شاید جای شیر روغن می‌خورید!
خبر استفاده از روغن پالم در چرب کردن مواد لبنی مثل شیر و ماست، همچون موارد دیگر مرتبط با سلامت، باز هم با واکنش منفی وزارت بهداشت همراه شد تا آنجا که محمد هاشمی، مدیر روابط عمومی سازمان غذا و دارو، با رد انتقادات مطرح شده، درباره استفاده از روغن پالم در محصولات لبنی پرچرب گفت: «روغن پالم یکی از انواع روغن‌های خوراکی مجاز است که در جهان استفاده می‌شود و به علت جامد بودنش با ذائقه و روحیه مردم ایران که از ۵۰ سال پیش روغن‌های جامد حیوانی و نباتی استفاده می‌کنند، قرابت ذهنی دارد».
تنها هاشمی نبود که روغن پالم را تبرئه کرد، رضا باکری، دبیر انجمن صنایع لبنی ایران نیز درباره مصرف روغن پالم در صنعت لبنیات، گفت: «براساس نیاز مصرف‌کنندگان برای تهیه محصولات لبنی پرچرب به جای پایه چربی حیوانی، از پایه چربی گیاهی استفاده می‌شود و استفاده از روغن پالم هیچ مشکلی ندارد». چندی پیش نیز مجید حاجی‌فرجی، رئیس انستیتو تحقیقات تغذیه‌ای هشدار داده بود که در حال حاضر برخلاف سیاست‌های صنایع غذایی، از روغن پالم در صنایع غذایی و تولید محصولات لبنی، استفاده می‌شود که اضافه کردن آن مضر و ممنوع است. از قرار معلوم این کارخانه‌ها چربی طبیعی شیر را گرفته و آن را برای تولید سرشیر و خامه و موادی از این قبیل به بخش‌های مربوطه می‌فرستند. حالا برای اینکه شیر و ماست بی‌چربی را چرب بکنند، روغن پالم به آنها اضافه می‌کنند. سراغ دکتر زهرا عبداللهی، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت رفتیم تا بگوید مصرف روغن پالم چه عوارضی برای مصرف‌کنندگان درپی دارد.
«متأسفانه» اولین کلمه‌ای است که دکتر عبداللهی از آن در مورد استفاده از روغن پالم در تولید محصولات لبنی استفاده می‌کند و می‌گوید وزارت بهداشت تنها دو هفته است که از این موضوع مطلع شده و بعضی از کارخانه‌دارها، در تماس با این وزارتخانه، اعلام کرده‌اندکه از روغن پالم در تولید مواد لبنی پرچرب همچون شیر و ماست استفاده می‌کنند. از لحن و صحبت‌های مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، به‌خوبی مشخص است که استفاده از روغن پالم در تولید شیر و ماست پرچرب، مربوط به امروز و دیروز و حتی دو هفته پیش نیست و گویا مدتی است که از این ماده، در تولید محصولات لبنی پرچرب همچون شیر و ماست استفاده می‌شود. دکتر عبداللهی در خصوص چرایی استفاده از روغن پالم درکارخانه‌های تولید مواد لبنی می‌گوید: «البته تماسی که آنها با وزارت بهداشت گرفته‌اند، به این معنی نیست که می‌خواهند تاییدیه ما را داشته باشند تا این ماده را به ماست یا شیر اضافه کنند بلکه ارزان‌قیمت بودن روغن پالم باعث شده تا همکاران صنعت شیر از آن در چرب کردن شیر و ماست استفاده کنند». ارزان‌قیمت بودن پالم، موضوعی است که رئیس انجمن مواد لبنی ایران هم قبول دارد. اما به اعتقاد او سلیقه مصرف‌کنندگان در تولید مواد لبنی پرچرب، حرف اول را می‌زند. او می‌گوید: «به‌طور معمول قیمت روغن گیاهی از روغن حیوانی ارزان‌تر است اما استفاده از این روغن در صنایع لبنی هیچ ربطی به نرخ آن ندارد. بلکه این اقدام تنها با هدف پاسخ به تقاضای مصرف‌کنندگان صورت می‌گیرد، هرچند که کیفیت روغن پالم از دیگر روغن‌های گیاهی کمتر نیست». جالب اینکه حسین چمنی، مشاور انجمن صنایع لبنی نیز در جانبداری از استفاده از روغن پالم در تولید مواد لبنی و مجاز بودن آن این‌گونه اظهار نظر می‌کند: «درصد لبنیات پرچرب تولیدی با روغن چندان بالا نیست و در زمینه استفاده از روغن به جای چربی شیر برای تولید لبنیات پرمصرف فقط موضوع قیمت مطرح نیست بلکه مباحثی مانند طعم و ذائقه مورد پسند مشتریان هم مطرح است».
عوارض استفاده از روغن پالم
بنا به آنچه دبیر انجمن صنایع لبنی ایران می‌گوید، استفاده از روغن پالم در لبنیات پرچرب نه‌تنها در تمام دنیا رایج است و هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند بلکه کارخانجات لبنی برای تولید محصولات لبنی پرچرب برای مصرف‌کنندگانی که با مشکل کلسترول و گرفتگی عروق مواجه هستند، از روغن‌های گیاهی همچون روغن پالم استفاده می‌کنند. دکتر عبداللهی اما صراحتا رایج بودن استفاده از روغن پالم در دنیا را رد می‌کند و می‌گوید: «روغن پالم هرچند پایه‌اش گیاهی است اما اسید چرب اشباع بسیار بالا و در حد 50 درصد دارد که برای سلامتی انسان بسیار خطرناک است. از جمله این خطرات می‌توان به افزایش کلسترول و چربی خون، اضافه‌وزن و چاقی، گرفتگی و انسداد عروق و درنهایت بروز بیماری‌های قلبی اشاره کرد. مصرف درازمدت محصولات لبنی حاوی پالم، درصورتی‌که کنترل نشود، مرگ مصرف‌کننده را در پی دارد. بنابراین اگر روی محصولی مثل ماست نوشته بود که این محصول حاوی 7درصد ، 10درصد ، 14درصد چربی است، این دیگر ماست نیست و شما در واقع دارید چربی می‌خورید».
نکته جالب توجه دیگر در گفته‌های دبیر انجمن صنایع لبنی ایران این است که به گفته او، مقدار کمی روغن پالم در فرآورده‌های لبنی پرچرب با مجوز سازمان غذا و دارو و پروانه سازمان ملی استاندارد ایران استفاده می‌شود و میزان آن متناسب با استانداردهای جهانی است. اما مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت بازهم وجود چنین مجوزی را رد می‌کند و می‌گوید: «از روغن پالم به هر میزان هم در تولید مواد لبنی استفاده شود، باز هم مضر است و سلامتی مردم را به خطر می‌اندازد. در یک کلام بگویم استفاده از این ماده در صنایع لبنی ممنوع است».
تولید شیر و ماست کنترل می‌شود
هرچند قرار بوده موضوع استفاده از روغن پالم در شیر و ماست، در سکوت برگزار شود، اما پس از رسانه‌ای شدن آن، حالا همکاران دکتر عبداللهی در سازمان غذا و دارو به تکاپو افتاده‌اند و در حال نمونه‌برداری از تمام محصولات پرچرب بازار هستند تا ببینند در کدام‌یک از آنها از روغن پالم استفاده شده است. در عین حال کارگروه تخصصی ویژه‌ای هم در این خصوص تشکیل شده و در حال بررسی این موضوع هستند. شورای عالی سلامت و امنیت غذایی هم که وارد گود شده، در حال بررسی پیش‌نویس مصوباتی است که در این کارگروه تخصصی تهیه شده و روی آن کار کارشناسی شده است. هرچند هنوز روی پیش‌نویس‌ها بحث وجود دارد، اما اجرایی شدن یکی از آنها قطعی است. مدیر دفتر بهبود تغذیه در مورد این پیشنهاد توضیح می‌دهد: «در حال حاضر یکی از پیشنهادات شورا این است که سهم تولید شیر و ماست پرچربی که در تولید آن از روغن پالم استفاده می‌شود و سلامت مردم را به خطر می‌اندازد، در کارخانه‌ها کاهش پیدا کند. در عین حال با وزارت بازرگانی هم، صحبت‌هایی شده و قرار بر این شده است که سهم واردات روغن پالم هم تا حد ممکن پایین آورده شود. پس از این هم قرار است روی تولید شیر و ماست کنترل‌های ویژه‌ای صورت بگیرد». آنگونه که دکتر عبداللهی توضیح می‌دهد، از روغن پالم در تولید برخی ترکیبات همچون روغن‌های نباتی و خوراکی به میزان مشخصی استفاده می‌شود. اگر میزان روغن پالم مصرفی در ترکیبات مشخص باشد، مشکلی نیست. اما مشکل اساسی زمانی ایجاد می‌شود که درصد و میزان روغن پالم در مواد بالا برود و چنین روغنی، به لحاظ سلامتی، کیفیت مطلوبی ندارد و مضر است.
مردم چه بکنند؟
تقریبا کسی نیست که از شیر یا ماست در وعده‌های غذایی‌اش استفاده نکند و احتمالا سوال شما خواننده گزارش هم این خواهد بود که حالا باید به چه نوع شیر و ماستی اعتماد کرده و خریداری کنید. پاسخ را از زبان دکتر عبداللهی بخوانید: «شیر و ماست پرچرب به‌طور کلی برای سلامتی مضر است. چه روغن پالم داشته باشد و چه نداشته باشد. من به عنوان کارشناس تغذیه به مردم توصیه می‌کنم که ماستی تهیه کنند که حداکثر حاوی 2/5 یا نهایتا سه درصد چربی باشد و بیش از این مقدار را خریداری نکنند. چون همان‌طور که گفتم باعث بالا رفتن کلسترول خون و بیماری‌های قلبی- عروقی می‌شود. حتی چربی طبیعی را هم ما به مردم توصیه نمی‌کنیم. بنابراین محصولاتی که به عنوان شیر یا ماست 3درصد ، 5درصد و 7درصد در بازار هست و به فروش می‌رسند، حتی اگر چربی طبیعی داشته باشند هم به دلیل چربی حیوانی که در آنها وجود دارد، به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود».
روغن پالم به صنعت لبنیات
تقریبا هیچ کس را نمی‌شود از مقامات مسئول وزارت بهداشت پیدا کرد که موضوع استفاده از روغن پالم در لبنیات کارخانه‌ای را تایید کند و نسبت به آن نظری منفی داشته باشد. آنچه می‌خوانید گفت‌و‌گوی خبرنگار تندرستی با یکی از مسئولان اسبق وزارت بهداشت است که حتی او هم ترجیح داد نامش را در گزارش ذکر نکنیم! به گفته اواستفاده از روغن پالم در صنایع غذایی، موضوع تازه‌ای نیست و الان حدود پنج سال است که این روغن با هماهنگی برخی افراد وارد کشور می‌شود.
خانم دکتر« ش» ماجرا را این طور توضیح می‌دهد:« یک زمانی آقایی بود که در مجلس حضور داشت. یک روز گفت که سفارت مالزی از ما دعوت کرده است که به آنجا برویم. گفت: دکتر! شما هم بیایید،که گفتم من نمی‌آیم. خودشان رفتند و یک تجارت بزرگی راه انداختند. روغن پالم مدت‌هاست که در کشور وجود دارد و اگر همین الان با شاهرخ ظهیری، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی که فرد راستگویی است تماس بگیرید، به شما خواهد گفت که انبارها مملو از روغن پالم است.پس این روغن در صنعت غذایی ما کاربرد دارد.»
این مدیر میانی وزارت بهداشت در دولت‌های هفتم و هشتم معتقد است از وقتی علوفه گران شد، دامدار دیگر شیر را با قیمت ارزان به صنعت شیر نمی‌دهد:«وقتی کارخانه‌دار می‌آید و شیر را گران می‌خرد، با فرآیندهایی که در کارخانه‌ها و توسط کارگر انجام می‌شود، تولید شیر و ماست را ارزان تمام می‌کند. گذشته از شیر و ماست، همین روغن‌های مایعی که داریم می‌خوریم هم متاسفانه درصد اشباع‌شان بالا است. شما کیک‌ها و شیرینی‌ها را ببینید! همین‌ها 50درصد چربی اشباع شده دارند و 20درصدش هم ترانس است. اینها قلب مردم را از کار می‌اندازد. این مواد به مرور رگ‌ها را تنگ می‌کند و باعث بروز بیماری‌های قلبی- عروقی در مردم می‌شود. سازمان غذا و دارو بیاید و بگوید چه نظارتی روی سیستم صنایع غذایی دارد؟ چرا روغن پالم باید در مواد غذایی استفاده شود وقتی ما دانه‌های روغنی خوبی مثل آفتابگردان، کلزا و از همه بهتر زیتون داریم؟چون امکان درخت‌کاری در کشور ما وجود دارد. همین الان در جاده کاشان و درکویر یک آقایی درخت زیتون کاشته و به نظر من دارد با عشق و علاقه روی تولید غذای سالم کار می‌کند. خب چرا از چنین افرادی حمایت نمی‌شود؟»
خانم دکتر ش. در پایان صحبت‌هایش این طور می‌گوید:« یک‌زمانی در وزارت بهداشت آمدند و به من گفتند که خب بیا و در مورد برخی مواد غذایی راه حل بده. گفتم بیایید و برای سلامت عوارض ببندید. یعنی هر محصولی که نمک یا شیرینی زیاد دارد، 20برابر قیمت به فروش برسد. وقتی جنس اینقدرگران شود، مصرف‌کننده هم نمی‌خرد. اما چه شد؟ معاونت بهداشتی وزارت بهداشت آمد و گفت که نمک کم بخورید. اما از این طرف سازمان غذا و دارو مجوز به محصولات شوری از قبیل پفک و چیپس و امثالهم می‌دهد. به آنها گفتم شما که پروانه می‌دهید تا اشتغال ایجاد شود، حداقل رویش بنویسید بدون حق تبلیغ. اما متاسفانه کسی به این حرف هم اهمیت نداد.»
منبع:همشهری آنلاین
لطفا نظر خود را در مورد مطلب بالا در قسمت اعلام نظرات ذکر کرده و نوع مقالات و اخبار مورد علاقه خود را بیان کنید به بهترین نظرات هدایای نفیسی تعلق خواهد گرفت . باتشکر
