عوارض خواب طولانی

جای هیچ شک و شبهه‌ای نیست که خواب کافی در طول شبانه‌روز از لزومات سلامتی انسان است، اما یک اختلال مرتبط با خواب هم وجود دارد که از آن با نام «خواب زیاد» یاد می‌شود. علت خواب زیاد چیست و اساسا خواب زیاد چه تعریفی دارد؟ این‌ها ازجمله سؤالاتی است که در این مقاله قصد یافتن پاسخی برای آن‌ها را داریم. با ما همراه باشید.

پیش از هر چیز باید عنوان کرد که خواب زیاد تنها محدود به خواب شبانهٔ فرد نمی‌شود. دراز کشیدن در رختخواب یا روی کاناپه و احساس خستگی (صرف نظر از اینکه این احساس شب‌هنگام به فرد دست دهد یا در طول روز) هم شامل بازهٔ زمانی‌ای می‌شوند که برای اندازه‌گیری زمان خواب مدنظر قرار می‌گیرند. داشتن الگویی نامنظم برای خوابیدن و برخی اختلالات مرتبط با سلامتی ازجمله دلایلی هستند که منجر به خواب زیاد و احساس خستگی مفرط می‌شوند. البته در رابطه با دلایل خواب زیاد و نیز توصیه‌های موجود برای رهایی از این اختلال هم اطلاعاتی را در اختیار شما قرار خواهیم داد که در بخش‌های بعدی مقاله جزئیات آن‌ها ذکر خواهد شد.

علت خواب زیاد چیست؟

واژهٔ تخصصی به‌کار گرفته شده برای اطلاق به خواب زیاد «پرخوابی» (به انگلیسی hypersomnia که متضاد insomnia یا بی‌خوابی است) است. نزدیک به ۲% افراد به پرخوابی دچارند و برای داشتن حالت ایده‌آل خود در دیگر ساعات شبانه‌روز به ده تا دوازده ساعت خواب شبانه نیاز دارند.

از آنجاکه مسئولیت‌های روزمره، اجازهٔ صرف این زمان برای خوابیدن را با محدودیت روبه‌رو می‌کند، کسانی که زیاد می‌خوابند مجبور می‌شوند بیشتر از دیگران در ساعات بیداری فعالیت داشته باشند و به مراتب بیشتر احساس خستگی می‌کنند، به همین خاطر در روزهای تعطیل خود زمان بیشتری را به خوابیدن اختصاص می‌دهند که برای برخی افراد حتی به پانزده ساعت خواب شبانه هم می‌رسد.

ممکن است به‌خاطر بیدار شدن‌های مکرر به هنگام خواب شبانه دچار پرخوابی شده باشید. البته احتمالا شما تمامی این بیدارشدن‌ها را به خاطر نخواهید آورد، اما این مسئله در نهایت باعث می‌شود خواب عمیق نشود و انرژی شما آن‌طور که بایدو‌شاید بازیابی نشود.

علت خواب زیاد بسته به شرایط و ویژگی‌های افراد ممکن است متفاوت باشد. احتمال دارد پرخوابی فرد ریشه در دوران کودکی او داشته باشد. اگر هم به تازگی به این اختلال دچار شده‌اید و همیشه این گونه نبوده‌اید، احتمال دارد پای مشکل دیگری در میان باشد. علت دیگر خواب زیاد می‌تواند به سبک زندگی افراد مرتبط باشد. اگر خواب شبانهٔ فرد منظم نباشد، بدن او سعی می‌کند با خواب زیاد این کمبود را جبران کند.

همچنین اختلالات مرتبط با سلامتی و بیماری‌هایی هم وجود دارند که هریک از آن‌ها می‌تواند علت خواب زیاد فرد باشد. در ادامه توضیحات بیشتری دربارهٔ این اختلالات عنوان خواهد شد.

۱. وقفهٔ تنفسی در خواب یا آپنهٔ خواب

آپنهٔ خواب زمانی رخ می‌دهد که به‌هنگام خواب مکرراً در تنفس فرد اختلال ایجاد شود (تنفس دچار وقفه شود). این مسئله بر چگونگی استراحت کردن فرد و بازیابی انرژی او تأثیر منفی می‌گذارد. یکی از نشانه‌های تشخیص آپنهٔ خواب، احساس خستگی پس از خواب کامل شبانه است.

۲. کم‌خونی

این اختلال به زمانی اشاره دارد که گلبول‌های قرمز موجود در خون فرد از حد معمول کمتر می‌شوند. این کمبود نیز خود باعث کاهش اکسیژنِ قرارگرفته در اختیار دیگر اندام‌های بدن، و کاهش انرژی می‌شود.

۳. کم‌کاری تیروئید

این اختلال، علت دیگر خواب زیاد است. غدهٔ تیروئید وظیفهٔ کنترل سرعت فرایندی را به‌عهده دارد که طی آن بدن فرد سوخت را به انرژی تبدیل می‌کند. مشخصا زمانی که این غده در حالت ایده‌آل خود نباشد یا کم‌کار باشد، فرد احساس خستگی خواهد کرد.

۴. دیابت

افراد مبتلا به قند خون یا دیابت هم، ازجمله کسانی هستند که معمولا دچار خستگی می‌شوند و انرژی کمتری نسبت به افراد عادی دارند. این مسئله از آن‌جایی نشئت می‌گیرد که در بدن افراد مبتلا به قند خون، قند به‌جای آنکه با ورود به سلول‌های بدن تبدیل به انرژی شود، در جریان خون فرد باقی می‌ماند.

۵. بیماری قلبی

اگر در انجام فعالیت‌های روزانهٔ خود به مشکل برخورده‌اید و دیگر توان و انرژی کافی برای انجام آن‌ها را ندارید، بهتر است با پزشک متخصص مشاوره کنید، چراکه ممکن است خستگی شما ریشه در بیماری قلبی داشته باشد.

به خاطر داشته باشید که اختلالات یاد شده همگی سبب خستگی و کاهش انرژی می‌شوند و در حقیقت همین خستگی است که بدل به علت خواب زیاد فرد می‌شود.

عوارض جانبی خواب زیاد

صرف نظر از اینکه علت خواب زیاد فرد چه باشد، پرخوابی می‌تواند عوارضی به همراه داشته باشد که ازجملهٔ آن‌ها می‌توان به تشویش و نگرانی، کمبود انرژی و اختلالات مربوط به حافظه اشاره کرد.

حتی اگر دچار پرخوابی نشده باشید، خواب زیاد در بلند مدت برای‌تان عوارضی به همراه خواهد داشت که از آن جمله می‌توان به سردرد، چاقی، دیابت، کمردرد، افسردگی، بیماری قلبی و در نهایت افزایش خطر مرگ اشاره کرد.

افرادی که بیش از حد می‌خوابند به مراتب بیشتر از سایرین در معرض حادثه‌های ناخواسته قرار می‌گیرند، بنابراین بهتر است در صورت داشتن خواب شبانه زیاد تا حد امکان از کار کردن با دستگاه‌ها و وسایل سنگین یا خطرناک خودداری کنید.

مجله اینترنتی زندگی سالم

محمدرضا عاشوری