درمان حساسیت فصلی بهار

هر سال در فصل بهار یک‌سری علائم سراغش می‌آید. دچار آبریزش بینی می‌شود و عطسه و سرفه امانش را می‌برد. کهیر می‌زند و به شدت دچار خارش‌های پوستی می‌شود. دلیل بروز این علائم را نمی‌داند و کنجکاو است بداند آیا با اصلاح تغذیه می‌تواند این علائم را مهار کند؟ شکی وجود ندارد که رعایت برخی رژیم های غذایی می تواند در کاهش شدت و پیشگیری از حساسیت فصلی موثر باشد که ما در گفت‌وگو با دکتر سید مهدی میرغضنفری، متخصص فیزیولوژی و دکتر محمدباقر ملجایی، متخصص تغذیه مروری بر نکات مهم و کلیدی در این زمینه خواهیم داشت.

دکتر محمدباقر ملجایی؛ متخصص تغذیه

سیستم ایمنی به گونه‌ای تنظیم شده که با ورود عوامل خارجی همچون انواع میکروب‌ها و ذرات ناشناخته به بدن اقدام به سرکوب آنها می‌کند، اما برخی مواقع سیستم ایمنی نسبت به عوامل خارجی واکنش بیشتری نشان می‌دهد و علائمی تظاهر می‌کند که تحت عنوان حساسیت یا واکنش‌های ازدیاد حساسیت نام برده می‌شود که نوعی نقص سیستم ایمنی است. این واکنش‌ها انواع و اقسام مختلفی دارند که یکی از آنها آلرژی فصلی به خصوص در بهار است که با ورود گرده یا ذرات گیاهان از طریق سیستم تنفسی سبب فعال شدن سلول‌هایی خاص و ترشح ترکیباتی در بدن با بروز علائمی نظیر گرفتگی و آبریزش بینی، عطسه، سرفه، تنگی نفس، خارش، اگزما و… می‌شود.

ارتباط آلرژی با ام‌اس!

در برخی وبگاه‌ها مطالبی منتشر شده که افراد مبتلا به آلرژی بیش از دیگران مستعد ابتلا به بیماری‌های خود‌ایمنی همچون ام‌اس هستند. دکتر ملجایی می‌گوید برخی مواقع به دلایل ناشناخته سیستم ایمنی نسبت به اندام‌های خود واکنش نشان داده و به عنوان عامل خارجی به آن حمله کرده و سبب بروز بیماری‌های خود ایمنی همچون ام‌اس، لوپوس، دیابت نوع یک و… می‌شود. لازم است بدانید در بیماری‌های خود‌ایمنی سلول‌های عامل بروز حمله به اندام‌های خاص با سلول‌های عامل ازدیاد حساسیت تفاوت دارند و هر کدام مسؤول ایجاد واکنش‌های متمایز هستند و در این خصوص افراد نباید نگرانی خاصی داشته باشند.

نقش پر‌رنگ تغذیه در مهار آلرژی‌ها

در انواع آلرژی‌های ازدیاد حساسیت و خود‌ایمنی که سبب وضعیت التهابی در بدن می‌شوند علائم بیماری می‌تواند با مصرف یک سری مواد غذایی ضد‌التهابی، مهار و برعکس با استفاده از برخی غذاهای التهاب‌زا عود و تشدید شود. هدف از مهار و کنترل التهاب کمک به بهبود فعالیت سیستم ایمنی بدن است که اغلب در افراد با اضافه وزن بالا و چاق که به دلایلی ترکیبات التهاب‌زا در آنها سبب افزایش استعداد به این بیماری‌ها می‌شود، بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد.

غذاهای ضد‌التهاب کدامند؟

رژیم غذایی حاوی غلات کامل شامل نان و برنج سبوس‌دار، مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ نظیر گردو، روغن کانولا و کلزا و زیتون، غذاهای دریایی، میوه و سبزیجات تازه یا مکمل‌های اسید چرب امگا ۳ و آنتی‌اکسیدانی ویتامین E و سلنیوم با تعدیل سیستم ایمنی سبب کاهش التهاب می‌شوند.

در واقع با رعایت بشقاب غذایی سالم که نیمی از آن شامل سبزیجات و میوه‌های تازه و نیمی دیگر حاوی غلات کامل، گوشت سفید و حبوبات همراه با لبنیات کم‌چرب است، می‌توان به کنترل بیماری‌های التهابی کمک کرد.

غذاهای التهاب‌زا را بشناسید

چربی‌های اشباع نظیر روغن حیوانی، کره، مارگارین، لبنیات پرچرب، گوشت قرمز و استفاده مستمر از غذاهای حاوی اسید چرب امگا۶ همچون روغن آفتابگردان و کنجد و مواد غذایی حاوی افزودنی و نمک سود شده می‌تواند با برهم زدن تعادل سیستم ایمنی بدن، سبب افزایش التهاب و بروز بیماری‌های خود‌ایمنی و ازدیاد حساسیت شود.

دکتر سید‌مهدی میرغضنفری؛ متخصص فیزیولوژی‌

در طب سنتی، آلرژی با تظاهر علائمی تعریف می‌شود و اغلب نوعی نقص در سیستم ایمنی یا قوه مدبره بدن است که به‌دلیل اختلال در اخلاط و مزاج بروز می‌کند و در برخی فصول همچون بهار که مواد و اخلاط بدن تمایل به حرکت دارند بیشتر از سایر فصول رخ می‌دهد. در طب سنتی عقیده بر این است که با بروز علائم حساسیت، قوه مدبره بدن سعی بر پاکسازی و خروج مواد زاید و اخلاط نامطلوب دارد که برای حفظ سلامت مفید و علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. درخصوص این‌که آلرژی در کدام مزاج بیشتر بروز می‌کند تحقیقاتی صورت نگرفته اما به نظر می‌رسد در مزاج‌های گرم و تر و سرد و تر بیشتر بروز کند.

در طب سنتی هدف از پیشگیری یا درمان آلرژی‌ها جلوگیری از آزاد شدن یا تجمع مواد آلرژن در بدن و دفع مواد زاید است. آلرژی در مزاج‌های گرم و سرد علائم مختلفی دارد و نسخه هر مزاج با دیگری متفاوت است.

آلرژی در گرم مزاجان

عامل محرک سیستم ایمنی در مزاج‌های گرم، صفراست که ماده‌ای سوزاننده و خورنده است و سبب بروز علائمی چون کهیر، آبریزش و التهاب بینی، سرخی چشم‌ها، خونریزی بینی، دمل و… می‌شود. پرهیز از چربی‌ها و شیرینی‌ها، مصرف خنکی جاتی چون سکنجبین، سرکه، آبغوره، اسفرزه، خرفه، تخم کتان، به‌دانه، چغاله‌بادام، گوجه‌‌سبز، کاهو، کرفس، ریواس، آش گشنیز، خورش سبزیجات، مصرف مسهل‌ها و ملین‌ها نظیر آلومی تواند صفرا و حرارت خون را مهار و سبب بهبود علائم حساسیت شود. فصد و حجامت در کنار ورزش و پرهیز غذایی، تحت نظر متخصص می‌تواند مفید باشد.

آلرژی در سردمزاجان

حساسیت در سردمزاجان همراه با ترشحات آبکی گاهی غلیظ به رنگ سفید یا سبز و سنگینی در سر و صورت و پف‌آلودگی است که بر اثر مصرف مواد رطوبی وخیم‌تر می‌شود و هر چه علائم آبریزش بیشتر باشد ناشی از رطوبت مغز و معده است. باد سرد برای این مزاج تشدید‌کننده است و باید مصرف خنکی‌ها و تری‌افزاهایی چون ماست، دوغ و انواع غذاهای آبکی را محدود کنند.