ماه محرم 1396

درباره ماه محرم

شوق رسیدن به محرم در کشور ما از دیگر مناسبت‌ها مانند نوروز و… بیشتر است و این به معنای آن است که محرم، اولویت اجتماعی و عملکرد فرهنگی کشور است. محرم اگرچه ماه غم و اندوه است و عزاداران در برخی موارد افراط‌گرایی می‌کنند و بهانه دست بیگانگان می‌دهند، اما رسم وفاداری، مردانگی و ایثار را به وضوح در جامعه منتشر می‌کند. از بچگی همواره شنیدن صدای طبل و نوحه‌خوانی دسته‌های مختلف ما را به هیجان می‌انداخت و می‌توانست یکی از تفریح‌های آموزشی – دینی بزرگ در رسالت انقلاب اسلامی باشد؛ لیکن متأسفانه امروزه شاهد جریان‌هایی هستیم که به‌طور خودخواسته از این شاخصه مهم فرهنگی در کشورمان سوءاستفاده می‌کنند. بنابراین این ماه نه تنها می‌تواند بهانه‌ای باشد برای در کنار هم بودن و اتحاد دوباره کشور، بلکه می‌توان در این ماه به پالایش روح خود پرداخت و اشک‌های‌مان را در دست کودکی ریخت که جرمش تنها تشنگی بود.

*بوی سیب

نمی‌توان به طور موضع‌گیرانه‌ای در مقابل گروهی که با چنین واقعه دردناکی مخالفت می‌کنند واکنش تند نشان داد؛ چراکه «امام حسین (ع)» برای برابری، عدالت و گریز از تزویر و ریا قیام کرد و ما نیز به همان نسبت در برابر مخالفین وظیفه داریم چنین الگویی را در پیش گیریم. از سوی دیگر اتفاق‌هایی که می‌تواند آرامش را از خانواده‌ها در کوچه‌ و محله‌های کوچک سلب کند، سر و صدایی است که طبل‌ها و سنج‌های بزرگ ایجاد می‌کنند و ممکن است در این خانه‌ها بیماری نیاز به آرامش داشته باشد؛ پس عبور دسته‌های عزاداری در این محله‌ها باید کنترل شده و از روی منطق باشد. محرم مانند یک قطب مثبت آهن‌ربا همه پستی‌ها و کاستی‌ها را در آغوش می‌گیرد. ایرانیان اوج بحران پدیده‌ای را که در این ماه رخ داده است، به خوبی درک می‌کنند و همانند روزهای دفاع مقدس بدون هیچ‌گونه چشم‌داشتی دست ضعیفان را می‌گیرند، خیرات می‌دهند و سعی می‌کنند این غم را به جهت مثبت در کشور اشاعه دهند تا آرامش و امنیت در این ماه بیش از هر ماه دیگری احساس شود. نکته‌ای که باید به آن اشاره کرد، وجود الگوهای مختلف عزاداری در کشورمان است. به عنوان مثال در خمینی‌شهر به حد خودآزاری افراد به عزاداری می‌پردازند که شاید برخی از اعمال آنان بهانه‌ای برای بیگانگان باشد که تعریف وارونه‌ای از ماهیت دین اسلام به جوامع خود ارائه دهند؛ ولی با همه این تفاسیر، هرساله به ذوق و شوق مردم برای پذیرایی از این ماه افزوده می‌شود و نسل‌های فردا به‌طور ویژه‌ای از سوی خانواده‌ها با این ماه آشنا می‌شوند و آداب و رسوم سنتی محلی قومی خود را حفظ می‌کنند.

*از قافله دوریم

همه می‌دانیم که ایرانیان اشاعه دهنده برکت‌های این ماه در سراسر این کره خاکی هستند؛ تا جایی‌که در قلب آمریکا هرساله این مراسم به طور باشکوهی برگزار می‌شود، لیکن نکته‌ای که بسیار جای تأمل دارد این است که برخی عزاداران این ماه را بهانه‌ای برای شغل و برپایی مراسم‌های گوناگون می‌کنند. به عنوان مثال در برخی از دورهمی‌های عزاداران مداح به شیوه‌های عجیب و غریبی از واقعه تاسوعا و عاشورا صحبت می‌کنند. گریه‌های بلند، سینه‌زنی‌های محکم به اندازه‌ای که جای دست بر بدن بماند، استفاده از زنجیرهای تیغ‌دار، استفاده از قمه برای پاره کردن سر در روزهای مشخصی و… که در برخی از موارد حتی با نیروهای امنیتی درگیر می‌شوند. این گونه برداشت از روی ناآگاهی و غفلت می‌تواند به‌طور کامل ماهیت و فلسفه واقعه کربلا را تخریب کند. بهتر است به‌جای آن‌که به فکر طرز جدیدی از عزاداری باشیم، فلسفه این ماه را به‌درستی برای جامعه در مساجد و دیگر پایگاه‌های مربوطه تعریف شود تا از هدف اصلی ایثار و گذشت آگاه شویم.

نویسنده : علی رفیعی وردنجانی