دکتر طباطبایی :فرهنگ آپارتمان نشینی

دکتر طباطبایی :فرهنگ آپارتمان نشینی

 آپارتمان نشینی یکی از درگیری های زندگی امروز در شهرهاست که با رعایت تام قوانین زندگی جمعی می توان گامی به سوی رفع آن برداشت، اما متاسفانه هنوز در بسیاری از موارد این فرهنگ جا نیفتاده است گویی گذار از سنت به مدرنیته در ارتباط با آپارتمان نشینی به درستی اتفاق نیفتاده این موضوع بعضا سبب ایجاد تنش هایی در تعاملات بین همسایگان شده و آرامش را از آنان سلب کرده است.

گریزی از آپارتمان نشینی نیست!

افشین طباطبایی پژوهشگر اجتماعی در همین ارتباط به نسل فردا می گوید: روند حرکت از سنت به سوی مدرنیته شرایط زندگی افراد را به سمت آپارتمان نشینی سوق داده است و گریزی از این سبک زندگی نیست؛ البته این تغییر باید باعث شود یک سری مفاهیم و قوانین به بوته فراموشی سپرده شود. همان طور که در گذشته رعایت حقوق همسایگان، امری ضروری محسوب می شد امروزه هم رعایت یک سری قوانین که منجر به لحاظ کردن حقوق دیگران می شود، در فضایی به اسم آپارتمان‌ها امری ضروری تر محسوب می شود؛ چرا که تجمع انسان ها در یک فضای محدود و زیستن آنان در حریمی نزدیک به هم در نبود قوانین مدون و از پیش تعیین شده می‌تواند تنش های زیادی را ایجاد و آرامش را از آنان سلب کند.

پتانسیل ایجاد تنش در زندگی آپارتمان نشینی

این پژوهشگر اجتماعی در ادامه افزود: تمامی قوانین مربوط به رعایت حقوق همسایگان از گذشته وجود داشته است، منتهی به دلیل سرعت تغییرات پیش آمده در نحوه سکونت انسان ها، گاه فراموش می شود که قوانین، همان قوانین قبلی اند، اما این بار در یک فضای جدید که شرایط فعلی جامعه آن را پدید آورده است. در واقع تایید صرفا اقتصادی زندگی در آپارتمان و به فراموشی سپردن بحث فرهنگی و پدیدار شناختی این سبک زندگی سبب بروز مشکلاتی خواهد شد. آپارتمان نشینی در غالب موارد با بسته شدن فضای دید آدمی همراه است. این در حالی است که چشمان ما نیاز دارد که در حالت طبیعی تا مسافت 300 متری را ببیند. روح آدمی نیاز به دیدن طبیعت و درختان دارد.  آپارتمان نشینی این فضا را نیز از آدمی سلب کرده است، در نتیجه میزان تحرک آدمی نسبت به گذشته بسیار کاهش یافته که این موضوع می تواند در بالا رفتن میزان اضطراب در افراد و عدم تخلیه برخی از هیجانات موثر باشد که در نبود قوانین موثر می تواند خود را به شکل درگیری و تنش میان اعضای خانواده ها و همسایگان نشان بدهد. منظور این است که آپارتمان نشینی پتانسیل ایجاد تنش در روابط بین فردی را به خودی خود ایجاد کرده و تنها این فرهنگ است که می‌تواند مانع از بروز چنین تنش ها و احساسات منفی میان افراد شود.

آپارتمان نشینی و کاهش تعاملات

افشین طباطبایی نبود عامل و ارتباط موثر میان همسایگان در زندگی آپارتمان نشینی را عاملی برای کاهش سرمایه اجتماعی جامعه خواند و افزود: سرمایه اجتماعی هر جامعه متشکل از ظرفیت های ذهنی و پتانسیل‌های روانی تک تک افراد آن جامعه است که در مجموع تمامی این افراد با ارتباطی که با یکدیگر برقرار می کنند، می توانند به هم‌افزایی اقدام و به یکدیگر در امور مختلف کمک کنند. آپارتمان نشینی افراد را به سمت تفرد گرایی و نه جمع گرایی سوق می دهد. گویی هر واحد به یک کلونی تنهازی بدل شده است که آدمیان را از هجمه های شهر و قیل و قال یک روزه اش در خود پناه داده است. گرفتاری های روزمره و مشکلات اقتصادی سبب شده افراد دیگر تمایلی در به اشتراک گذاشتن لحظات باقی مانده از روزشان را با همسایگان نداشته باشند. این در حالی است که شاید یک ارتباط مناسب بتواند افراد را تخلیه روانی کند و انرژی کافی را برای ادامه مسیر زندگی در آنان ایجاد کند. در گذشته هر مراسمی می توانست به عاملی برای پیوند گسترده دایره خویشاوندان و همسایگان تبدیل شود، اما امروزه در آپارتمان های 60 -70 متری زمینه برای چنین حضور گسترده ای وجود ندارد و نهایتا افراد ساعاتی بیشتر آن هم به شکل رسمی نمی توانند در کنار یکدیگر باشند و از حضور هم لذت ببرند بنابراین ریشه های عمیق ارتباط در آنها شکل نخواهد گرفت. امروزه بسیاری از این مراسم دیگر با همکاری اقوام، همسایگان و آشنایان انجام نمی شود، بلکه به دست موسسات مختلف سپرده می شود که در قبال پرداخت پول اقدام به انجام دادن آن می کنند که این موضوع می تواند روح همبستگی که در نتیجه همکاری میان افراد ایجاد می شود را از میان ببرد و کم رنگ کند.

کودکان قربانیان اصلی زندگی آپارتمانی

این پژوهشگر اجتماعی افزود: قربانیان اصلی زندگی آپارتمان نشینی کودکان هستند. کودکانی که به خاطر فضای محدود خانه دیگر امکان تحرک و بازی های دسته جمعی و گروهی که در گذشته در خانه های ویلایی انجام می‌شد برایشان وجود ندارد. دنیای آنان محصور شده در چاردیواری کوچک آپارتمان هاست که برای رهایی از این محدودیت و کنار آمدن با آن مجبور به استفاده مداوم از تبلت، گوشی همراه و کامپیوتر و بازی های کامپیوتری هستند که پیامدهای جسمی و روانی زیادی را از لحاظ سلامت بر آنان خواهد گذاشت. این در حالی است که در گذشته در حیاط خانه ها یا در کوچه‌ها بخش مهمی از فرآیند جامعه پذیری کودکان و مهارت های ارتباطی و مناسبات اجتماعی آنان در حین بازی های گروهی آموزش داده می‌شد و کودکان با هیجانات تخلیه شده شب ها سر بر بالین می گذاشتند. امکانی که دیگر امروز به مانند گذشته وجود ندارد و کودکان را به سمت فضاهای اینترنتی و بازی‌های کامپیوتری سوق داده است که نه تنها منجر به تخلیه هیجانات آنها نخواهد شد، بلکه در نبود تحرک لازم مسبب بروز پرخاشگری و آموزش برخی رفتارهای بعضا نابهنجار از چنین فضاهایی خواهد شد. از سوی دیگر زندگی در آپارتمان های کوچک خانواده‌ها را به سمت تک فرزندی سوق داده است تک فرزندی هم پیامدهایی به دنبال دارد اینکه کودک در نبود خواهر یا برادر نخواهد توانست رقابت و بسیاری از تعاملات اجتماعی را به درستی آموزش ببیند.
ضرورت آموزش فرهنگ آپارتمان نشینی این پژوهشگر اجتماعی در پایان بر لزوم آموزش فرهنگ آپارتمان نشینی تاکید کرد و اظهار داشت:  باید به فرزندان خود آموزش دهیم که زندگی در آپارتمان؛ یعنی رعایت یک سری قوانین و مراقبت از یک سری منافع عمومی. رسانه های رسمی و غیر رسمی و شبکه های اجتماعی باید به طور جدی تر به این قضیه ورود پیدا کنند و فرهنگ آپارتمان نشینی را بیشتر مورد توجه قرار دهند.
فرهنگ را باید ساخت و آموزش داد عاملی که باعث می شود مناسب ترین رفتارها در جای خود نشان داده شود و روابط بین فردی از آرامش و نظم لازم برخوردار شود.