پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
اصفهان، خیابان میر، مقابل هلال احمر، پلاک 82، طبقه همکف.باورت نمیشود وقتی که وارد ساختمان میشوی اینجا جایی برای پایان کارتن خوابی در اصفهان است؛جایی که حالا پدرخوانده کارتنخوابها –این لقبی است که بچههای کارتن خواب به او دادهاند- بعد از تلاش فراوان توانسته آنها را در تنها گرمخانهای که در اصفهان است، اسکان دهد. قصه مؤسس خیریه پایان کارتن خوابی از سه چهار سال پیش به شکل جدی شروع شد، وقتی که تعدادی از کارتن خوابها به دلایل مختلف با دنیا وداع گفتند و او از همان موقع کارش را در زمینه کمک کردن به آنها جدیتر کرد، حالا نه به شکل هفتگی، بلکه هر روز کارتن خوابهای زیادی در تنها گرمخانه مردمی ایران تغذیه میشوند، خدمات درمانی میگیرند و دارای سرپناه شدهاند.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
محسن انصاری شغل اصلیاش در زمینه لوازم خانگی است و در رشته بیولوژی درس خوانده و چند وقتی هم کارشناس شهرداری بوده، اما حالا تمام هم و غمش کمک به کارتن خوابهاست. به گفته خودش گاهی شده که به خاطر کارش حتی سه روز بچهاش را ندیده. او اعتقاد دارد، کارتن خوابها مانند بچههایی هستند که از جامعه گریزان شدهاند و باید به آنها کمک کرد و این تصمیم را در اینستاگرام و تلگرام تبلیغ کرده است. حالا جمع زیادی از کاربران ایرانی به کمک او آمدهاند و گروه بزرگی را تشکیل داده؛گروهی به نام «پایان کارتنخوابی».
مسئولان می گویند کارتن خوابها در اصفهان انگشت شمارند و اگر هم کارتن خواب عمدهای وجود دارد، بیشتر باید سراغ آنها را در پایتخت گرفت. آیا همین طور است؟
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
اینطور نیست. کارتن خوابهای اصفهان هم زیاد هستند و تعداد زیادی از آنها تحت پوشش ما هستند. افرادی که معمولاً در حاشیه شهر زندگی میکنند و همواره در حال افزایش هستند. ابتدا به ما گفته شد تعداد آنها خیلی کم است، اما وقتی ما به دل قضیه وارد شدیم، دیدیم که متاسفانه تعداد بسیاری هستند که به حومه کشیده شدهاند.
به نظر شما آیا باید به کارتنخوابها بهعنوان یک جمعیت خاص نگاه کرد؟
به نظر من کارتنخوابها، همان آدمهایی هستند که در کوچه پس کوچههای شهر،روز را به شب و شب را با هزار ترس و نگرانی به صبح میرسانند؛ انگشت شمار هم نیستند. آنها گروهی نسبتاً بزرگ از همین آدمهای معمولی هستند که تنها در زندگی دچار مشکل شدهاند. کارتنخوابی در ایران پدیده نوظهوری است. مصادیق آن در گوشه و کنار خیابانهای شهر هم به اندازهای است که نمیتوان آن را کتمان کرد.
شما تعریفتان از کارتنخوابها چه کسانی است؟
کارتنخوابها طردشدگان اجتماعیاند.آنان از جامعه رانده شده و از شیوه متعارف زندگی که اغلب مردم آن را برای خود بدیهی تصور میکنند، محروماند. آنها اینقدر از جامعه دور افتادهاند که از همه میترسند. یادم میآید خیلی وقتها وقتی که برای توزیع غذا شبها به سمت پاتوقهای آنها میرفتیم، از دست ما به بیابانها فرار میکردند یا به ما سنگ میزدند. آنها همه شرایط خاصی دارند؛چون با آدمهای معمولی فرق میکنند؛ کسانی که واقعاً به ته خط رسیدهاند، برخی از آنها حتی 15-10 سال در منطقهای زندگی کردهاند که تا فاصله هزار متری هیچگونه چراغ، برق و آبی نبوده، معمولاً خطرناکترین مکانها را با کمترین امکانات انتخاب میکنند؛ مکانهایی که دور از مردم باشد. معمولا 90 درصد از این افراد اعتیاد دارند و به خاطر اعتیادشان کارتن خواب شدهاند. در عین حال آنها آدمهای خاصی هستند. مثلا وقتی که برایشان غذا میبردیم،اگر یک نفرشان گرسنه نبود، غذا را قبول نمیکرد و میگفت به کسی بدهید که گرسنه است. یا وقتهایی میشد که میگفتیم دو تا غذا بگیر تا اگر نتوانستیم فردا هم بیاوریم گرسنه نمانی و باز هم از ما قبول نمیکردند و میگفتند فردا خدا بزرگ است. وقتی با این افراد زندگی میکنی،تازه متوجه میشوی که آنها روحهای لطیفی دارند و فقط به خاطر اعتیاد بیمار شدهاند.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
چه شد که به فکر ایجاد این مرکز افتادید و به نظر شما میشود این مرکز را یک دور برگردان به زندگی نامید؟
ما خیلی پیگیر بودیم که مددسرا و گرمخانه دائمی داشته باشیم، هدفمان هم این بود که آنها را به زندگی برگردانیم.حالا میتوانم بگویم بسیاری از کارتن خوابها با وضعیت فجیع با 15 سال سابقه کارتن خوابی به این مرکز آمدهاند و باز به زندگی و به سمت خانوادههایشان برگشتهاند؛آنها وقتی برای اولین بار به این مرکز آمدند در وضعیت نامناسبی به سر میبردند و سلامتشان در خطر بود. آنها از سرنگهای مشترک استفاده میکردند و برخی اعتیاد شدید داشتند، ولی با همکاریهای خوبی که در جاهای مختلف داشتیم، توانستیم بسیاری از این افراد را پوشش بدهیم و به زندگی برگردانیم. ما تنها جایی هستیم که حتی در خارج از ایران و در منطقه به کامل کارتن خوابها را اطعام میکنیم،آنها را کامل اسکان میدهیم و به طور شبانهروزی خدمات میدهیم. پزشکان روزانه دو ساعت در گرمخانه میآیند و 8-7 ساعت هم پرستار داریم. پرسنل 24 ساعته هم خدمات میدهند و کارتن خوابها وقتی وارد گرمخانه میشوند، کلیه لباسهایشان سوزانده میشود، آنها اصلاح و حمام میکنند،پرونده پزشکیشان آماده میشود،شناسنامه اطلاعاتیشان گرفته میشود و تحت درمان قرار میگیرند، اما در باز است. اینجا کلیه امکانات فراهم میشود و نیازهای ضروری و یک مقدار بیشتر از آن برایشان فراهم میشود؛ جالب است که خیلیها دیگر بیرون هم نمیروند و بالای 80 درصد کارتن خوابهایی که ما در گرمخانه نگه داشتیم، ترک اعتیاد داشتند و تست اعتیادشان منفی است و یکسری از همینها کلاً ترک اعتیاد کردهاند و با خانوادههایشان زندگی میکنند.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
این مکان به شکل اجارهای است، درست است؟
بله متاسفانه همینطور است و امیدواریم با قولهایی که جناب شهردار به ما دادند، شاهد یک مرکز دائمی برای این افراد باشیم. دکتر جمالی نژاد به ما قول دادهاند که قطعه زمینی به ما بدهند که به شکل دائمی به وسیله خیرین مرکزی ساخته شود و در اختیار کارتن خوابها قرار داده شود. حالا با وجود این مرکز در سطح شهر اصفهان به ندرت کارتن خواب مرد میبینیم که با بیماریهای خاص و سر و وضع نامناسب باشد که این جای خوشحالی دارد.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
یکی از موضوعاتی که شما عنوان میکنید به زندگی برگرداندن این آدمهاست. افرادی که برای گذراندن زندگی نیازمند شغل هستند. در این میان با توجه به خدماتی که شما انجام میدهید، آیا فقط ماهی دست این افراد میدهید و یا ماهیگیری را هم یادشان میدهید؟
اصلیترین موضوع کارتن خوابی این است که از این حالت دربیایند و اول از همه باید فرهنگشان را برگردانیم و فرد بداند که از جامعه گریزی نیست.
چه اتفاقی می افتد که اینها به این شکل جامعه گریز میشوند؟ به هر حال اینها از جامعه به حاشیه رانده شدهاند، پس چرا حالا دیگر جامعه را نمیپذیرند؟
تا زمانی که یک فرد بتواند از طریق اعتیاد درآمد داشته یا منبع خاصی داشته و یا از خانواده هزینههایش را کسب کند، مشکل خاصی ندارد، ولی وقتی که اعتیاد بالا میگیرد و هیچ منبع درآمدی ندارد، از خانواده و دوستان رانده میشود و دیگر کسی به آنها اعتبار نمیدهد و به نوعی از خانواده و دوستان گریزان میشوند و در این حالت بیماری است که مسبب تمام دردها، مشکلات و بیماریشان را جامعه میدانند. متاسفانه درصد خیلی بالایی از اینها برای درآوردن هزینههای مواد مخدرشان به سرقت، زورگیری و جیب بری روی میآورند و این نوع زندگی برایشان عادی میشود.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
چه شد که این اعتماد را برای این افراد ایجاد کردید که به مرکز شما اعتماد کردند و قبول کردند که زندگی نوینی را برای خودشان ادامه بدهند؟
ببینید زمان طولانی بود. حدود سه سالی بود که با اینها رفاقت و مراوده داشتیم.وقتی که شبهای زمستان برایشان پتو یا دستکش ، کلاه ، کارتن و مقوا میبردیم یا به خاطر مشکلات پزشکی که داشتند آنها را به بیمارستان میرساندیم و همزمان پیگیر کارشان بودیم، برایشان جالب بود که هنوز یک عده هستند که دلشان برای آنها میسوزد، این مسائل خواهی نخواهی باعث شد که ما را به چشم حمایت کننده ببینند و به ما اعتماد کنند. به نظر من باید اعتیاد را به شکل یک بیماری نگاه کرد.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
چرا این اعتقاد را دارید؟
چون متاسفانه همه به دنبال این هستند که یک معتاد اعتیادش را ترک کند، ولی نمیدانند که یک معتاد میتواند سالم زندگی کند؛معتادی که میتواند روزانه داروهای ترک اعتیاد و داروهای مکمل جایگزین اعتیاد را مصرف کند.من اعتقاد دارم که باید به یک فرد معتاد مثل یک بیمار قلبی که شاید 30-20 سال دارو مصرف میکند، نگاه کرد. چرا هیچکس به بیمار قلبی کاری ندارد، ولی کافی است که یک معتاد بخواهد 10 تا 5 سال داروی اعتیاد مصرف کند،همه تیرهای انتقاد به سمتش نشانه میرود.فرهنگ سازی در جامعه مهم است. اینکه اعتیاد یک بیماری است و معتاد نباید از جامعه رانده شود،به این خاطر که او همزمان میتواند زندگی کند و کار داشته باشد. در بسیاری از کشورهای دنیا حتی مراکزی وجود دارد که افراد معتاد میتوانند تزریق مواد مخدر سالم داشته باشند، شاید اگر ما بتوانیم این افراد را ساماندهی کنیم، از بسیاری از آسیبها همچون سرقت و زورگیری هم جلوگیری خواهیم کرد.
خب حالا شما این فرهنگ را ایجاد کردید که اینها دوباره به جامعه برگردند، آیا بعد از این هم برنامهای دارید برای اشتغالزایی این افراد؟
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
بله ما در خیلی موارد نامهنگاریهای زیادی با خیلی از ارگانها، ادارات و خیریههای مختلف که در امر اشتغال هستند،داشتیم و با آنها رایزنی و مکاتبه کردیم،متاسفانه مشکل اصلی ما در رابطه با نظام قانون کار است، یعنی اگر برای اینها در محلی که هستند و یا خود گرمخانه مردمی کار و اشتغالی ایجاد کنیم، بعد از مدتی میتوانند از خیریه ما شکایت کنند و ما را در مقابل قانون قرار بدهند که به خاطر کار خیری که میخواستیم انجام دهیم، مشکلات حاد دیگر برایمان ایجاد شود، به همین خاطر تاکنون در رابطه با این موضوع به نتیجه نرسیدهایم و اکنون هم دست کمک به سمت تمام ارگانها پیش بردهایم تا هر کجا که میتوانند به ما کمک کنند. این را هم تاکید کنم که ما خودمان به این افراد خدمات میدهیم و خودمان اینها را انتقال میدهیم؛ صبحانه ناهار، شام و داروهایشان را به آنها میدهیم و به شرطی که تست اعتیاد منفی داشتند، در اختیار این ارگانها برای اشتغال قرار میدهیم تا این افراد به زندگیِ برگشته را به کار گیرند و حقوقشان را بدهند.
از بحث اشتغال کارتن خوابها که بگذریم، شما از بیماریها و وضعیت خطرناک سلامت این افراد گفتید. به هر حال بسیاری از کارتن خوابها دچار آسیب هستند و دچار بیماریهای خطرناکی مثل ایدز، هپاتیت و غیره هستند، آیا در این زمینه با ارگان خاصی همکاری میکنید تا در ساماندهی و قرنطینه شدن و بعد دوباره به جامعه برگرداندن این افراد با شما همکاری داشته باشد؟
ببینید موقعی که هر کارتن خواب یا به اصطلاح مددجو به مرکز ما وارد شود، بدون استثنا از او تست خون گرفته میشود و توسط خیرین ما کلیه مسائل پزشکی او به شکل رایگان انجام میشود. در این زمینه میتوانم بگویم که درصد زیادی از این کارتن خوابها هپاتیت دارند، اما بیماری ایدز کمتر در بینشان دیده میشود.
تقریباً چند درصدشان دچار بیماری ایدز هستند؟
بیماری ایدز در بین کارتن خوابها کمتر دیده میشود، ولی بیماری هپاتیت شایعتر است.میتوانیم بگوییم که حدود 40 درصد از کارتن خوابهای ما با ده درصد تلرانس پایین یا بالا دچار بیماری هپاتیت هستند، ولی در مورد بیماری HIV تعدادشان کمتر بوده؛ به عنوان مثال از 100 نفری که تست گرفتیم دو سه نفر داشتیم که به اچ آی وی دچار بودند، اما کلاً یک نفر ایدز داشت که تحت درمانهای مناسب با امنیت و مراقبت بالا قرار گرفت. در کل بیماری ایدز کمتر دیده میشود، ولی بیماری هپاتیت شایعتر است.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
در حال حاضر شما چه تعداد مددجو دارید؟
کارتن خوابهایی که تحت پوشش داشتیم؛ بالای 200 نفر بوده و کسانی که در گرمخانه نگهداری میشوند، بین 50 تا 80 نفر بودهاند، اما به دلیل اینکه با محدودیت و ظرفیت مکانی مواجه هستیم، مجبوریم تعداد بیشتری که با شرایط خاصی مواجه هستند را به کمپهای دیگر انتقال دهیم و حدود 70 نفر را به کمپ ماده 16 به اصطلاح قلعه شور انتقال دادیم که از ستاد مواد مخدر مجوز این موضوع را گرفتیم و حدود 100 نفری هم در کمپهای مختلف تحت درمان هستند.
آیا آماری از تعداد کارتن خوابهای زن هم دارید؟
متاسفانه در این زمینه آمارهای ما متضاد است، ما تعدادی از این زنان را به کمپها معرفی کردیم، ولی بعد از اینکه از کمپ برمی گشتند،چون مرکزی برای زنان کارتن خواب نداریم و نمیتوانستیم آنها را پوشش بدهیم،دوباره به همان موقعیتی که بودند بازمی گشتند. یکسری از زنان کارتن خواب هم الان در پاتوقها هستند که دسترسی به آنجا خیلی سخت است، ولی وقتی که درصد فساد و اعتیادشان بالا میرود، به حومه شهر اصفهان میآیند, جایی که فقط 10 دقیقه با اصفهان فاصله دارد و مراکز شلوغ شهر هستند، این آسیبها کنار خانوادههای ماست و در دل خانوادههای جا دارد و تا کنون در مورد آنها کوتاهی شده؛این در حالی است که مقام معظم رهبری همواره از اصلیترین موضوعی صحبت میکنند که گرفتار آن هستیم و آن آسیبهای اجتماعی است و از آنها غافل بودهایم.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
به طور کلی آیا شما بانک اطلاعاتی دقیقی دارید که در استان اصفهان چند کارتن خواب وجود دارند و چه تعداد شناسایی شدهاند؟
کارتن خوابهایی که از گرمخانه ما رفتهاند،بخشی از آنها به سمت خانوادههایشان رفتهاند و یا برگشتهاند سر کار و یا به کمپ یا مکانهای دیگر انتقال یافتهاند که بالای 200 نفر هستند.
البته در این آمار باید به یکسری از کارتن خوابها یا معتادانی هم که به صورت 5-4 نفری در یک اتاقک کوچک و مخروبه زندگی میکنند و ماهیانه 10 هزار تومان پرداخت میکنند و با کارهای ناسالم مثل دزدی رزقشان را بالا میبرند هم اشاره کرد که به هر حال تعدادشان را بالاتر میبرد، اما کارتن خوابی در سطح شهر، بدون سرپناه بالای 200 نفر داریم که در بین آنها کودکان هم هستند.
به هر حال کودکان کارتن خواب آسیب پذیرترند.سال گذشته معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری طرحی را مطرح کردند مبنی بر عقیم کردن زنان کارتن خواب، البته این طرح از طرف وزارت بهداشت رد شد، اما نظرشان این بود که اگر این زنان عقیم شوند، حداقل بچههایی با آسیبهای بیشتر به دنیا نخواهند آمد؛ حالا که شما در این زمینه دستی بر آتش مشکلات زنان کارتن خواب دارید، آیا با این طرح موافق هستید یا مخالف؟ یا به نظرتان این کار پاک کردن صورت مسئله است؟
ببینید یک حقی را خدا به یک نفر میدهد و ما هیچ اجازهای نداریم که در هیچ زمانی این حق را از او بگیریم. اصلاً در موقعیتی نیستیم که این حق را از فرد بگیریم، آن هم اگر حق مادر شدن باشد. ببینید شاید در یک شرایط خاص و زمان خاص بتوان این موضوع را رقم زد. اما نمیتوان این حق را گرفت، به این خاطر که من همین الان میتوانم افرادی را به شما معرفی کنم که پاک شدهاند و به کانون خانواده برگشتهاند، اگر طرح خاصی هم هست باید با مشاوره و با آرامش درمان را جایگزین کنیم و به آنها آموزش دهیم و راههای جلوگیری نه دائم، بلکه موقت را در اختیارش قرار دهیم. بنابراین اصلاً موافق این موضوع نیستم. چون با زن و مردشان زندگی کردهام و باید به این افراد به چشم یک انسان نگاه کرد؛ چه بسا که ما در موقعیت این افراد قرار میگرفتیم و مطرح کردن این طرح فقط پاک کردن صورت مسئله است.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
شما افقی ترسیم کردهاید که برنامههایتان را به نتیجه برسانید؛میتوانید از چشم انداز آینده خیریهتان حرف بزنید؟ آیا قرار است این چرخه به همین شکل ادامه داشته باشد یا برنامههای دیگری هم دارید؟
به هر حال تا وقتی که مواد مخدر به صورت ارزان و در دسترس هست، این چرخه ادامه خواهد داشت و این موضوع در اختیار ما نیست.گروههای مردم نهاد میتوانند در همین حد فقط پوشش بدهند، ولی واقعیت این است که اگر ورودی صفر شود ظرف سه تا پنج سال دیگر کارتن خوابی وجود نخواهد داشت. ما گروهی هستیم مردمی و مورد اعتماد مردم و چندین نفر از معتبرترین افراد اعم از وکلا و پزشکان به شکل خیریهای در این گروه کار میکنند و به این سبب که آسیبهای اجتماعی با گروههای مردمی راغبتر هستند و ارتباط بهتری برقرار میکنند، انجمنهای مردمی با احساس و درک جلو رفتهاند و با عشق میتوانند کمک بیشتری به آنها بدهند. شماره ثبتی خیریه ما 5052 است و شماره حساب ملی سیبا 0111116053008 میباشد که مردم میتوانند از این طریق کمک کنند. همچنین از طریق تماس با شماره 09903381268 مردم میتوانند در هرساعتی از شبانه روز مشکلات کارتن خوابها را به ما اعلام کنند.
تا به حال شده از این کار خسته شوید؟
از بعضی مسئولان خسته شدهام، ولی نه از کارتن خوابها و مردم. بیشتر از کسانی که جلوی پایمان سنگ انداختند خستهام.ما بعد از این نیاز به یک مرکز هم برای زنان کارتن خواب داریم، به این خاطر که آنها دچار آسیبهایی بیشتر از مردان هستند و همین جا از ارگان ها و مسئولین میخواهیم که در تکمیل کمبودهای گرمخانه ما را کمک کنند.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
شما به غیر از کارتن خوابها به خانوادههای آسیب دیده هم کمک میکنید؟
بله، انجمن علاوه بر کارتن خوابها، خانوادههای آسیب دیده از اعتیاد و مستمند را هم اطعام و پوشش میدهد و هنوز هم ما شبها برای توزیع غذا به مناطق محروم شهر میرویم.
پدرخوانده کارتنخوابها: هیچوقت خسته نمیشوم / تنها گرمخانه مردمی ایران در اصفهان
نویسنده : دریا وفایی