پرسش و پاسخ در خصوص آزمایش خون
آنچه که باید در خصوص آزمایش خون بدانید
۱- بهتر است در یک سال چند بار آزمایش خون بدهیم؟
آزمایش خون به صورت دوره ای برای هر فرد در هر ۶ ماه یک بار جهت اطلاع از وضعیت جسمانی و سلامتی الزامی است. ولی اشخاصی که دچار بیماری های خاصی هستند با توجه به نوع بیماری شان و تحت نظر پزشک معالج در بازه های زمانی کوتاه تری آزمایش بدهند.
۲- در چه ساعتی از روز آزمایش بدهیم؟
جواب این سوال بستگی به نوع آزمایش فرد دارد. برای نمونه قند خون بایستی صبح و ناشتا گرفته شود. اما برخی تست ها مثل کورتیزول می توانند با نظر پزشک ساعت ۸ صبح یا ۴ بعدازظهر انجام گردند.
۳- شمارش کامل خون چیست؟
شمارش کامل خون یاCBC به بررسی سلول های خونی از لحاظ تعداد ، سایز، شکل ظاهری آن ها و همچنین اندازه گیری مقدار هموگلوبین و هماتوکریت گفته می شود.
۴- با آزمایش خون می توان متوجه کم خونی خود شد؟
بله با دادن یک آزمایش ساده CBC و مطالعه نمودن پارامترهای آن مثل تعداد گلبول های قرمز، میزان هموگلوبین و هماتوکریت خون می توان به کم خونی خود پی برد.
۵- با آزمایش خون می توان چربی خون را بررسی کرد؟
چنانچه میزان تری گلیسیرید بالای ۴۰۰ میلی گرم در دسی لیتر و میزان کلسترول بالای ۲۴۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد، چربی خون بالا است.
۶- بهتر است در طول سال چند بار آزمایش چربی خون بدهیم؟
افزایش چربی خون از علل اصلی گرفتگی رگ های قلب و سایر عروق است. تمامی افراد بالای ۲۰ سال باید حداقل یک بار از لحاظ چربی های خون شامل کلسترول تام، کلسترول خوب، کلسترول بد، تری گلیسیرید ها بررسی شود. چنانچه نتایج آزمایش طبیعی باشد باید حداقل هر ۵ سال یک بار تا ۴۰ سالگی و بعد از آن هر دو سال یک بار تا ۵۰ سالگی آزمایش داد. از ۵۰ سالگی به بعد نیز سالی یک بار کافی است.
۷- با انجام آزمایش چگونه می توان به اختلالات تیروئید پی برد؟
رایج ترین آزمایش برای غده تیروئید ، اندازه گیری T3 که میزان طبیعی در بالغین : ۰٫۵۲ تا۱٫۸۵ نانو گرم در میلی لیتر است. T4 به میزان طبیعی در افراد بالغ : ۴ تا ۱۳میکرو گرم در دسی لیتر و Tsh به میزان طبیعی در بالغین ۰٫۳۲ تا ۵٫۲ میکرویونیت در میلی متر است. چنان چه تعادل این اعداد به هم بریزد، فرد دچار کم کاری یا پر کاری تیروئید است.
۸- آزمایش چگونه دیابت را مشخص می کند؟
قند ناشتا بین ۷۰ تا ۹۹ میلی گرم در دسی لیتر طبیعی است. اگر این عدد از ۱۲۶ بیشتر بشود ، فرد دچار دیابت گردیده است. همچنین قند بین۱۰۰_ ۱۲۶ نیز نشان از مرحله پیش دیابت دارد. آزمایش HbA1C میزان قند خون بدن در یک دوره زمانی را مشخص می کند که اگر از ۹ درصد بیشتر باشد نشان از قند خون بالای بدن است.
۹- در هر سال چند بار آزمایش قند خون بدهیم؟
تمامی افراد بالای ۴۰ سال باید حداقل یک بار آزمایش قند خون بدهند. چنانچه نتیجه طبیعی باشد تکرار آن هر دو سال یک بار تا ۵۰ سالگی الزامی است. پس از ۵۰ سالگی نیز انجام یک آزمایش در سال کافی است. توجه داشته باشید: افراد دارای سابقه دیابت نوع دو در بستگان در درجه اول ، شاخص توده بدنی (BMI) 25 یا بیشتر، افراد بی تحرک، خانم های باردار، فشار خون بالای ۱۴ روی۹ ، میزان کلسترول خوب خون مساوی یا کمتر از ۳۵ و تری گلیسیرید مساوی یا بیش تر از۲۵۰میلی گرم در دسی لیتر ، سابقه کیست های متعدد تخمدان و بیماری های عروقی بایستی به طور منظم قند خونشان بررسی شود.
۱۰- تست مربوط به کبد کدام هستند؟
آزمایش آنزیم های کبدی در آزمایش خون، التهاب و آسیب کبد و همچنین عملکرد کبد را مشخص می کند. آنزیم های کبدی شامل SGOT، SGPT، آلکالین فسفاتاز است. اگر کبد بیمار یا آسیب دیده باشد، سطح آنزیم های SGOT، SGPT افزایش می یابد. آزمایش عملکرد کبد شامل: PT، INR، آلبومین و بیلی روبین می باشد.
۱۱- تست های کلیه کدام ها هستند؟
اوره BUN و کراتین CR دو آزمایش روتین برای عملکرد کلیه هستند. چنان چه میزان هر یک از این دو مورد از حد طبیعی بالاتر برود حاکی از کم کاری و اختلالات شدید کلیوی است. بیماران دیالیزی و هم چنین افرادی که دچار عفونت کلیه و کم کاری کلیه … هستند باید این تست ها را انجام دهند.
۱۲- اسید اوریک چیست و چه افرادی باید از این لحاظ بررسی شوند؟
در افرادی که سنگ کلیه داشته و یا افرادی که علائم بیماری نقرس دارند این آزمایش را انجام می دهند. مقدار طبیعی برای خانم ها ۲٫۶ _ ۶٫۱ میلی گرم در دسی لیتر و آقایان ۳٫۶_ ۸٫۲ میلی گرم در دسی لیتر است.
۱۳- اندازه گیری کردن ویتامین ها برای چه افرادی ضروری است؟
رایج ترین ویتامین ها که اندازه گیری می شوند D و B12 است. ویتامین D جهت بررسی جذب کلسیم، پوکی استخوان به ویژه در بانوان ، بررسی اختلالات سوءجذب ،بررسی سرطان ها مانند سرطان پستان، سرطان پانکراس، سرطان کولون و.. اندازه گیری می شود. ویتامین B12 نیز برای بررسی کم خونی و برخی اختلالات گوارشی انجام می گردد. میزان طبیعی ویتامین D بین ۲۵تا۸۰ ML/ NG و میزان طبیعیB12 بین ۱۶۰ تا۹۵۰ ML/ PG است.
۱۴- اندازه گیری هورمون ها برای چه افرادی لازم است؟
هورمون ها دارای طیف وسیعی هستند. به همین خاطر با توجه به نوع تشخیص هورمون های مختلفی برای اندازه گیری انتخاب می گردند. از جمله هورمون بارداریBHCG ، هورمون تیروئید و هورمون های جنسی که با توجه به وضعیت فرد درخواست می شوند. رایج ترین هورمون های جنسی در آقایان PSA جهت بررسی عملکرد پروستات و در خانم ها LH و FSH است.
۱۵- آزمایش های مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم و… برای چه اشخاصی است؟
این آزمایشات برای افرادی که دچار اختلالات متابولیکی می باشند مانند کودکان، افراد سالخورده و بانوان در شرایط خاص صورت می گیرد.
۱۶- آیا سرطان از آزمایش خون قابل تشخیص است؟
در دنیای پزشکی امروزه امکان پیش بینی و بررسی بسیاری از سرطان ها به وجود آمده است. خوشبختانه در برخی موارد نیز با انجام دادن تست های ساده خاص می توان از سرطان ها آگاه شد.
۱۷- علت کبودی دست پس از نمونه گیری خون چیست؟
این مسئله به حساس بودن پوست بیمار، مدت زمان اعمال فشار روی موضع خون گیری و انجام صحیح رگ گیری توسط نمونه گیر مربوط است.
۱۸- چه چیزهایی می توانند در نتیجه آزمایش تداخل ایجاد نمایند؟
چیزهای زیادی مانند مصرف داروها، ورزش، ساعت خون گیری، بارداری، استرس، افسردگی، ناشتا نبودن، تروما(ضربه) موجب تداخل و ایجاد نتیجه کاذب می شوند. به همین خاطر باید تمامی این ها را به مسئول آزمایشگاه اطلاع داد.
۱۹- نتیجه خارج از محدوده طبیعی نشانه بیماری است؟
نخیر. وجود یک نتیجه غیر طبیعی به تنهایی نمی تواند علت بیماری باشد. در حدود ۵ درصد از افراد سالم نیز ممکن است یک آزمایش خارج از حدود طبیعی نتیجه بدهد.
۲۰- چند درصد احتمال خطا در آزمایشات وجود دارد؟
امروزه تمامی آزمایش ها به طور اتوماسیون دستگاهی صورت می پذیرند. به همین خاطر میزان رخ دادن خطا به حداقل ممکن رسیده است. هم چنین تمامی آزمایشگاه ها با انجام دادن کنترل های کیفی و کالیبراسیون دستگاه ها تلاش می کنند هیچ گونه خطایی در آزمایشات اتفاق نیفتد.
منبع : دکتر سلام
