همه چیز درباره بوی بد دهان/ وقتی همه از شما فرار می‌کنند!
وقتی دارید با آدم‌ها حرف می زنید، می‌بینید قیافه‌شان در هم می‌رود، انگار موقع حرف زدن با شما خودشان را عقب می‌کشند و اصلا حاضر نیستند در فاصله خیلی نزدیک و مثلا درگوشی با شما صحبت کنند. اگر هم جرات به خرج دهید و بپرسید جریان چیست بعید است کسی به شما بگوید دهانتان بوی بدی می‌دهد. بوی بد دهان یا نفس بد بو یا به اصلاح علمی‌اش هالیتوزیس (halitosis) یکی از مشکلات به ظاهر پیش پا افتاده اما بسیار مهمی است که به راحتی می‌تواند وجهه اجتماعی شما را در محیط کار و اجتماع به خطر انداخته و حتی در محیط خانواده و شخصی نیز روابط شما را با اشکال روبرو کند. اگر دهان شما هم بد بو است خواندن این مقاله را از دست ندهید.
نفس بد بو
بوی بد دهان یا نفس بد بو درجات و علل متفاوتی دارد. برخی افراد خود از بوی بد دهانشان آگاه هستند و حتی اگر شدت این بو اندک باشد فورا متوجه شده و به دنبال راه حل می‌گردند. در حالی که برخی دیگر به هیچ وجه متوجه بوی بد دهان خود (حتی اگر شدید هم باشد) نیستند و تنها ممکن است از اظهار نظر سایرین متوجه این مشکل شوند.
بوی بد دهان می‌تواند موقتی یا مزمن باشد. در شرایط موقتی خوردن برخی غذاهای خاص مثلا سیر یا پیاز باعث این بوی بد می‌شود و با عبور ترکیبات این غذا از بدن بوی بد هم برطرف می‌شود. غذا نخوردن به مدت طولانی نیز می‌تواند باعث بد بو شدن دهان شود. اما ممکن است بوی بد حالت مزمن و کمابیش دائمی داشته باشد که علت آن می‌تواند وجود مشکلاتی مزمن در دستگاه گوارش یا دستگاه تنفسی یا حتی بخشهایی دیگر از بدن باشد. مصرف مداوم سیگار یا الکل نیز می‌تواند بطور مزمن باعث ایجاد نفس بد بو شود.
چرا دهان بد بو می‌شود
در حدود ۹۰ درصد موارد علت بوی بد دهان بخاطر مشکلات موجود در حفره دهان است. اما در عین حال وجود مشکلاتی در دستگاه تنفسی فوقانی مثل بینی، سینوس‌ها و حلق یا دستگاه تنفسی تحتانی یعنی ریه‌ها یا مشکلات گوارشی هم می‌تواند باعث بوی بد دهان شود. همانطور که اشاره شد رژیم‌های غذایی طولانی و غذانخوردن و یا خوردن برخی غذا‌ها هم می‌تواند عامل ایجاد تنفس بد بو باشد.
دهان و دندان
عمده‌ترین علت بوی بد دهان به مشکلات حفره دهان مربوط می‌شود. وجود پوسیدگی‌های دندانی، ترمیم‌های معیوب و قدیمی، روکشهای نامناسب، و دندانهای شکسته و عفونی همه می‌توانند عامل ایجاد بوی بد دهان باشند. در این موارد بقایای مواد غذایی در حفرات پوسیده و دندانهای شکسته یا در لبه ترمیم‌ها و روکشهای نامناسب گیر کرده و به قول معروف فاسد می‌شوند. بوی حاصل از این واکنشهای شیمیایی باعث ایجاد بوی بد دهان می‌شود. این بو عمدتا توسط خود فرد قابل تشخیص است.
حالت دیگر وجود مشکلات لثه است. وجود هرگونه التهاب و عفونت به واسط پلاک یا جرم می‌تواند باعث ایجاد بوی بد دهان شود. در این حالت معمولا لثه‌ها متورم و خون چکان است و قطعات بزرگی از جرم روی دندان‌ها و زیر لثه وجود دارند. عمیق شدن شیار لثه‌ای نیز باعث گیر کردن بقایای مواد غذایی ایجاد بوی بد می‌شود. بوی بد ناشی از بیماریهای لثه چون از یک منشا عفونی سرچشمه می‌گیرد بسیار ناخوشایند است.
مشکل بعدی به زبان مربوط می‌شود. زبان داری شیار و برجستگی و فرورفتگی‌های متعددی است و هر کدام از این بخش‌ها می‌توانند محلی برای تجمع بقایای بسیار ریز مواد غذایی باشند. این مواد غذایی اگر تمیز نشوند می‌توانند بوی بدی در دهان ایجاد کنند.
خشکی دهان نیز می‌تواند عامل نفس بد بو باشد. دهان اغلب افراد بعد از بیدار شدن از خواب به دلیل همین خشکی بد بو است که معمولا با خوردن مقداری آب یا صبحانه به سرعت برطرف می‌شود. البته گاهی به دلیل مصرف برخی دارو‌ها نیز دهان خشک می‌شود.
درمان بوی بد با منشا دهانی
تمام افرادی که دهانشان بوی بدی می‌دهد در نخستین گام به دندانپزشک مراجعه می‌کنند. اگر علت بوی بد بخاطر مشکلات حفره دهان باشد برطرف کردن آن‌ها اغلب بوی بد دهان را بطور کامل از بین میبرد. حذف پوسیدگی، تعویض ترمیم‌ها و روکشهای نامناسب، جرمگیری یا در مواردی جراحی لثه و خارج کردن دندانهای عفونی غیرقابل نگهداری با حذف عفونت و برطرف کردن محل تجمع مواد غذایی مشکل را حل خواهد کرد. در عین حال باید توجه داشت که بدون داشتن بهداشت دهانی نامناسب تمامی این اقدام‌ها بی‌نتیجه خواهد بود. برای داشتن دهانی خوش بو فرد باید روزی دو یا سه بار مسواک بزند، دست کم روزی یک بار از نخ دندان استفاده کند و حتما موقع تمیزکردن دهان، سطح زبان را هم مسواک بزند. در ضمن اگر کسی از پروتز متحرک استفاده می‌کند حتما باید هر روز آن را با دقت تمیز کند. کسانی که اپلاینس‌های ارتودونسی در داخل دهان دارند هم باید با دقت زیر و اطراف این اپلاینس‌ها را تمیز کنند.
خشکی دهان
اگر علت بوی بد دهان خشکی دهان به واسطه بیماری یا مصرف برخی دارو‌ها است باید تا حد امکان از خشک شدن دهان جلوگیری کرد. جویدن آدامس، مصرف مداوم آب و مرطوب کردن دهان حتی در حد یکی دو جرعه و مصرف دارو‌ها و خمیردندانهای ضد خشکی دهان یا مصرف بزاق مصنوعی در کاهش این مشکل موثر خواهند بود.
مشکلات دستگاه تنفسی
اگر بعد از برطرف کردن مشکلات مربوط به حفره دهان و ارتقا سطح بهداشتی مشکل بوی بد دهان برطرف نشد امکان وجود مشکلات در دستگاه تنفسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. وجود انسداد در بینی و عفونت و التهاب در سینوس‌ها، حلق و لوزه‌ها همگی می‌توانند باعث نفس بد بو شوند جدای از این گاهی عفونت دستگاه تنفسی تحتانی نظیر برونشیت و سایر عفونتهای ریه نیز می‌توانند دهان را بد بو کنند.
مشکلات دستگاه گوارش
در موارد اندکی مشکلات گوارشی بخصوص در معده می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند. مشکلاتی نظیر ریفلاکس (بازگشت غذا به مری) یا وجود فیستول. در ضمن خوردن برخی غذا‌ها نیز باعث بوی بدی می‌شوند نظیر سیر، پیاز یا غذاهای چرب. البته بوی بد به دلیل غذا موقتی بوده و به سرعت از بین می‌رود.
بوی بد بعد از جراحی‌های حفره دهان
برخی بیماران بعد از جراحی‌های دندان عقل، جراحی لثه یا جراحی ایمپلنت بوی بدی در دهان خود احساس می‌کنند. این بوی بد به دلیل برهم خوردن تعادل باکتریایی حفره دهان اتفاق می‌افتد و معمولا خیلی زود برطرف می‌شود. رعایت دقیق بهداشت دهان و استفاده از دهانشویه‌های تجویز شده توسط دندانپزشک از شدت این مشکل خواهد کاست.
مشکلات سیستمیک
برخی بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث بوی بد دهان شوند اما شیوع این موارد بسیار اندک است. مواردی از قبیل نارسایی کبدی، عفونت یا نارسایی کلیوی، برخی انواع تومور و برخی بیماریهای متابولیک نادر. البته اگر احیانا فردی مبتلا به این بیماری‌ها باشد پیش از بد بو شدن حفره دهان، از طریق علایم واضح دیگری متوجه مشکل خود خواهد شد.
تاثیر مواد خوشبو کننده
در حال حاضر در تمام سوپرمارکت‌ها و داروخانه‌ها انوع و اقسام دهانشویه‌ها، مواد خوشبوکننده دهان و آدامس با طعم‌های مختلف به فروش می‌رسد. متاسفانه بسیاری از مردم تصور می‌کنند صرف استفاده از این مواد مشکل بوی بد دهان را برطرف کرده و دیگر به دنبال درمان منشا این بوی بد نمی‌روند. باید گفت دهانشویه‌ها یا آدامس یا حتی انواع خمیردندان در صورتی که دندان‌ها و لثه دچار مشکل باشند تاثیر خاصی در کاهش بوی بد دهان و برطرف کردن این مشکلات نخواهند داشت. این قبیل مواد در بهترین حالت بطور موقتی بوی بد دهان را کاهش می‌دهند اما چون منشا اصلی مشکل کماکان وجود دارد خیلی زود دوباره نفس بد بو خواهد شد. اما اگر مشکلات دهان و دندان برطرف شده باشند استفاده از این مواد بعنوان بخشی از بهداشت دهان بسیار موثر و مفید خواهد بود.
چند توصیه برای خوشبو شدن دهان
سعی کنید روزی ۲ یا ۳ بار مسواک زده و دست کم یکبار نخ دندان بکشید
حتما سطح زبان را با مسواک تمیز کنید
به محض از ریخت افتادن موهای مسواک آن را تعویض کنید
جویدن آدامس به خوش بو شدن دهان، جلوگیری از خشکی دهان و تکمیل بهداشت دهان کمک خواهد کرد
هر ۶ ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید تا اگر مشکلی در لثه، دندان‌ها یا ترمیم‌های شما وجود دارد بسرعت درمان شود
در صورت داشتن مشکلات تنفسی حتما با متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید
تا حد امکان از خوردن غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید چون تا مدتی باعث بد بو شدن دهان می‌شوند.
خوردن سبزیجات معطر مثل نعنا (یا نوشیدن عرق نعنا) در برطرف کردن بوی بد دهان و معده موثر است.
به حد کافی آب بنوشید.
سیگار نکشید و از مصرف الکل خودداری کنید
اگر پروتز متحرک در دهان دارید حتما با دقت آن را مسواک زده و تمیز کنید
منبع:دندانه
