زندگینامه ابو علی سینا به زبان ساده

زندگینامه ابوعلی سینا

پدرم از مردم بلخ بود. در زمان نوح بن منصور از بلخ به بخارا رفت و فرماندار خرمیثن شد که از روستاهای بزرگ بخارا بود. نزدیک خرمیثن، دهی بود که آن را افشنه گویند. پدرم در این روستا ازدواج کرد و در همان‌جا ماند و من در آنجا به دنیا آمدم. یک برادر دارم که او نیز پس از من در همان روستا متولد شد.

*کوچ

مدتی بعد از آنجا به بخارا رفتیم. در بخارا پیش استادان قرآن و ادبیات رفتم و کسب علم کردم؛ به گونه‌ای که وقتی به ده سالگی رسیدم، قرآن و بسیاری از علوم ادبی را آموخته بودم و اهل علم از من در شگفت بودند. پدر و برادرم به اعتقادات اسماعیلیه متمایل شده بودند ولی من با آنکه سخنانشان را می‌شنیدم و درک می‌کردم؛ اما نمی‌توانستم بپذیرم. در آن زمان، حساب هندی را نزد مردی سبزی‌فروش فرا گرفتم. پس از آن فقه را نزد اسماعیل زاهد خواندم؛ در حالی که با انواع روش‌های جدل و خطابه آشنا شده بودم. در راه کسب این علوم نیز سرآمد بودم تا اینکه ابوعبدا… ناتلی به بخارا آمد. او مدعی بود که استاد فلسفه است، از همین‌رو پدرم او را به منزلمان آورد تا شاید به من فلسفه بیاموزد.‌ بخشی از منطق را به من آموخت تا آنکه بحث به حد جنس رسید و من در این موضوع، دیدگاه خود را به استاد گفتم و او بسیار شگفت‌زده شد. هر مسئله‌ای را که به من تدریس می‌کرد، بهتر از خود استاد تصور می‌کردم. او فقط ظواهر منطق را می‌دانست؛ اما از نکات دقیق آن، چیزی نمی‌دانست. به همین خاطر خواندن کتاب‌های منطق را به تنهایی آغاز کرده و شروح آنها را مطالعه کردم تا بر علم منطق مسلط شدم. بسیاری از کتاب‌های ریاضی، نجوم، علوم طبیعی و غیره را هم به همین شکل خودم می‌خواندم و بدین صورت، درهای دانش بر من گشوده می‌شد.

سپس به علم پزشکی رو کردم و کتاب‌هایی را که در آن گرد آورده بودند، خواندم. علم پزشکی از دانش‌های دشوار نیست بدین خاطر، من در زمانی بسیار کوتاه در آن زبردست شدم؛ به گونه‌ای که بیماران را پرستاری می‌کردم و راه‌های جدیدی برای معالجه و درمان می‌یافتم و بسیاری از پزشکان دانشمند نزد من طب می‌خواندند. در آن هنگام تنها شانزده سال داشتم…»

زادروز ابوعلی سینا

یکم شهریورماه بنابر قولی مصادف با زادروز دانشمند بزرگ ایران، شیخ الرئیس ابوعلی سینا است. دانشمندی بلندآوازه که بیش از هزار سال از زمان تولدش می‌گذرد؛ اما همچنان در محافل علمی به عنوان یکی از بزرگ‌ترین صاحب‌نظران شناخته می‌شود. واقعیت این است که ما ایرانیان علی‌رغم اینکه خود را وارث تمدن و تاریخی پرافتخار می‌دانیم؛ اما اطلاعات ناچیزی در مورد اندیشه‌ها و شخصیت‌های تمدن ساز خود داریم تا آنجا که برخی از ما، جز تعدادی انگشت شمار، حتی نام مفاخر خود را هم نشنیده‌ایم. ابن‌سینا جزو معدود شخصیت‌هایی است که حداقل نامش زبانزد همگان است اگرچه حقیقت او به درستی معرفی و شناخته نشده است.

در مورد ابن سینا حکایات بی‌شماری نقل شده که بسیاری از آن‌ها اغراق‌آمیز و غیرقابل باور است؛ اما اینکه او دانشمندی بزرگ و باهوش بوده از جمله واقعیات اثبات شده تاریخی است. آنچه در ابتدا آمد، ترجمه‌ای ساده و روان بود از بخش‌های ابتدایی زندگینامه خودنوشت ابن‌سینا که به نحوه تحصیل خود در کودکی اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد از هوشی بسیار بهره‌مند بوده و علوم مختلف را بدون استاد می‌آموخته است و ثمره آن کوشش و استعداد، تالیف آثار متعدد در علوم گوناگون است که او را در تاریخ علم به چهره‌ای بی بدیل تبدیل کرده است.

ابن‌سینا از همان کودکی به واسطه مهارت در علم طب، مشهور شد و همین امر، دیگر ابعاد او را نزد عموم مردم تحت‌الشعاع قرار داد؛ در حالی‌که وی دانشمندی ذوفنون بود؛ یعنی در علوم مختلف، صاحب‌نظر بوده و سرآمد دانشمندان زمان خود شناخته می‌شد. پس برای ابن‌سینایی که قبل از شانزده سالگی بر قله پزشکی ایستاده و این علم را از علوم دشوار نمی‌داند طبابت همه چیز نیست.

*فلسفه اسلامی

زندگی‌نامه و آثار ابن‌سینا نمایانگر آن است که بیشتر عمر نه‌چندان بلند او در فلسفه صرف شده و البته توفیقات او در این رشته نیز کمتر از پزشکی نبوده است. پیش از ابن‌سینا، بزرگ‌ترین فیلسوف ایرانی_اسلامی که اثری از او باقی مانده، ابونصر فارابی است. بسیاری از اندیشمندان فارابی را موسس فلسفه اسلامی می‌شمارند. او توانسته بود با پالایش و تکمیل اندیشه‌های فلسفی یونان، نظامی نوین را پایه‌ریزی کرده و خشت‌های اول آن را بنا نهد. پس از وی نوبت به ابن سینا رسید تا با بهره‌گیری از استعداد والای خود به تکمیل این نظام پرداخته و فلسفه اسلامی را به اوج برساند. قدرت فلسفی او به حدی است که نه تنها او را جزو بزرگ‌ترین فلاسفه کل تاریخ دانسته‌اند؛ بلکه دانشنامه فلسفه دانشگاه تنسی، ابن سینا را تاثیرگذارترین فیلسوف جهان پیش از دوران مدرن معرفی می‌کند. او همچنین در ریاضیات، موسیقی، منطق، شعر، لغت، علوم غریبه، علوم طبیعی مثل فیزیک، شیمی، گیاه‌شناسی، نجوم و غیره متبحر و صاحب نظر بوده است.

نویسنده : علی زمانی

زندگینامه علی حاتمی

نگاهی به زندگی هانس کریستین اندرسن

بیوگرافی ونسان ونگوگ