محرم و زندگی نامه اشخاص مذهبی
کم کم به ایام محرم نزدیک می‌شویم و با توجه به اینکه شهادت امام حسین (ع) بزرگ‌ترین رویداد مذهبی در ساحت ابعاد رسانه‌ای یک الگوی دینی است، مهم‌ترین نکته‌ای که رسانه ملی را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد، طرز برخورد و نوع نگاه راویانه به این موضوع است. مسلما نمونه شاخصی که در این زمینه تلویزیون ایران می‌تواند به آن افتخار کند، سریال «مختارنامه» ساخته داوود میرباقری است؛ البته که تولیدات برای انباشت فرهنگی یک مسئله مذهبی تنها در ادبیات نمایشی و حوزه‌های دراماتیک خلاصه نمی‌شود؛ اما از آنجایی که این نمونه در رسانه ملی بیشتر مورد توجه آحاد جامعه قرار می‌گیرد، بهتر است ارزش کیفی آثار تولید شده در این زمینه را بررسی کنیم.
*شب دهم
حسن فتحی کارگردانی است که حضورش در رسانه ملی کارکرد معنایی و جاذبه اجتماعی دارد. وی با ساخت سریال «شب دهم» که اتفاقا وقت پُر کن خوبی برای شبکه‌های استانی کشور است، نشان داد که مخاطب دیندار ایرانی را به خوبی می‌شناسد و از آن مهم‌تر سطح روایت در این حوزه را بیش از هر فرد دیگری می‌شناسد؛ البته که ارتباط مولف و یک رسانه ملی یک پروسه دوطرفه است و این ارتباط بیشتر به توجه صدا و سیما به مولف و اهمیت این موضوع وابسته است. سریال «شب دهم» علاوه بر اینکه داستانی رئالیستی از یک سوژه اجتماعی را دنبال می‌کند، به تقویت ریشه‌های تعزیه و دیگر نمونه‌های نمایشی در این زمینه کمک کرده است. مهم‌ترین مسئله‌ای که مخاطب در برخورد با این سریال در ذهن خود تحلیل می‌کند، تاریخ در نظر گرفته شده برای روایت داستان و دیگر مولفه های گنجانده شده در آن است که به درستی رسالت شهادت در اسلام را بروز می‌دهد.
*مختارنامه
«مختارنامه» ویژه‌ترین ساخته صدا و سیما در قامت ادبیات نمایشی در برخود مذهب و سنت ملی است. این سریال که تنها دارایی تلویزیون از محرم و زندگی نامه اشخاص مذهبی است؛ به اندازه‌ای در طی این چند روزه تکرار می‌شود که در نوبت اول ارزش کیفی آن از سوی مخاطب نادیده گرفته می‌شود و در نوبت دوم مخاطب را به دیدن چنین پروژه‌های سنگین و پر زرق و برقی عادت می‌دهد؛ البته نکته دوم می‌تواند کارکرد مثبت رسانه را در جهت اندیشه افزایش سطح سلیقه عموم یک جامعه بیان کند؛ اما به شرطی که هرساله سطح تولیدات خود را در این اندازه نگاه دارد. متاسفانه تولیدات رسانه ملی در حوزه‌های مختلف و مشخصا در حوزه شهادت امام حسین (ع) و ایام محرم در یک سوژه خلاصه می‌شود و مولفان با دلسردی پروژه را اداره می‌کنند. مشخص است سریالی که هشت سال برای تهیه آن زحمت کشیده شده است بهتر و بیشتر در قلب بیننده نفوذ خواهد کرد تا سریالی که در سه ماه به جمع بندی برسد. به نظر می‌رسد که ارتباط انگیزشی برقرار شده میان مختارنامه و رسانه ملی به اندازه‌ای است که بار هویت فرهنگی این رسانه در این قالب به به دوش می‌کشد. تکلیف صدا و سیما در چارچوب مذهب جامعه مشخص نیست. درست در موقعیتی که باید از انگیزه و استعداد جوانان استفاده کند تولیدات خود را کاهش می‌دهد و هدف خود را از آگاهی بخشیدن به جامعه روی آگهی‌های بازرگانی متمرکز می‌کند.
*انتظار داریم
همه آن‌هایی که دغدغه گسترش فرهنگ اسلامی در جامعه را دارند و به صورت جدی این مقوله را دنبال می‌کنند، امروز وقت آن رسیده که دست از دنبال کردن و خواندن و … بکشند و با همتی بلند، آثاری از خود به جای بگذارند که مفهومی بنیادی و قابل بحثی را داشته باشد. متاسفانه تکرار زیادی آثار شاخص گذشته و بیکاری آن‌هایی که انتظار می‌رود برای فعالیتی خود را در قامت صدا و سیما حاضر کنند باعث نزول ارزش‌های نمادین انباشته شده در جامعه خواهد شد. امیدواریم امسال دیگر شاهد پخش «مختارنامه» و «شب دهم» در هیچ کدام از شبکه‌های ملی نباشیم؛ چرا که این عمل جز لوث کردن ارزش کمی و کیفی این آثار هیچ اثر دیگری از خود برجای نخواهد گذاشت.
نویسنده : علی رفیعی وردنجانی
