کبودی که در پزشکی آن را کوفتگی می‌‌نامند، به دلیل آسیب دیدن عروق خونی کوچک زیر پوست و در اثر ضربه دیدن ایجاد می‌شود که در اثر آن خون از رگ‌های خونی به بافت‌های مجاور نشت کرده و موجب کبود شدن بدن می‌شود. اکثر کبودی‌ها به رنگ ارغوانی در می‌آیند.

زیاد با میز و صندلی برخورد می‌کنید؟

اگر از گروه آدم‌های حواس‌پرت باشید یا مشغله زیادی داشته باشید، قاعدتا با لکه‌های کبودی روی دست‌ها، ران‌ها و پاهای‌تان که ناشی از برخورد با صندلی‌ها، میزها و حتی گاهی در و پنجره‌هاست، آشنا هستید.
کبودی یک روند طبیعی در عملکرد بدن، طی پاسخ به هر گونه آسیب و ضربه وارده است. در این روند، وقتی به نقطه‌ای ضربه می‌خورد، رگ‌های خونی کوچک نزدیک به ناحیه آسیب‌دیده پاره می‌شوند و محتویات خود را خالی می‌کنند. این گونه است که رنگ ناحیه آبی تیره تا سیاه پیدا می‌کند و بعد در روند بهبودی به حالت سبز متمایل به زرد تغییر رنگ می‌دهد.

بعضی کبودی‌ها تا چند ماه بهبود نمی‌یابد

جدا از تغییر رنگ، لکه‌های کبود غالبا با درد و ورم موضعی همراه هستند. کبودی‌ها می‌توانند کاملا سطحی باشند و فقط لایه‌های سطحی پوست را درگیر کنند و یا اینکه به لایه‌های زیر پوست هم برسند و یا حتی لایه عضلانی زیر پوست را هم درگیر کنند. البته گاهی شدت ضربه و آسیب آنقدر زیاد است که استخوان‌ها هم صدمه می‌بینند.
این گونه آسیب‌های شدید عمقی گاه تا ماه‌ها زمان لازم دارند تا بهبود پیدا کنند. تمام موارد فوق را می‌توان یک روند طبیعی بهبود در بدن دانست، اما گاهی هم کبودی‌ها می‌توانند چیزی فراتر از این باشند.
هر چقدر که سن بالاتر می رود، عروق خونی شکننده‌تر می‌شود و لایه‌های پوست هم نازک‌تر می‌شوند و تمام اینها باعث می‌شود که احتمال بروز کبودی در سن بالا بیشتر باشد

سه عامل مهم

ضرب‌دیدگی و کبودی می‌تواند ناشی از هر چیزی باشد؛ مثل آسیب‌های ورزشی، افتادن، خوردن به میز و صندلی و تصادفات رانندگی و … . اما گاهی این اتفاقات بدون علت مشخص و یا پس از یک حادثه خیلی جزئی رخ می‌دهند. این می‌تواند نشانگر یک حالت پزشکی باشد که باید به آن توجه کرد. ضرب‌دیدگی و کبودی‌های متعدد می‌تواند نشانگر اختلالات خونی و نقص در بند آمدن خون باشد.
در روند توقف‌ خونریزی سه عامل مهم در رگ‌ها نقش دارند: اول پلاکت‌ها که جزو سلول‌های خونی هستند و در تشکیل لخته‌های خون نقش دارند. دوم فاکتورهای انعقاد خون که پروتئین‌هایی در جریان خون هستند و روند شکل‌گیری لخته‌ها را هدایت می‌کنند و سوم خود عروق که با تنگ شدن‌شان مانع از تجمع خون و مایعات در موضع آسیب‌دیده می‌شوند.
اگر در هر کدام از این سه عامل مشکلی وجود داشته باشد، روند کبودی می‌تواند به طور مکرر و حتی پس از یک برخورد بسیار جزئی هم اتفاق بیفتد.

چه مواقعی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر به طور پی در پی دچار کبودی‌های بی‌دلیل می‌شوید، یا مناطق کبودی بدن شما بزرگ و دردناک است و بدون علت مشخص ایجاد شده‌اند، یا اینکه کبودی در بدن شما همراه با علائم بیماری در کل بدن به خصوص با تب و از دست دادن تمرکز ذهنی و حالت گیجی است، یا اینکه به طور مکرر دچار خونریزی از لثه‌ها و بینی می‌شوید، در تمام این موارد حتما به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و در صورت لزوم آزمایشات لازم را زیر نظر او انجام دهید.

خبر خوب اینکه کبود شدن حتی اگر به راحتی اتفاق بیفتد، در صورتی که مشکل زمینه‌ای دیگری نداشته باشید، حالتی نیست که بخواهد شما را نگران کند.

وارفارین و آسپیرین مصرف می‌کنید؟

شایع‌ترین مشکل در این میان اختلالات پلاکتی است. بسیاری از داروها و برخی از عفونت‌ها می‌توانند این حالت را رقم بزنند. استفاده از داروهایی مثل وارفارین و آسپیرین هم می‌توانند باعث این حالت شود.
بیماری‌های کبد مانع از تولید پروتئین‌های لخته‌کننده خون می‌شود و البته بیماری هموفیلی هم می‌تواند این حالت را رقم بزند. در بیماری هموفیلی کمبود یک فاکتور مشخص (فاکتور 8) در مسیر انعقاد خون باعث بروز مشکل می‌شود.
اگر دیدید بیشتر از دوست‌تان دچار ضرب‌دیدگی می‌شوید و بدن‌تان پر شده از کبودی، خیلی نگران نشوید، خب شاید بیشتر از دوست‌تان به این طرف و آن طرف برخورد می‌کنید.
در ضمن حواس‌تان باشد که هر چقدر سن‌تان بالاتر می‌رود، احتمال بروز کبودی و ضرب‌دیدگی با ضربه‌ها و برخوردهای خفیف‌تر بیشتر و بیشتر می‌شود.
هر چقدر که سن بالاتر برود، عروق خونی شکننده‌تر می‌شود و لایه‌های پوست هم نازک‌تر می‌شوند و تمام اینها باعث می‌شود که احتمال بروز کبودی در سن بالا بیشتر باشد.
در ضمن بسیاری از داروها و مکمل‌هایی که افراد مسن مصرف می‌کنند هم احتمال بروز کبودی‌ها را بالا می‌برند. داروهای رقیق‌کننده جریان خون، کورتون‌ها و حتی روغن ماهی از جمله موارد پرمصرف در میان افراد میانسال و سالخورده هستند.

درمان کبودی

در مورد کبودی‌ها باید چند نکته را بدانید و همچنین می‌توانید با استفاده از چند روش آن را به راحتی مرتفع کنید:

رنگ کبودی با گذشت زمان تغییر می‌کند و با نگاه کردن به کبودی می‌توان حدس زد که چه موقع به‌وجود آمده است؛ وقتی کبودی تازه باشد، رنگ آن قرمز و نشانه وجود خون زیر پوست است؛ بعد از گذشت یکی دو روز، رنگ قرمز کبودی به آبی یا بنفش متمایل می‌شود.

کمپرس سرد: یخ را داخل کیسه پلاستیکی و بعد درون یک حوله یا پارچه تمیز قرار دهید و روی محل آسیب‌دیده بگذارید؛ گذاشتن یخ به طور مستقیم روی پوست می‌تواند اوضاع را بدتر کند و یا موجب سرمازدگی شود؛ بسته‌های یخ تجاری نیز در فروشگاه‌ها وجود دارند.
آب و جوانه یونجه به درمان سریع کبودی کمک می‌کند؛ یونجه حاوی مقادیر بالایی مواد معدنی و ویتامین K است که در لخته‌شدن خون و بهبود کبودی مؤثر است؛ می‌توانید از جوانه آن در تهیه سالاد، سوپ و ساندویچ استفاده کنید؛ همچنین حاوی مقادیر فراوانی آنتی‌اکسیدان، اسیدفولیک و منیزیم و روی است، ترکیب آب یونجه با آب هویج به مقدار مساوی، طعم قوی یونجه را کاهش می‌دهد.
پرتقال و سایر میوه‌ها و سبزیجات سرشار از ویتامین C نیز کبودی را درمان می‌کنند؛ کمبود این ویتامین نیز می‌تواند دیواره رگ‌های خونی را نازک و ضعیف کند؛ به طوری که حتی با کوچک‌ترین فشار، بدن فرد کبود شود؛ آووکادو، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، خیار، کلم‌پیچ، بروکسل و خرمالو نیز کبودی را بهبود می‌بخشند.
اگر لب‌هایتان بدون دلیل مشخصی کبود شود، نزد پزشک بروید؛ او امکان وجود کم‌خونی یا بیماری قلب یا ریوی را بررسی می‌کند؛ اما اگر کبودی لب در اثر سرما باشد، برای رفع آن کارهای زیر را می‌توانید انجام دهید؛ خود را قنداق‌پیچ کنید؛ حوله‌ای بزرگ یا پتویی را به سر تا پای خود بپیچید.
اگر لب‌ها ناگهان کبود شوند و ضربان قلب بالا رود، عرق کنید یا به سرفه بیفتید، دچار تنگی نفس شوید، فوراً به پزشک مراجعه کنید و همچنین اگر لب‌ها و ناخن‌های کودکتان کبود شود و سرفه شدید، تب یا تنگی نفس دارد، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
سیگار نکشید، توجه داشته باشید سیگار بزرگ‌ترین دشمن پوست شماست و همچنین می‌تواند در افزایش طول درمان کبودی ها بسیار مهم باشد.
سیاهی دور چشم، در اغلب موارد بیماری محسوب نمی‌شود و این جزو خصوصیات طبیعی پوست برخی افراد است؛ پس ریشه‌کن کردن، برطرف کردن و پیشگیری کردن باعث از بین رفتن کامل سیاهی دور چشم نمی‌شود.

منبع:سایت کلینیک روماتولوژی