چگونه مسئولیت‌پذیر باشیم؟ (5 گام موثر برای مسئولیت پذیری)
مسئولیت‌پذیری یکی از مهمترین ویژگی‌های رفتاری افرادی است که به دنبال رشد و توسعه فردی در زندگی هستند. مادامی که مسئولیت کامل کار و زندگی و تصمیمات خود را به عهده نگیرید نمی‌توانید به صورت جدی و متعهدانه برای دستیابی به زندگی مطلوب و بهتر تلاش کنید و شکست‌های متعدد را تجربه خواهیدکرد پیشنهاد میکنم
بعد از خواندن این مقاله رفتار های خود را بسنجید تا بینید این ویژگی مهم در وجود شما چه مقدار نمایان است و اگر به خود امتیاز مطلوبی ندادید بهتر از از یک دوره جامع توسعه فردی کمک بگیرید این دوره ها هم به صورت حظوری و هم غیر حضوری و آنلاین برگذار می شود. ما در این نوشتار به بررسی نقش مسئولیت پذیری در رشد و توسعه فردی پرداخته و نشان می‌دهیم که این ویژگی شخصیتی چه نقش پر رنگی در زندگی و خوشبختی افراد دارد.
مسئولیت‌پذیری چیست؟
مسئولیت‌پذیری تعهدی درونی از سوی فرد است برای انجام بهینه و مطلوب کارها و وظایفی که به او سپرده شده است. یعنی فرد برای انجام یک کار آن هم درست در زمان مقرری متعهد باشد و از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی نکند و تلاش کند در زمان و مکان مناسب آن را به بهترین شکل به انجام رساند.
روان‌شناسان مسئولیت‌پذیری را این‌گونه تعریف می‌کنند:
یک الزام و تعهد درونی از سوی فرد، برای انجام مطلوب همه فعالیت‌هایی که بر عهده او گذاشته شده است.هر فرد متناسب با جایگاهی که دارد تکلیف و مسئولیتی برعهده دارد که بر اساس جایگاه افراد و زمان و مکان آن متفاوت است و شکل و نوع آن برای هر فرد فرق می‌کند.
به گفته محمد بصیری بهترین استاد متافیزیک ایران و کار آفرین بزرگ ایرانی، انسان در برابر خالق و جهان هستی، در برابر خویش، در برابر خانواده و اجتماع، مسئولیت‌هایی دارد که پذیرش و عمل به آن‌ها سنگ بنای شخصیت او را شکل می‌دهد.افراد دارای مسئولیت‌پذیری بالا می‌توانند الگوی رفتاری مناسبی باشند چراکه این افراد به قوانین و مقررات به طور دقیق توجه دارند، به طور مستمر تجربه‌های خود را مورد بررسی قرار می‌دهند و برای رسیدن به اهداف واقع‌گرایانه تلاش می‌کنند.
مسئولیت‌پذیری نقشی اساسی در موفقیت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی افراد دارد و یکی از ارکان اساسی برای رسیدن به موفقیت و ارتقا جایگاه در زمینه‌های شغلی و اجتماعی است. کسانی که مسئولیت‌پذیری را در خود تقویت می‌کنند بیشتر مورد اعتماد و پذیرش دیگران قرار می‌گیرند زیرا تفاوت بسیار زیادی وجود دارد بین فردی که احساس مسئولیت دارد و می‌توان به راحتی و با اطمینان مسئولیتی را به او سپرد تا فردی که چنین تعهدی را در خود پرورش نداده‌است.
مسئولیت‌پذیری در زندگی
در زندگی چگونه مسئولیت‌پذیر باشیم؟ این سوالی است که شاید بارها از خود پرسیده باشیم و معمولا هنگامی این پرسش مطرح می‌شود که به اهمیت مسئولیت‌پذیری در زندگی پی برده باشیم. کسانی که اهمیت این مفهوم در زندگی را درک کرده‌اند به خوبی می‌دانند که مسئولیت‌پذیری باعث به سرانجام رسیدن ایده‌ها می‌شود، احتمال دستیابی به اهداف را بالاتر خواهد برد، روند تصمیم‌گیری تسهیل خواهد شد و در بهبود روابط بین افراد بسیار اثرگذار است.
مزایا مسئولیت پذیری درزندگی
مسئولیت‌پذیری باعث می‌شود اعتماد به نفس افراد به طور چشمگیری افزایش یابد. افراد مسئولیت‌پذیر، به تجربه درمی‌یابند که کنترل زندگی خود را در دست دارند و می‌توانند با برنامه‌ریزی و تلاش نتایج بهتری ایجاد کنند بنابراین به تدریج به توانایی‌های خود ایمان آورده و اعتماد به نفس‌شان افزایش خواهد یافت.
افزایش قابلیت‌ها و مهارت‌ها از دیگر مزایای مسئولیت‌پذیری است زیرا به افراد این امکان را می‌دهد که در موقعیت‌های مختلف، خود را به چالش کشیده و مهارت‌های جدیدی کسب کنند.
افراد مسئولیت‌پذیر قابل اعتماد هستند و دیگران می‌توانند بر روی آن‌ها برای انجام کارهای مهم حساب کنند و بر همین اساس برای آن‌ها موقعیت‌های کاری و اجتماعی بهتری فراهم می‌شود.
همچنین مسئولیت‌پذیری سبب ایجاد حس مالکیت و تعلق خاطر در افراد می‌شود چراکه افراد هنگامی‌که مسئولیت چیزی را بر عهده می‌گیرند، نسبت به آن تعلق خاطر پیدا کرده و اراده و انگیزه بیشتری برای دیدن نتیجه مطلوب آن خواهند داشت. این حس مالکیت در هنگام بروز بحران‌ها موجب تاب‌آوری و مقاومت افراد می‌شود.
چگونه مسئولیت زندگی خود را برعهده بگیرید؟
در نخستین گام سعی کنید حواستان در همه حال، چه زمانی که با دیگران گفت‌وگو می‌کنید و چه زمانی که گفت‌وگویی درونی با خود دارید به این مطلب باشد که آیا دائم برای اتفاقات و رویدادهایی که باب میل شما نیستند، دیگران را مقصر می‌دانید؟
پذیرش اشتباهات
پذیرش اشتباهات در تقویت مسئولیت‌پذیری بسیار مهم است است. پذیرش این که همه ما ممکن است اشتباه کنیم به ما کمک می‌کند تا از این اشتباهات درس بگیریم و بهبود یابیم. تلاش کنید تا الگوهای بهانه‌تراشی را در خود کشف کنید؛ آن‌گاه می‌توانید این کار را متوقف کنید. هرگاه این الگوها را در خودتان کشف کردید یا توسط فردی آگاه و مورد اعتماد به شما گوشزد شد، سعی کنید واکنش دفاعی خود را در مقابل پذیرش آن مدیریت کنید؛ افرادی که این بازخوردها را جدی می‌گیرند، بازخوردهای بیشتر و مفیدتری دریافت می‌کنند.
برای مسئولیت‌پذیر بودن، نیاز دارید مدیریت احساسات، افکار و اعمال خود را به دست بگیرید. به صداهای درونی خود گوش دهید و اسب سرکش افکار خود را رام کنید. افکار شما می‌توانند باعث شوند در مورد امور مختلف مثبت یا منفی بیندیشید و رویکردهای مفید یا مضر اتخاذ کنید. آن‌ها می‌توانند دستاوردهای شما را تأیید کنند یا آن‌ها را مورد انتقاد قرار دهند. افراد مسئولیت‌پذیر اجازه نمی‌دهند افکارشان سبب کاهلی، به تعویق انداختن کار یا مقصرنمایی شرایط و دیگران شود.
پیگیری و ارزیابی مداوم
پیگیری و ارزیابی مداوم را از یاد نبرید. افراد مسئولیت‌پذیر نه تنها کارها را انجام می‌دهند بلکه به طور مداوم آن‌ها را ارزیابی می‌کنند و از نتایج آن کسب تجربه می‌کنند. درس گرفتن از اشتباهات باعث افزایش مسئولیت‌پذیری می‌شود. هرگاه در کاری با شکست مواجه شدید به جای ترس و ناراحتی، با بررسی دقیق و سنجیدن همه عوامل، اشتباهات خود را شناسایی کنید و از آن اشتباهات درس بگیرید. از خودتان بپرسید برای جلوگیری از این اشتباه چه کاری باید انجام می‌دادید و چه راهی را نباید می‌رفتید؛ حالا با پاسخ به این پرسش‌ها و تفکر درباره آن‌ها از بروز و اشتباهات در سایر موارد و موقعیت‌ها می‌توانید پیشگیری نمایید.
رسیدگی به نیاز‌های خانواده
فراموش نکنید خانواده از بزرگترین دارایی‌های ما به شمار می‌رود. رسیدگی به نیاز‌های خانواده و اطرافیانتان را در اولویت قرار دهید.
همدلانه رفتار کنید
با خودتان تمرین کنید که در مورد افکار و احساسات دیگران فکر کنید و با آن‌ها همدلانه رفتار کنید. وقتی می‌خواهید حرفی را بر زبان بیاورید یا کاری را انجام بدهید، سعی کنید به احساسات طرف مقابلتان و احساسات خودتان فکر کنید. توجه داشته باشید که اگر احتمال دارد با بر زبان آوردن حرفی که می‌خواهید بزنید یا کاری که می‌خواهید انجام دهید، دچار احساسات ناخوشایند می‌شوید، در پرداختن به آن تجدید‌نظر کنید. شما مسئول احساسات دیگران نیستید؛ اما درباره آن‌چه که به آن‌ها می‌گویید و نیز عملکردتان نسبت به آن‌ها، مسئول هستید.
برنامه‌ریزی
مسئولیت‌پذیری با برنامه‌ریزی رابطه‌ای تنگاتنگ دارد و افراد مسئولیت‌پذیر به خوبی به ارزش آن آگاهند. وقتی اهداف خود را مشخص کنید و برنامه‌ای برای دستیابی به آن‌ها داشته باشید، مسئولیت رسیدن به این اهداف بر عهده شما خواهد بود. در ساده‌ترین روش برنامه‌ریزی کافی است فهرستی از کارها، اهداف و برنامه‌هایتان تهیه نموده و برای هر کدام از آن‌ها برنامه‌ریزی جداگانه‌ای داشته باشید. با یادداشت کردن برنامه‌ها و اهداف‌تان آن‌ها را جدی‌تر دنبال خواهید کرد و برای رسیدن به آن‌ها تلاش بیشتری خواهید داشت.
امکانات و فرصت‌های موجود
مسئولیتی که به عهده می‌گیرید باید براساس امکانات و فرصت‌های موجود و شناخت کافی از قابلیت‌های ذهنی و جسمی شما باشد. هرگاه این عوامل را در نظر نگیرید امکان شکست در آن بسیار زیاد است و می‌تواند منجر به یاس و سرخوردگی، کاهش اعتماد به نفس و ترس از قبول مسئولیت‌های آتی شود.
عادات خود را تغییر دهید
برای تقویت مسئولیت‌پذیری باید سعی کنید برخی عادات خود را تغییر دهید، عادات بد را ترک کنید و عادات خوب را در خود ایجاد و تقویت کنید. عادت‌های غذایی، ساعات خواب و بیداری، عادت‌های مرتبط با سلامتی مثل ورزش، استحمام و نظافت روزانه، ساعات و میزان حضورتان در فضای مجازی و … بر نوع عملکرد و میزان موفقیت شما در مسئولیت‌های واگذار شده بسیار موثرند.
مسئولیت‌پذیری در زندگی مشترک
مسئولیت‌پذیری، همیشه یکی از معیارهای اساسی برای انتخاب همسر بوده و هنوز هم هست. وقتی از افراد با تجربه می‌پرسیم همسر مسئولیت‌پذیر چه ویژگی‌هایی دارد؟ آن‌ها احتمالا خواهند گفت: او از پس تامین هزینه‌های زندگی بر می‌آید، خانواده را مدیریت می‌کند و به خانواده نشاط، شادی، نظم و انضباط می‌بخشد و با تدبیر و دوراندیشی، خانواده را به سوی خوشبختی و رفاه هدایت می‌کند و در همسرداری و تربیت فرزندان موفق است.در برابر بیمسئولیتی همسر چه باید کرد؟
نداشتن بلوغ فکری، تربیت غلط خانوادگی، استمرار رفتار دوران مجردی، نشاندن همسر در جایگاه والد، سهل‌انگاری و بی‌خیالی و الگوبرداری‌های اشتباه از جمله دلایل بیمسئولیتی برخی از همسران است که برای اصلاح آن‌ها باید اقدام کنید.
برخی از این اقدامات
- انجام وظایف همسرتان را بر عهده نگیرید.
- او را با پیامدهای بی مسئولیتی آشنا کنید.
- از او بیش از حد حمایت نکنید.
- به همسرتان برچسب نزنید.
- و در صورت لزوم حتما به مشاوره مراجعه نمایید.
تولید محتوای این رپورتاژ توسط مجله اینترنتی زندگی سالم صورت نگرفته و انتشار این مطلب به معنی تایید محتوای آن نیست
