری احـمد شاملو به فعالیت پرداخت. در خوشه، نوشته‌های کوتاه و تک خطی با دیدی شاعرانه، ظریف و طنزآمیز به چاپ رساند که شاملو این نوشته‌ها را کاریکلماتور خواند.

دریافت دیپلم افتخار از مسابقه ملانصرالدین ترکیه

شاپور از مسابقه ملانصرالدین ترکیه دیپلم افتخار دریافت کرده و آثارش در نشریه‌های گرافیس سالانه و دیزاین جورنال چاپ شده است. به عقیده عمران صلاحی، پرویز شــاپور طنزپرداز شــعر آفریــن اســت و شــاعری طنزاندیــش. شاپور در لفظ اندک، معنی بسیار آورده است. به قـول مولانا بحر رادرکوزه گنجانده است. وی از معدود چهره‌هایی است که توانسته در دو حوزه طنز کلامی و ترسیمی، تصاویری شاعرانه، طنز آمیز و کودکانه بیافریند و هم زیستی مسالمت آمیزی بین خود و طبیعت و اشیا بی‌جان بر قرار کند که اغلب صورتی فانتزی، شیطنت آمیز و کودکانه دارند. پرویز شاپور برای رســیدن به مقصد، کوتاه‌ترین راه را انتخاب می‌کند. در نوشــتن کمترین کلمات و در کشــیدن، کمترین خط‌ها را بــه کار می‌برد.

او که در رشــته اقتصاد تحصیل کرده اســت، در کار هنری، صرفه جویی را کامــلا رعایت می‌کند. خط‌ها و کلمه‌های اضافی را بیخود خرج نمی‌کند، آن‌ها را ذخیره می‌کند و در طرح و نوشته‌ای دیگر به مصرف می‌رساند. چند معنایی، ابهام و حذف در کاریکلماتورهای شاپور دیده می‌شود. گاه ایجاز در کاریکلماتورهای شاپور با همراهی تصاویر شاعرانه، کلام را به یک شعر موزون شبیه می‌سازد. سادگی جملات وی، عـام فهـم و خـاص پسند است؛ به طوری که گاه کاریکلماتورها را به مرز سهل و ممتنع بودن نزدیک می‌کند. به این ترتیـب سـاده بـودن طرح‌ها و جملات شاپور به معنای ساده انگاری مخاطب نیست، بلکه وی سهل و سـاده بـودن را روشـی بـرای ارتبـاط برقرار کردن بی هیچ واسطه ماورایی می‌بیند.

سـادگی و صـمیمت کاریکلماتورهای شاپور

از این رو، برای فهمیدن نوشته‌های شاپور احتیاجی نیست خواننده سـابقه مطالعه متون کهن منثور یا بحر طویل داشته باشد. سـادگی و صـمیمت کاریکلماتورها، ناخودآگاه مخاطب را تحت تاثیر قرار می‌دهد، به ویژه اینکه در آثار شاپور بیشتر زاویه‌های روایت، اول شخص است وگویی نویسنده مستقیما رو در روی خوانندگان است و سخن می‌گوید. به همین دلیل مخاطبـان، در هـر سطحی، می‌توانند با آن ارتباط برقرار کنند و از آن لذت ببرند. شیوه استفاده از کلمات در کاریکلماتورهای شاپور، مخصوص به خود اوسـت، بـه ویـژه ایـنکـه وی در میـان طنزنویسان و کاریکاتوریست‌های ایرانی یک استثنا به شمار می‌آید؛ استثنا از آن جهت که وی موضوع‌هایی مخـصوص خود را دارد و درباره این موضوع‌ها به شیوه‌های متفاوت کاریکلماتور می‌نویسد. معماری کلمات وی به گونه‌ای اسـت که هم می‌توان از روی کلمات یک کاریکلماتور او چندین طرح متفاوت کشید، هم می‌توان درباره آن یک مقاله مفـصل نوشت و گاه چون شعری کوتاه به نظر می‌آید. به دلیل سابقه شاپور در کشیدن طرح و کاریکاتور، بسیاری ازکاریکلماتورهای وی از ارجـاعی تـصویری برخوردارند وحتی برخی از آن‌ها را کاریکاتوریست‌ها مصور کرده‌اند. وی کاریکلماتورهایش را -گاه بـا سایه‌هایی از اندیشه‌های باریک فلسفی که زاده دوران مدرن بود- با زبان ساده و محاوره‌ای خود بیان می‌کرد. کاریـکلماتورهای شاپور، نمایانگر نثری موجز و طـنزآمـیز اسـت کـه با سنجـیدگی بـسیار، نکته‌های تامل برانگیز و گاهی انتقاد آمیـز و حـتی شاعرانه‌ای را در کمال اختصار، مطرح می‌کند و در عین حال، لبخندی طنزآلود بر لب می نشاند و خواننده را در دنیایی از زیبایی و ابهام و سؤال و واقعیت‌های تلخ، فرو می‌برد.

کتاب کاریکلماتور

از پرویز شاپور هشت کتاب کاریکلماتور در فاصله سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۷۸ منتـشر شـد. پرویز شاپور در بین طراحان خوب ایرانی، جایی والا دارد. مشهورترین بازیگران طرح‌های شــاپور موش‌های مبارز، گربه‌های بد ذات و ماهی‌های مظلوم هســتند. طرح‌های کاریکاتوری وی نیز درکتاب های فانتزی سنجاق قفلی، تفریح نامه- با بیژن اسـدی پـور- و مـوش و گربـه عبید زاکانی به چاپ رسید.

نویسنده : زهرا آقایی

از فروغ فرخزاد(FOROOGH FAROKHZAD) شاعر معاصر چه میدانید؟