از جشنواره فجر چه خبر؟
هدفمند نبودن جشنواره
این روزها خبرهایی از احتمال حذف اهدا جوایز در بخش فنی جشنواره فجر به گوش می‌رسد که مسلماً برای عوامل پشت پرده سینما تأسف بار است. جشنواره فجر با این که سی و چندمین دوره خود را پشت سر می‌گذارد هنوز به یک هدف مشخص برای برگزاری نرسیده است، به طوریکه ما هرساله می‌بینیم در حوزه‌های مختلف جشنواره دچار تغییرات اساسی می‌شود که مؤلف را دچار سردرگمی می‌کند و این گونه می‌شود که قشر مؤثر و مؤلف سینمای ایران همواره از کورس مسابقات این جشنواره عقب می افتند و از شرکت در این مراسم به طور خودخواسته‌ای امتناع می‌کنند.
*استانداردهای یک جشنواره
در طی این سالها که سینما به یک ابر قدرت رسانه‌ای در مواجهه با فرهنگ جوامع تبدیل شده است از آکادمی اسکار به عنوان حرفه‌ای‌ترین و بزرگ‌ترین جشنواره سینمایی جهان یاد شده است. از انیمیشن‌های کوتاه تا فیلم‌های بلند اجتماعی و بعضاً سیاسی در این جشنواره شرکت می‌کنند و با خیالی راحت به رقابت با دیگر مولفان می‌پردازند. اما به طور مشخص باید درباره برگزاری جشنواره فیلم فجر این گونه نوشت: رسالت و اصالت این جشنواره بر محوریت حفاظت از ارمانهای انقلاب متناسب با موقعیت‌های مختلف در جامعه بوده است. و آثاری که در ژانر سینمای دفاع مقدس ساخته می‌شوند تنها مؤلفه درست و شناخته شده در این جشنواره هستند. اما همچنان در کنار این آثار دیده شده فیلم اولی‌ها و استعدادهای درخشانی مانند، بهرام بیضایی، بهرام توکلی، ناصر تقوایی و … تا این اواخر سعید روستایی به طور ویژه و خاصی مسائل اجتماعی را از دید راویانه و فلسفی خود به نمایش گذاشته‌اند. تنها دارایی جشنواره فجر از رسالت خود فیلم «آژانس شیشه‌ای» به کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا است که همه آنچه را که این جشنواره می‌خواهد به گوش جامعه خود و جهانیان برساند خلاصه کرده است. اما از سویی دیگر آثار بهرام بیضایی سینمای جدی را به نمایش گذاشت و با استقبال خوبی از سوی داوران و مخاطبان مجواجه شد. الگوی هر جشنواره سینمایی باید بر اساس مؤلفه‌هایی مانند: کارگردانی، فیلمنامه، تصویربرداری، طراحی لباس، جلوه‌های ویژه و … باشد. اما نکته‌ای که در این جشنواره همواره مانند یک ویروس شرکت کنندگان را مأیوس می‌کند انتخاب‌های سلیقه محور داوران این جشنواره است که در دوره قبل آن نیز خود به عنوان یک مؤلف در این جشنواره حضور داشته‌اند.
*دست‌های پشت پرده
بی تعارف باید بنویسیم که این جشنواره از چهره‌های حاضر تا عوامل مؤثر در برگزاری آن هر کدام برای خود مافیایی سینمایی تشکیل داده‌اند که اگر خوب دقت کنیم هرساله آثاری با ژانرهای مشخص در جشنواره پدیده می‌شوند که غالباً شکل اجتماعی دارند و در کنار آن کارگردانانی مانند ابراهیم حاتمی کیا که هنوز جریان فکری مشخص خود را در سینما پرورش می‌دهند مورد بی توجهی قرار می‌گیرند. به نظر خیلی مضحک می‌رسد اگر جشنواره‌ای با عظمت جشنواره فجر در ایران که مهمترین شکل جشنواره‌های سینمایی در کشور است بخش فنی و عوامل پشت پرده یک اثر را از لیست جوایز خود حذف کنند. باید این گونه استدلال کرد که جشنواره هم مانند دیگر ارگان‌های فعال در این زمینه دچار بحران اقتصادی شده و با حذف بخش‌هایی می‌خواهد هزینه‌های خود را کاهش دهد. اما دست‌های پشت پرده همواره کار خود را به درستی می‌کنند حتی اگر پدیده‌ای به عنوان سینما در این جشنواره شکل نگرفته باشد آنان بازیگران زن و مرد را به طور انتخابی وارد پروژه‌ای می‌کنند که از موفقیت آن در جشنواره اطمینان کافی دارند. صحبت از مافیا این روزها دیگر کلیشه‌ای شده اما آنچه باید عوامل برگزار کننده این جشنواره در نظر داشته باشند هدف اصلی این جشنواره است. این جشنواره برگزار نمی‌شود صرف این که استعدادی را به عنوان پدیده سال در سینمای ایران به جامعه معرفی کند و یا هیاهوی و هیجان کاذبی در برخورد مولفان با مخاطبان به راه اندازد. جشنواره فیلم فجر باید نه تنها باید فرهنگ دفاع مقدس را در سینمای ایران گسترش دهد بلکه از استعدادهایی مانند محمد حسین مهدویان که این روزها انقلاب را با زاویه‌ای اوانگارد روایت می‌کند حمایت کند. به طور کلی حذف بخش فنی از جشنواره فجر به معنای نادیده گرفته شدن ساختار آثار ارائه شده به این جشنواره است و تاکید بر آن دارد که فقط یک محتوای حساس اجتماعی می‌تواند در این جشنواره خودنمایی کند.
نویسنده : علی رفیعی وردنجانی
