چند نکته ساده و موثر برای تمرین خودآگاهی
خودآگاهی چیست و چند تمرین ساده برای خودآگاهی | خودآگاهی یعنی دانستن اینکه چه چیزی به شما انگیزه می‌دهد. خودآگاهی یعنی درک نیازها و خواسته‌های خود شما، شناخت ضعف‌ها و قوت‌‌های‌تان و توانایی ارزیابی دقیق احساسات‌تان. افرادی که خودآگاه‌اند، می‌دانند که در اعماق وجودشان چه کسی هستند.
محققان برای اینکه مشخص کنند کودکان و حیوانات خودآگاه‌اند یا خیر، شیوه‌ی جالبی دارند:
هنگام خواب یا بیهوشی، نقطه‌ی قرمزی روی پیشانی کودک یا حیوان می‌گذارند و سپس آنها را کنار آینه قرار می‌دهند. سپس منتظر می‌مانند تا ببینند هنگامی که فرد مورد مطالعه بیدار می‌شود و در آینه نگاه می‌کند، چه واکنشی نشان می‌دهد:
اگر به‌جای لمس نقطه‌ی روی صورت‌شان در آینه، به نقطه‌ی قرمز روی پیشانی‌شان دست بزنند، آنگاه مشخص می‌شود خودآگاه‌اند. دلیلش این است که دست‌زدن به نقطه‌ی روی صورت نشان می‌دهد متوجه‌اند که دارند به تصویر خودشان نگاه می‌کنند.
واضح است که وقتی به آینه نگاه می‌کنید، فورا خودتان را تشخیص می‌دهید. اما شخصی را که آینه به شما نشان می‌دهد، واقعا چقدر خوب می‌شناسید؟
به‌عنوان‌مثال، آیا می‌توانید به تمام سؤالات زیر پاسخ دهید:
• این شخص چگونه فکر می‌کند؟
• چه چیزهایی از نظر این شخص مهم‌اند؟
• این شخص، مشتاق چه چیزهایی است؟
• علائق او چیست؟ دوست دارد چه کار کند؟
• اعتقادات او چیست: هم باورهایی که او را توانمند می‌سازند و هم انگاره‌هایی که او را محدود می‌کنند؟
• ارزش‌های او چیست؟
• برای انجام چه کاری به این دنیا پا گذاشته است؟
• اکثر اوقات چه حسی دارد؟
• همین حالا چه حسی دارد؟
• چرا این‌گونه رفتار می‌کند؟
• در زیر آن شخصیتی که از نظر اجتماعی برای خودش ساخته است، به‌راستی چه کسی است؟
• او چه اثری روی دیگران می‌گذارد؟
احتمالا شما هم نمی‌توانید به اکثر این سؤالات پاسخ دهید.
اکثر مردم هم همین‌طورند. علتش این است که به‌میزان‌کافی خودآگاهی ندارید. انجام تمرینات خودآگاهی، راهی عالی است برای آنکه خودآگاه‌تر شوید.
همچنین بخوانید : 12 تمرین خودشناسی برای تضمین موفقیت
در زیر با چند تمرین خودآگاهی آشنا خواهید شد که به شما کمک می‌کنند خودتان را بهتر بشناسید:
چند نکته ساده و موثر برای تمرین خودآگاهی
1- از تجزیه و تحلیل بازخورد استفاده کنید.
تجزیه‌و‌تحلیل بازخورد یعنی هروقت تصمیم مهمی می‌گیرید، در جایی یادداشت کنید که چگونه به این تصمیم رسیده‌اید. همچنین باید انتظارات‌تان را درمورد اتفاقات احتمالی بنویسید. سپس مثلا ۹ ماه بعد، نتایج واقعی را با پیش‌بینی خود مقایسه کنید.
با پیگیری این روش:
- متوجه می‌شوید چه چیزهایی مؤثر و چه چیزهایی بی‌فایده بوده‌اند.
- فرایند تصمیم‌گیری‌تان را ارزیابی می‌کنید.
- به هرگونه نقص در تجزیه و تحلیلِ علت‌ومعلولی‌تان و همچنین نحوه‌ی رسیدن به نتیجه‌گیری‌های‌تان پی می‌برید.
- از این بازخوردها استفاده می‌کنید و در آینده تصمیمات بهتری می‌گیرید.
- با ویژگی‌هایی از خودتان آشنا می‌شوید که لازم است بیشتر روی‌شان کار کنید.
- با به‌کاربردن تجزیه‌و‌تحلیل بازخورد در زندگی‌تان، خودآگاهی‌تان را افزایش دهید.
2- تست‌های روان‌سنجی را انجام دهید
تست‌های روان‌سنجی می‌توانند به سنجش مهارت‌های فرد یا توانایی کلامی یا عددی او و همچنین تشخیص نوع شخصیت او کمک کنند. البته نباید به نتایج این تست‌ها ۱۰۰درصد اعتماد کرد، اما به‌هرحال راه خوبی برای خودشناسی بهتر و افزایش میزان خودآگاهی هستند.
3- قوت‌ها و ضعف‌‌های‌تان را بشناسید
یکی از چیزهای بسیار مهمی که باید درمورد خودتان بدانید، این است که چه قوت‌ها و ضعف‌هایی دارید. این به شما کمک خواهد کرد روی نقاط قوت‌تان تمرکز کنید و همچنین ضعف‌‌های‌تان را برطرف سازید. همین حالا چند دقیقه وقت بگذارید و جواب این سؤال را بنویسید: «چه نقاط قوتی دارید؟»
اگر در پاسخ‌دادن به این سؤال مشکل دارید، می‌توانید با انجام آزمونی در همین رابطه، جواب را پیدا کنید.
در رابطه با ضعف‌‌های‌تان از ۳ راهنمایی زیر استفاده کنید. اینها به شما کمک می‌کنند ضعف‌‌های‌تان را اصلاح کنید:
• از خودتان بپرسید از انجام چه کارهایی اجتناب می‌کنید.
• شکست‌های گذشته را به‌خاطر بیاورید. آیا الگوی مشترکی بین این شکست‌ها وجود دارد؟ به‌نظر شما این شکست‌ها ناظر به چه ضعف‌هایی هستند؟
• به ارزیابی‌های صورت‌گرفته درباره‌ی خودتان به‌دقت فکر کنید، چه این ارزیابی‌ها در مدرسه انجام شده باشند و چه محل کار. آیا چیزی وجود دارد که مردم دائما به شما می‌گویند باید روی آن کار کنید؟
چند نکته ساده و موثر برای تمرین خودآگاهی
4- از افرادی که به آنها اعتماد دارید، تقاضای بازخورد کنید
تا زمانی که از دیگران سؤال نکنید، هرگز نمی‌توانید مطمئن شوید که از دید آنها چگونه به‌نظر می‌رسید. بنابراین اگر می‌خواهید خودآگاه‌تر شوید، از چند نفر از افرادی که به آنها اعتماد دارید، بخواهید به شما بازخوردی از شخصیت‌تان بدهند. از آنها تقاضا کنید از شخصیت شما بازخوردهای مثبت و منفی بدهند و اگر توصیه‌ای درمورد نحوه‌ی بهبود شخصیت‌تان دارند، با شما در میان بگذارند.
5- به گفت‌وگوی درونی‌تان گوش کنید
افکارتان را مانند رودخانه‌ای در نظر بگیرید که در حال شنا در آن هستید. گاهی اوقات از رودخانه بیرون بیایید و کنار آن بنشینید. سپس به رودخانه نگاه کنید. به آن گوش دهید. شنیده‌های‌تان را یادداشت کنید. سعی کنید هرچه می‌شنوید، کلمه‌به‌کلمه یادداشت کنید.
اگر این کار را ۲ تا ۳ بار در روز و برای چند روز متوالی انجام دهید، مدرکی در اختیار خواهید داشت که نشان می‌دهد گفت‌وگوی درونی‌تان واقعا چگونه به‌نظر می‌رسد. سپس یادداشت‌های‌تان را بخوانید تا آگاه‌تر شوید که در تمام طول روز چه چیزهایی به خودتان می‌گویید.
6- به احساسات‌تان عناوین درست بدهید
بخشی از خودآگاه بودن، درک احساسات است. همین حالا چه حسی دارید؟ در ۲۴ ساعت گذشته چه حس‌هایی داشته‌اید؟ در حال‌حاضر، متداول‌ترین احساس در زندگی شما چیست؟ بسیاری از افراد در هنگام بیان احساسات‌شان از واژگان بسیار محدودی استفاده می‌کنند.
این باعث می‌شود توانایی آنها برای درک کامل و آگاهی از احساسات‌شان کاهش یابد. اگر در توصیف حس‌های‌تان بهتر عمل کنید، نه‌تنها زندگی پربارتری از نظر احساسی خواهید داشت، بلکه قادر خواهید بود در برابر اتفاقات پیرامون‌تان واکنش بهتری نشان بدهید.
7- پرسش‌نامه‌های خودکاوشی را پر کنید
یکی از راه‌های کسب خودآگاهی بیشتر، این است که به سؤالاتی درمورد خودتان پاسخ دهید. پرسش‌نامه‌های مختلفی در این زمینه وجود دارند که به شما کمک می‌کنند چشم‌اندازهای زندگی‌تان را کشف کنید و درک بهتری از مکانیسم‌های درونی‌تان پیدا کنید.
8- به افکار غیرارادی‌تان دقت کنید
اغلب اوقات افکار غیرارادی ما منفی و غیرمنطقی‌اند. افرادی که فاقد خودآگاهی‌اند، در بیشتر مواقع این افکار را به‌عنوان حقیقت می‌پذیرند و این کار، درک آنها از واقعیت را تحریف می‌کند. ازسویی‌دیگر فرد خودآگاه از تحریف‌های شناختی آسیب‌زننده مطلع است. این امر به او کمک می‌کند افکار غیرمنطقی را تکذیب کند و آنها را با افکار بهتری جایگزین کند. افکارِ بهتر واقعیت را دقیق‌تر منعکس می‌سازند.
9- آرزوهایتان را فهرست کنید
دانستن آرزوهایتان شما را خودآگاه‌تر خواهد کرد. بعد از اینکه فهرست آرزوهایتان را تهیه کردید، آن را به اهداف بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت تبدیل کنید.
کلید واژه‌ها : خودآگاهی / خودآگاهی به چه معناست / تمرین خودآگاهی / خودآگاهی چیست
