ورشکستگی داروخانه ها
بدهی‌های سنگین و تأخیر بیمه‌ها در پرداخت مطالبات سال گذشته و به‌خصوص در ماه‌های پایانی سال تعداد زیادی از داروخانه‌های کشور، کارخانه‌های داروسازی و به‌صورت کلی صنعت دارو را با مشکل روبه‌رو کرده است و این چالش‌ها با وجود وعده‌های شرکت‌های بیمه و وزارت بهداشت برای پرداخت بدهی‌ها به سال‌جاری هم کشیده شده و همچنان ادامه دارد.
در این بین مسئولان شرکت‌های بیمه بارها و بارها وعده تسویه بدهی‌های خود را به داروخانه‌ها تا پایان سال داده بودند. هفته گذشته سرپرست سازمان تأمین اجتماعی درباره تسویه مطالبات داروخانه‌ها گفت که آخرین پرداختی به داروخانه‌ها اردیبهشت صورت گرفته و در ۲ماه اسفند۹۷ و فروردین۹۸، ۵هزار میلیارد تومان پرداختی به داروخانه‌ها انجام شده و داروخانه‌ها در حال حاضر وضع‌شان خوب است.
با وجود پرداخت این مطالبات پیگیری‌های همشهری از تعدادی از داروخانه‌ها نشان می‌دهد که مطالبات داروخانه‌ها همچنان به‌روز نشده است و حکایت از تأخیر چندماهه در پرداخت مطالبات در سال جدید دارد. موضوعی که با واکنش مسئولان انجمن داروسازان ایران و تهران و داروخانه‌داران روبه‌رو شد؛ به‌طوری‌که مهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران به همشهری می‌گوید: پرداختی‌های سال جدید مربوط به تأخیر در مطالبات دی‌ماه سال گذشته است و همچنان در داروخانه‌ها شاهد بیش از ۴ماه طلب هستیم؛ نکته‌ای که در گزارش میدانی همشهری در گفت‌وگو با مسئولان داروخانه‌ها هم مورد تأکید آنها قرار می‌گیرد. بیشتر داروخانه‌ها به‌خصوص داروخانه‌هایی که داروهای مربوط به بیماران خاص، سرطانی و شیمی‌درمانی توزیع می‌کنند به دلایل مشکلات مالی و عدم‌پرداخت بدهی سازمان‌های بیمه‌گر با مشکلات بسیاری روبه‌رو هستند.
داروخانه‌اش در بلوار اصلی شهرقدس قرار دارد و با وجود اینکه ۱۷سال روزگار را در این داروخانه گذرانده، چند روز است که آن را واگذار کرده است. محمدی که خود داروساز است می‌گوید: بعد از حدود ۲دهه داروخانه‌ام را به‌دلیل فشارها و عدم‌پرداخت پول از سوی تامین اجتماعی واگذار کرده‌ام. نمی‌دانم واقعا باید چه کنم! البته باید این کار را قبل از عید انجام می‌دادم؛ به این علت که دیگر داشتن داروخانه مقرون‌به‌صرفه نیست. به‌جرأت می‌توانم بگویم که بخش کمی از داروخانه‌ها می‌توانند در چنین شرایطی به‌کار خودشان ادامه دهند و بسیاری از داروخانه‌ها به محل فروش لوازم آرایشی و بهداشتی تبدیل شده‌اند.
او به جز مطالبات به تعدد زیاد داروخانه‌ها هم اشاره کرده و می‌گوید: وقتی بی‌حساب و کتاب دیوان عدالت اجازه می‌دهد که هر فارغ‌التحصیل داروسازی بدون محدودیت، داروخانه تأسیس کند درحالی‌که افزایش تعداد داروخانه‌ها کار صحیحی نیست وضع چنین نابسامان می‌شود. واقعا در یک منطقه چه ضرورتی دارد بیش از ۲۰داروخانه راه‌اندازی شود؟ داروخانه‌ها حتی در سال جدید نتوانسته‌اند حقوق کارمندان را پرداخت کنند. همه از نظر اقتصادی دچار مشکل هستند؛ مالیات چندبرابر شده و کرایه داروخانه‌ها بسیار بالا رفته است. بیمه‌ها پرداختی‌های نامرتب دارند و تا ۸ماه پرداختی بعضا نداشته‌ایم؛ در این شرایط چگونه به بقای داروخانه‌ها امید دارند؟
آشفتگی در بازار داروی بیماران خاص
مسئول یکی از شرکت‌های دارویی که خود در مرکز شهر هم داروخانه دارد و بیشتر داروی بیماران خاص و صعب‌العلاج را توزیع می‌کند، در این‌باره می‌گوید: در کنار ماجرای کمبود نقدینگی و مشکل سازمان‌های بیمه‌گر، مشکل دیگر این است که اگر شرکت‌های دارویی نتوانند مواد اولیه و محصول نهایی دارو را تهیه کنند، صنعت با مشکل مواجه می‌شود. با وجود تشدید تحریم‌ها زنجیره تأمین دارو به‌مراتب بیشتر از سال۹۱ آسیب خواهد دید. ضمن اینکه همچنان نرخ ارز دچار نوسان است و آشفتگی در بازار داروی بیماران خاص در چند ماه اخیر تشدید شده است و داروخانه‌ها هم نمی‌توانند برای این بیماران کاری کنند. به این علت که هزینه‌های داروخانه‌ها سر به فلک گذاشته است.
داروخانه‌ها در آستانه بحران
بهمن صبور، نایب‌رئیس انجمن داروسازان تهران می‌گوید: پرداخت بدهی به داروخانه‌ها توسط سازمان‌های بیمه‌ای و شرکت‌ها عمدتا تا آذرماه سال گذشته بوده است و این خود یعنی اینکه در چنین شرایط اقتصادی و فشار مالی که بر همه اقشار وجود دارد وضعیت داروخانه‌ها چندان مطلوب نیست و خبرهای زیادی درباره تعطیلی داروخانه و واگذاری امتیاز آنها به گوش ما می‌رسد. به‌خصوص وضعیت داروخانه‌ها و مراکز درمانی و خصوصی که یک سال است پرداختی نداشته‌اند اصلا مساعد نیست. وی در ادامه می‌گوید: البته با سیاست‌های وزیر بهداشت جدید وضعیت داروخانه‌ها به نسبت اسفند‌ماه بهتر شده است اما مثلا داروخانه‌های بیمارستان‌های کوچک با توجه به مشکلاتی چون پرداخت سودهای کلانی که از مؤسسات مالی و بانک‌ها وام گرفته‌اند و نمی‌توانند بازپرداخت کنند، دچار ورشکستگی شده‌اند.
درواقع داروخانه‌ها دچار سیر نزولی درآمد هستند و از سال گذشته تا به امسال بیشترین فشار را تحمل می‌کنند و نمی‌توانند بهره‌هایی با سود ۲۰ و چند درصدی را که به‌دلیل تامین نقدینگی گرفته‌اند پرداخت کنند و در واقع نمی‌توانند از پس هزینه‌های خود برآیند. وی در ادامه می‌گوید: ۵ماه است که به داروخانه‌ها رقمی پرداخت نشده است. این بی‌نظمی همه‌‌چیز را به‌هم‌ریخته و ما حتی نمی‌توانیم محاسبه کنیم که چه زمانی و یا چند‌ماه یک بار بدهی‌هایمان را پرداخت می‌کنند تا بتوانیم برآورد هزینه و خرید دارو داشته باشیم. هیچ داروخانه‌ای نمی‌تواند بر اساس اسناد مالی که به بیمه می‌دهد حساب کند پولش را چه زمانی دریافت خواهد کرد، ضمن اینکه برای این دیرکرد، خسارت هم نمی‌دهند. اما در مقابل ما باید همیشه دیرکرد پرداخت کنیم. به‌عنوان کارفرمایی که ۲۲سال است سابقه کار دارم کافی است یک روز لیست بیمه را دیر رد کنم، سیستم بیمه برای من جریمه رد می‌کند و البته به‌روز هم جریمه را دریافت می‌کند؛ کاری که در واقع خودشان برای این دیرکرد انجام نمی‌دهند، درحالی‌که حتی موظف به دادن خسارت هم هستند.
وی در ادامه می‌گوید: یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که باید به آن توجه ویژه شود این است که داروخانه‌های خاص که داروی بیماران سرطانی و ام اس را توزیع می‌کنند واقعا با مشکل اساسی روبه‌رو شده‌اند. به‌خصوص کسانی که داروی ایرانی مصرف نمی‌کنند.
وی در ادامه می‌گوید: تأکید می‌کنم که داروخانه‌ها هم‌اکنون وضعیت بحرانی ندارند؛ به این علت که سیاستگذاری‌های جدید وزارت بهداشت به نفع داروخانه‌ها بوده است. تولید داخل بیشتر شده و این خود توانسته در واقع مشکلات را کمتر کند. اما واقعیت این است که داروخانه‌ها یک سری مشکلات صنفی دارند؛ به‌طور مثال سازمان‌های دیگر به دور از نگاه تخصصی دخالت‌هایی در این حوزه دارند که سبب شده در بعد کلان داروخانه‌ها دچار مشکل شوند. مثلا دیوان عدالت اداری و شورای رقابت درباره دارو دخالت‌هایی داشتند که کالای استراتژیک است و این در حالی است که به‌نظر ما اگر می‌خواهند دخالت کنند باید اهل فن و متخصصان ورود کنند اما نهادهای مختلفی دخالت می‌کنند که در این زمینه تخصصی ندارند. درنهایت اینکه باید بگویم که برای این صنف ثباتی وجود ندارد و از تعداد داروخانه در کشور گرفته تا تعداد فارغ التحصیلان و خرید و تامین دارو مشکل وجود دارد چرا که باید یک سند جامع دیده شود که متأسفانه دیده نشده است.
داروخانه‌ها حتی در سال جدید نتوانسته‌اند حقوق کارمندان را پرداخت کنند. همه از نظر اقتصادی دچار مشکل هستند مالیات چندبرابر شده و کرایه داروخانه‌ها بسیار بالا رفته است. بیمه‌ها پرداختی‌های نامرتب دارند و تا ۸ماه پرداختی بعضا نداشته‌ایم؛ در این شرایط چگونه به بقای داروخانه‌ها امید دارند؟
وارد تأخیر مطالبات در سال جدید شده‌ایم
مهدی سجادی، دبیر انجمن داروسازان ایران درباره مشکلات داروخانه‌ها به همشهری می‌گوید: اگرچه با اهتمام سازمان‌های بیمه‌گر هم‌اکنون صورتحساب‌های داروخانه‌ها مربوط به آذرماه سال قبل پرداخت شده است و برخی از سازمان‌های بیمه‌گر تلاش می‌کنند به روز شوند، اما موضوع قابل توجه این است که از ۱۵اردیبهشت‌ماه به بعد مجدد وارد تأخیر مطالبات دی‌ماه خواهیم شد و سازمان‌های بیمه‌گر باید در این خصوص برنامه‌ریزی کنند که مطالبات داروخانه‌ها انباشته نشود.
