روش های کاهش هموگلوبین
آزمایش خون A1C متوسط قند خون را در ۲ تا ۳ ماه گذشته اندازه گیری می کند. متخصصان انجمن دیابت آمریکا (ADA) توصیه هایی را برای استفاده از آزمایش A1C جهت تشخیص موارد دیابت بارداری، دیابت نوع ۱ و دیابت نوع ۲ ارائه کرده اند. آزمایش A1C برای نظارت بر روی برنامه درمانی نیز مورد استفاده قرار می گیرد. در ادامه این مطلب ضمن آشنایی با این آزمایش در مورد روش های کاهش هموگلوبین A1C نیز صحبت می کنیم.
آزمایش A1C چیست؟
تست A1C این موضوع را که چگونه بدن سطح قند خون را حفظ می کند، اندازه گیری می کند. برای انجام این کار، آزمایش A1C، درصد هموگلوبین قند در نمونه خون را به طور میانگین اندازه می گیرد. هنگامی که گلوکز وارد خون می شود، به یک پروتئین گلبول قرمز به نام هموگلوبین متصل می شود. بنابراین افزایش سطح قند خون به معنی هموگلوبین بیشتر است.
گلبول های قرمز حدود ۴ ماه زنده می مانند، بنابراین نتیجه A1C منعکس کننده سطح قند خون در درازمدت است. آزمایش A1C با استفاده از نمونه خون انجام می شود. پزشکان قبل از تشخیص دیابت، آزمایشات A1C را تکرار می کنند. آزمایش های اولیه A1C به پزشکان کمک می کنند تا سطح A1C فردی را برای مقایسه های بعدی در اختیار داشته باشند.
این که آیا بیمار بعد از تشخیص نیز به آزمایش A1C نیاز دارد، بسته به نوع دیابت و عوامل مدیریتی داشته و بر اساس این عوامل متفاوت است.
کاهش هموگلوبین A1C
بسیاری از مطالعات نشان داده اند که کاهش هموگلوبین A1C می تواند به کاهش خطر ابتلا به دیابت یا شدت عوارض دیابت کمک کند.
در دیابت نوع ۱، کنترل بیشتر سطح قند خون با کاهش میزان پیشرفت بیماری همراه است. در دیابت نوع ۲، کنترل بهتر سطح A1C علائم مربوط به شریان های کوچک و اعصاب را در بدن کاهش می دهد. این علائم مشکلاتی را برای بینایی ایجاد کرده و درد را به همراه دارند.
مطالعات طولانی مدت نیز نشان داده اند که کنترل زودرس و شدید قند خون می تواند عوارض قلبی عروقی را در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا ۲ کاهش دهد.
حتی تغییرات کوچک در سطح A1C می تواند اثرات بزرگی بر روی بدن داشته باشد. متخصصان ADA معتقدند که کنترل عادلانه سطح قند خون، عوارض احتمالی دیابت را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. آنها پیشنهاد می کنند که بیشتر افراد مبتلا به دیابت باید سطح A1C خود را زیر ۷ درصد حفظ کنند.
راه های بسیاری برای کمک به کاهش یا کنترل سطح A1C با استفاده از ترکیب فعالیت بدنی و رژیم وجود دارد.
کاهش هموگلوبین A1C با کمک فعالیت بدنی
توصیه ما به شما برای کاهش هموگلوبین A1C به کمک فعالیت فیزیکی به شرح زیر است:
- حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش متوسط در هفته توصیه می شود. این مقدار معادل حداقل ۵ روز در هفته و هر روز ۳۰ دقیقه است.
- افزایش فعالیت های روزانه (ADLs). این فعالیت ها به عنوان فعالیت های روزمره تعریف شده اند که افراد هر روز تمایل به انجام آن دارند.
- نظارت بر قند خون برای اطمینان از رسیدن به اهداف و مورد توجه قرار دادن تغییرات
- رعایت کامل برنامه درمانی یا دارویی
- کاهش وزن
- پیگیری پیشرفت وزن و میزان A1C برای ایجاد انگیزه
تقریبا تمام مواد غذایی که از پروتئین ها تشکیل شده اند حاوی قند هستند. مدیریت میزان مصرف قند و حفظ رژیم غذایی سالم، کلید کاهش هموگلوبین A1C است.
کاهش هموگلوبین A1C به کمک رژیم غذایی
توصیه ما به شما برای کاهش هموگلوبین A1C به کمک رژیم غذایی به شرح زیر است:
- کاهش حجم وعده های غذایی
- رعایت برنامه غذایی که پزشک توصیه کرده است و مصرف غذا هر ۳ الی ۵ ساعت یک بار
- خوردن مقدار مشابه از غذا در وعده های غذایی
- برنامه ریزی برای وعده های غذایی
- یادداشت برداری از غذا و دارویی که مصرف می کنید و فعالیت بدنی که دارید
- گسترش مصرف غذاهای غنی از کربوهیدرات در طول روز
- انتخاب غذاهایی که کمتر پردازش شده اند یا کامل هستند مانند غلات سبوس دار، میوه ها، سبزیجات، حبوبات و آجیل
- رعایت رژیم غذایی متعادل حاوی پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات های سالم
- مراجعه به متخصص تغذیه
نکته دیگری که این افراد در رژیم غذایی خود باید رعایت کنند، شمارش میزان کربوهیدرات مصرفی است. متخصصان ADA به بزرگسالان توصیه می کنند که در هر وعده غذایی بین ۴۵ تا ۶۰ گرم کربوهیدرات مصرف کنند. بسته به نیاز فردی، برنامه تمرینی و برنامه های درمانی، افزایش یا کاهش مصرف این درشت مغذی ممکن است ضروری باشد.
رژیم غذایی مناسب برای کاهش هموگلوبین A1C
هر چقدر هضم ماده غذایی بیشتر طول بکشد، تاثیرش بر روی قند خون کمتر است. مواد غذایی دارای قندهای ساده زود هضم می شوند و می توانند سطح قند خون را افزایش دهند. بیشتر رژیم های غذایی که برای مدیریت گلوکز خون توصیه می شوند، بر روی کنترل مصرف کربوهیدرات ها، که منبع اصلی تامین گلوکز (قند) در رژیم غذایی هستند، تمرکز دارند.
کربوهیدرات ها
درست است که افراد دیابتی باید میزان کربوهیدرات های مصرفی خود را کنترل کنند اما اجتناب کامل از آن ها ضروری نیست. کربوهیدرات ها منبع اصلی سوخت بدن و مغز هستند و دارای مواد مغذی مهمی می باشند.
افراد مبتلا به دیابت می توانند از کربوهیدرات ها برای کاهش هموگلوبین A1C استفاده کنند. البته تا زمانی که مصرفشان متعادل و در تمام طول روز گسترده باشد.
کربوهیدرات ها در بدن به قند، نشاسته و فیبر تجزیه می شوند. قند ها حاوی مولکول هایی هستند که به سرعت جذب می شوند و سطح گلوکز خون را افزایش می دهند. نشاسته حاوی مولکول های قند است که هضمش طولانی تر است و سطح گلوکز خون را تا حدی تحت تاثیر قرار می دهد.
فیبر
فیبر ماده ای پیچیده است و بدن برای تجزیه اش نیاز به زمان دارد. فیبر انرژی پایدارتری را تامین می کند و موجب افزایش سریع قند خون نمی شود. فیبر به دستگاه گوارش نیز کمک می کند.
قند طبیعی
جایگزین قندهای تصفیه شده با قندهای طبیعی مانند قندهایی که در میوه ها، سبزیجات و محصولات لبنی کم چرب یافت می شوند توصیه می شود. تمام میوه ها، سبزیجات و محصولات لبنی دارای سطح بسیار بالاتری از مواد مغذی حیاتی نسبت به غذاهای فرآوری شده هستند و قند کمتری دارند.
برای بسیاری از میوه ها و سبزیجات، یک وعده کربوهیدرات حدود ½ فنجان یا ۴ اونس است. اگر چه تمام میوه ها و سبزیجات دارای قند طبیعی و مواد مغذی هستند، اما بعضی از آنها بیشتر از دیگران قند و ماده مغذی دارند. بسیاری از سبزیجات دارای فیبر زیادی هستند.
گزینه های کم قند
میوه و سبزیجات کم قند عبارتند از:
- لیمو شیرین
- ریواس
- لیمو ترش
- گواوا
- کیوی
- تمشک و توت فرنگی
- نارنگی، نکتار و آلو
- زیتون
- آووکادو
- گریپ فروت
- کلم بروکلی و گل کلم
- بوک چوی و کلم بروکسل
- کاهو
- اسفناج
- خیار و کدو سبز
- گوجه فرنگی
- قارچ
- کرفس
مصرف میوه ها و سبزیجات حاوی قند زیاد نباید قطع شود، بلکه باید کنترل شود. بسیاری از آنها حاوی مواد مغذی حیاتی هستند که یافتن آن ها در مواد غذایی دیگر دشوار است.
لاکتوز
لاکتوز قند موجود در محصولات لبنی است. به طور معمول اختلاف زیادی در مقدار قند بین محصولات لبنی کم چرب و پر چرب وجود ندارد.
محصولات لبنی کم یا بدون قند عبارتند از:
- ماست ساده
- پنیر دلمه ای
- خامه شیرین نشده
محصولات غیر لبنی بدون قند نیز عبارتند از:
- شیر نارگیل
- شیر سویا
- شیر بادام
دانه های سبوس دار
نشاسته یا کربوهیدرات های پیچیده شامل دانه ها، سبزیجات نشاسته ای و حبوبات هستند و باید اکثر میزان مصرف کربوهیدرات ها را تشکیل دهند. در اکثر دانه ها و سبزیجان نشاسته ای، نصف فنجان شامل ۱۵ گرم کربوهیدرات می شود. درست است که نشاسته ها انتخاب بهتری از قندهای ساده هستند، اما همه نشاسته ها به طور یکسان بر روی قند خون تاثیر نمی گذارند.
نان، غلات، پاستا و برنج سبوس دار حاوی ویتامین B و E، مواد معدنی، اسید های چرب ضروری و فیبر هستند. اما غلات و حبوبات سفید یا فرآوری شده عموما حاوی مواد مغذی کمتری هستند و قند بیشتری نسبت به محصولات سبوس دار دارند. افرادی که مبتلا به دیابت هستند، باید از محصولاتی استفاده کنند که از گندم کامل تهیه شده اند.
بهترین دانه های سبوس دار برای کاهش هموگلوبین A1C عبارتند از:
- آرد گندم سبوس دار
- گندم سیاه یا آرد گندم سیاه
- گندم ترک خورده
- جو
- چاودار
- ارزن
- سورگوم
- جو دوسر کامل
- برنج قهوه ای
- برنج وحشی
- کوینو
- ذرت بو داده
- ذرت سبوس دار یا آرد ذرت سبوس دار
- دانه گل تاج خروس
سبزیجات نشاسته ای و حبوبات
بسیاری از سبزیجات و حبوبات نشاسته دار نیز در پوست یا غلاف خود، حاوی مقدار زیادی مواد مغذی و فیبر می باشند. برخی از سبزیجات مانند سبزیجات ریشه ای مثل سیب زمینی غلظت نشاسته اش بسیار بیشتر از یگر سبزیجات است. برای همین باید مصرف آن کنترل شود.
سبزیجات نشاسته ای و حبوبات سالم عبارتند از:
- ذرت
- نخود سبز
- لوبیا سیاه، لیما و چیتی
- کدو تنبل
- کدو حلوایی
- هویج وحشی
- نخود سیاه
- عدس
- یام یا سیب زمینی شیرین
- تارو
- سیر
مقدار هموگلوبین A1C
نتایج آزمایش A1C به صورت یک درصد بیان می شود. افزایش این درصد به معنی افزایش خطر عوارض دیابت است. پزشکان ممکن است نتایج آزمون A1C را با توجه به میانگین گلوکز یا eAG توصیف کنند. eAG توسط رابطه A1C با اعداد تعیین می شود.
در ایالات متحده، eAG بر اساس میلی لیتر در هر دسی لیتر (mg / dL) اندازه گیری می شود. بر اساس نتایج A1C، معیار eAG نشان دهنده میانگین ۳ ماهه سطح گلوکز خون است.
| مقدار A1C | مقدار eAG | تشخیص متخصصان انجمن دیابت آمریکا |
| ۵٫۶ درصد یا کمتر | ۱۱۷ میلی گرم / دسی لیتر یا کمتر | طبیعی |
| ۵٫۷ تا ۶٫۴ درصد | ۱۱۷-۱۳۷ میلی گرم در دسی لیتر | پیش دیابت |
| ۶٫۵ درصد یا بیشتر | ۱۳۷ میلی گرم در دسی لیتر | دیابت |
سطح نرمال A1C بین بیماران مختلف، متفاوت است. افرادی که دارای دیابت پیشرفته تر هستند A1C بالاتری نسبت به بزرگسالان سالم بدون دیابت دارند. فاکتورهایی مانند امید به زندگی، پاسخ به درمان و سابقه پزشکی نیز در این میزان تاثیر می گذارد.
مجله اینترنتی زندگی سالم
یاسر حمزه لوی
