درس و مشق غیرحضوری چه بلایی برسر دانش آموزان می آورد؟

آسیب شناسی درس و مشق و مدرسه غیرحضوری ناشی از کرونا | کرونا که آمد کسی فکر نمی کرد این “ناخوانده میهمان” حالا حالاها خیال رفتن ندارد. ماندگار است و بعضی از روزمره‌گی‌ها را آشفته می کند و البته پاره ای از بی نظمی ها را نیز سروسامان می دهد، هم مضر است و هم مفید. اکنون درسال سوم این ورود نامیمون، بخش های متعددی از امور ممالک دنیا تحت الشعاع قرارگرفته اند. به عنوان مثال آموزش و پرورش و تحصیل، دغدغه ای است که با سوالات و شاید و بایدهای فراوانی مواجه است. بسیاری از خانواده ها نگران این مساله اند که” با درس و مشق مجازی چه بلایی برسر بُعد اجتماعی دانش آموزان همچنین کیفیت یادگیری و فهم مطالب می آید؟، پیامدهای کلاس و درس غیرحضوری چه خوهد بود؟” و نگرانی های دیگر.

کرونا و ضرورتی که نیاز به آسیب شناسی دارد

در این باره با سرکار خانم افتخار سادات سجادی، پژوهشگر رویکردهای آموزشی، موسس اولین مرکز بومی سازی شده والدورف بر اساس دیدگاه سهروردی در ایران به گفتگو نشستیم.

افتخار سادات سجادی – آسیب شناسی درس و مشق و مدرسه غیر حضوری ناشی از کرونا

او که سال های متمادی است در حوزه تحقیقات آموزش فعالیت دارد پیرامون دغدغه های مطرح شده معتقد است: اتفاقا کودکان قبل از کرونا در چرخش یک بی هویتی آموزشی رها شده بودند و والدین بدون آگاهی از این بی هویتی، فرزندان خود را در این چرخه رها می کردند تا شاهد بروندادی باشند که نه خواست کودک، بلکه خواست جامعه ای ماشینی و رفتارنگر بود.

کلاس درسی که از پشت قاب گوشی قابل کنترل باشد، بود و نبودش فرقی ندارد

وی ادامه می دهد: حال به اجبار هم که شده پاندمی کرونا باعث شد تا در همه چیز تغییر بوجود آید، تغییری از سر جبر. این  تغییر در آموزش  نشان داد که اگر قرار است معلم فقط یک سری دانسته های بسته بندی شده ی مشخص را در مغز فراگیران بریزد می تواند جای خود را به والدین و حتی یک فیلم آنلاین از پیش ضبط شده هم بدهد.

این پژوهشگر رویکردهای آموزشی می گوید: کرونا نشان داد که نقش مدارس تا کنون برای کودکان ما نقش پمپ بنزینی بوده که مغز انسان را مانند باک ماشین می داند و همه را از دم با تشخیص خود پر می کند از آن چه خود می خواهد.

سجادی ادامه می دهد: مدرسه ای که می شود آنلاین هم برگزار کرد و هیچ تغییری در بود و نبودش وجود ندارد یعنی فاجعه یعنی یک هشدار، هشدار به خانواده ها و به متولیان آموزشی. معنای هشدار این است که بدانید آموزش و پرورش ما نیاز به تغییر اساسی دارد. مدرسه ای که بود و نبود فیزیکی اش تفاوتی نداشته باشد، مدرسه ای که بتوان از پشت قاب گوشی و تبلت و تلویزیون کنترل کرد یعنی بود و نبود‌ش فرقی ندارد. پس این مدرسه راحت می تواند حذف شود یا تغییر یابد.

مدرسه مجازی دانش آموز را از مهارت اجتماعی شدن محروم می کند

موسس اولین مرکز بومی سازی شده والدورف در ایران توضیح می دهد:

می دانیم که رفتار اجتماعی دانش آموزان در حضور مشارکتی و ایجاد رابطه حضوری با یکدیگر شکل می گیرد. کودکان و نوجوانان بر اساس رشد جسمی و روانی خود برای پرورش جسم و روحشان نیاز به با هم بودن دارند. آن ها نیاز دارند برای ورود به زندگی بزرگسالی تجربه های مشترکی با همسالان خود داشته باشند. تجربه هایی که می تواند برای هر کدام در عین مشارکت جمعی منحصر بفرد بوده و راهی را برای آینده  ایشان باز نماید.

وی یادآور می شود: این تجربه ها نسبت به یادگیری طوطی وار مدارس، نقش بسیار عمیق تر و کاربردی تر در زندگی فراگیران دارد. این تجربه ها می تواند به تقویت تفاوت‌های فردی در یادگیری کمک کند در حالی که شکل مشارکتی کسب تجربه، کمک می کند تا در عین تفاوت و منحصر بفرد بودن فراگیران احترام متقابل نیز ‌شکل گیرد.

بیشتر بخوانید : کووید 19 چگونه زندگی افراد را تغییر داده

سجادی خطاب به متولیان امر آموزش در کشور تصریح می کند:

آیا مدیران ما نمی‌دانند که شروع هر پریود سنی در سه هفت سال زندگی، زمان تغییر روان آن هاست؟ نمی دانند در مرحله اولیه رشد، هر سه سال کودک پا به دنیای جدیدی می گذارد و برای رشد جسمی و روحی و روانی خود نیاز تغییر خاصی را دارد؟ بدون شک می دانند ولی شاید الویت آن ها نیست چرا که عواقب کوتاهی در قبال نسل جدید حالا خودش را نشان نمی دهد.

حضوری یا غیر حضوری، نباید همراه با سلب حق دانش آموز باشد

این پژوهشگر رویکردهای آموزشی صحبت هایش را با بیان گوشه ای از مشکلات کودکان و نوجوانان در یادگیری آنلاین و عدم حضور ایشان در مدرسه ادامه می دهد، وی خاطرنشان می کند: در حقیقت مشکل کودکان ما استفاده حضوری از گچ و تخته کلاس  نیست. اگر قرار باشد دانش آموز در کلاس درس حاضر شود ولی حق اظهارنظر نداشته باشد، حق یادگیری در یک فعالیت مشارکتی را نداشته باشد، حق ابراز نظر مخالف دیدگاه معلم را نداشته باشد و دهها حق مشابه از او سلب شود. اگر مجبور به نشستن در کلاسی با در بسته روی صندلی هایی رنگی رو به یک قبله وآن هم معلم و تخته سیاه باشد و مجبور به سکوت و گوش دادن و تکرار آن چه فقط معلم می گوید شود شاید آسیب کمتر از آنلاین بودن دروس را متحمل نشود.

وی معتقد است: آنلاین بودن، خلاقیت کودکان  را کُند می کند همانطور که نشستن روی میزو نیمکت مدرسه و سکوت و قبول کردن هر آنچه به او تحمیل می شود. و این در حالیست که دانش آموزان در هر دو طریق راهی برای فرار از این فشار پیدا می کنند. در مدرسه لذت فعالیت های یواشکی و دور از چشم معلمان و… و در خانه فرار از نشستن پشت لب تاپ ها و  فریاد خستگی هایی که ذره ای از آن در فضای مجازی دست به دست می شود و باعث خنده ی بزرگسالان می شود.

انحراف ذهنی از جمله مخاطرات آشنایی کودکان با فضای مجازی

موسس اولین مرکز بومی سازی شده والدورف در ایران می گوید:

با این حال از مشکلات اصلی و غیر قابل جبران  فضای مجازی، آشنایی زود هنگام کودکان و دسترسی سهل و آسان ایشان به فضایی است که می تواند ذهن کنجکاو کودک و نوجوان را به بیراهه ای غیر قابل برگشت بکشاند.

سجادی درتوضیحات بیشتر راجع اثرات آموزش های مجازی تاکید می کند:

یادگیری برای کودکان خصوصا بین 6 تا 9 سال توام با ترس است و اولین کار برای کودک، گریز از این آموزش هاست. کودکان به خاطر فرار از عصبانیت والدین و گریز از یادگیری خسته کننده دروس از موقعیت استفاده کرده و در زمان مناسب به جای یادگیری به وبگردی می پردازند.

وی ادامه می دهد: لذت یافتن صفحه ای به غیر از درس به آن ها انگیزه می دهد که این فعالیت خود را روزانه گسترش دهند و چون هدفی را دنبال نمی کنند به سایت ها و صفحه هایی دست می یابند که مناسب سن آن ها نبوده و باعث انحراف ذهنی ایشان می شود و این می تواند از معضلات بزرگی برای آینده ایشان گردد.

آرامش و صبر و حوصله راهی برای عبور از آموزش های کرونایی

این پژوهشگر به این نکته هم اشاره می کند که: در این بین خانواده هایی هم هستند که به هیچ عنوان اجازه حضور کودکشان را در گروه کودکان دیگر حتی نزدیکان را نمی دهند. این مسئله نیز می تواند عواقب ناگواری برای کودکان داشته باشد چراکه رشد کودکان الزاما در محیطی اجتماعی آن هم اجتماع همسالان شکل می گیرد که در این باره صحبت کردیم و جای صحبت بیشتر و کارشناسانه تری هم دارد.

موسس اولین مرکز بومی سازی شده والدورف در ایران در پایان متذکر می شود:

دقت والدین در حفظ سلامت روان کودکان می تواند باعث جلوگیری از آسیب های روانی در او گردد. پس آرامش، صرف وقت و حوصله و ابراز عشق و محبت راهی برای عبور از مرز ناخواسته ی این پاندمی است.

دریاوفایی