اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
مردان اقتصاد ایران حکایت خود را دارند؛ آنها جزء همان کلیت اقتصاد کشور هستند که همواره سیاست‌های انقباضی و انبساطی را به خود می‌بینند، اما مردان اقتصاد ایران یاد گرفته‌اند که ثبات اقتصادی چیزی نیست که رد آن را فقط بتوان در سطح کلان اقتصاد گرفت؛ آنها استراتژی خلق می‌کنند و یاد گرفته‌اند که از این دریای طوفانی حتی با کشتی شکسته‌ای بگذرند تا به ساحل آرامش برسند. محمد حسین فنایی یکی از همین مردان است. کسی که اسیر تقدیر نشد تا تدبیر را کوله بار راهش کند. او حالا به عنوان یکی از قدرتمندترین مردان اقتصادی کشور به شمار می‌رود. چندی پیش این نخبه اقتصادی میهمان اصفهان بود تا همزیستی مسالمت آمیزی بین یک شهر صنعتی با یک مرد صنعت ایجاد شود. میهمان پایتخت صنعت کشور، مرد متواضعی است که در طی 43 سال فعالیتش، حالا توانسته به عنوان یک ایرانی در جهان هم شهره شود تا تاریخ او را به یادگار بسپارد. محمد حسین فنایی، معتقد است که اصفهانی‌ها آدم‌های دقیقی در اقتصاد هستند، اما کمتر دست به خرد جمعی می‌زنند وبه همین خاطر باید کلان‌بین‌تر باشند؛ او اکنون به عنوان مؤسس فروشگاه‌های زنجیره‌ای روشا – اولین دپارتمان استور کشور و برگزیده یکی از شش شرکت برتر همکار به انتخاب زیمنس و مدیریت در بخش‌های مختلف اقتصادی کارنامه درخشانی دارد. او زمانی که هیچکس باورش نمی‌شد، اقدام به ساخت قطعه‌ای کرد که در پشت سنگر جنگ و تحریم بتواند ما را به خودکفایی برساند. با او از اقتصاد گفتیم. اقتصادی که به نظر او نیازمند به‌روزرسانی است و باید به پایداری برسد.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
با توجه به شرایطی که بر اصفهان وارد است، از جمله آب و منابع دیگر برخی معتقدند که اصفهان باید صنعت فولاد را کنار گذاشته و به صنایع دیگری از جمله گردشگری روی بیاورد؛ این در حالی است که اصفهان همیشه به عنوان یک شهر صنعتی به شمار می‌رفته است، نظر شما در این رابطه به عنوان یک فرد موفق اقتصادی و صنعتی چیست؟
اگر قرار باشد که از صنایعمان استفاده بهینه داشته باشیم واحساس کنیم که از این موضوع می‌توان به ارزش افزوده رسید، هیچوقت نباید این ذهنیت را داشته باشیم که تولید وصنعت در اصفهان رها شود. ما نباید با این تفکر که خام فروشی و وارد کردن کالاها با قیمت پایین‌تر به کشور می‌تواند به صرفه باشد، تولید و صنعت را متوقف کنیم. اگر به فکر آینده نباشیم اقتصاد ما شکست می‌خورد. در نتیجه باید نگاه دقیق‌تری به این موضوع داشته باشیم و در کنار تقویت صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت نوبنیاد و با صرفه به صنعت هم بی توجه نبوده و باید این دو را باهم به عنوان یک پکیج در کنار هم ببینیم، چون به هر حال ما باید در کنار جوانان نخبه‌ای که داریم به یک اقتصاد پایدار برسیم.
در صحبت‌هایتان از اقتصاد پایدار صحبت کردید، اقتصادی که باید به وسیله جوانان به وجود بیاید، اما در این رابطه نقایصی در اقتصاد ما وجود دارد که هنوز نتوانسته‌ایم به اقتصاد پایدار برسیم و هنوز با مشکل وابسته بودن به اقتصاد تک محصولی نفت مواجه هستیم. چه فرقی بین امروز و 40 سال پیش وجود دارد؟ زمانی که شما توانستید با کمترین مشکل ایده‌هایتان را به اجرا درآورید.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
بله سؤال خوبی را عنوان کردید. اینکه من چطور توانستم در آن زمان موافقت اصولی بگیرم و در کارخانه دولتی با مدیرعامل دولتی بتوانم کار بزرگی را انجام دهیم و در حالی که من حتی یک ریال پول نداشتم توانستم با امکانات دولتی قطعه بسازم؟ مساله ای که امروز ممکن است کسی زیربار نرود یا حتی غیر ممکن باشد. شاید بتوانم برای جواب تمام این سؤال‌ها یک جمله بگویم، اینکه در آن زمان تمامی فعالیت‌هایی که انجام می‌شد، ضابطه محور بود نه رابطه محور. ما در آن زمان به فکر منافع مادی لحظه‌ای نبودیم و به فکر توسعه کشور بودیم. واقعیتی که وجود دارد این است که اقتصاد ما در مقاطع مختلف با نگاه‌های مختلفی مواجه است و نسبت به سرمایه گذاری و حرکت‌ها تفاوت‌ها زیاد است، البته به این خاطر که در آن زمان با مشکلات جنگ وتحریم ها روبرو بودیم مسائل مهمتری وجود داشت که نمی‌شود با دوران کنونی مقایسه کنیم، ولی اگر کشور چهارچوبی نداشته باشد محال است که بتواند موفق باشد. اقتصاد ما و صنعت ما با فرهنگ ادبیات درست نمی‌شود چون ما باید با فرهنگ ریاضی در این رابطه جلو برویم. فرهنگ ریاضی هم واضح است. نمی‌شود به آن التماس کنی که سه سه تا بشود 12 تا و بنابراین مهمترین کاری که ما می‌توانیم در رابطه با اقتصادمان انجام دهیم شفاف سازی است. امروز در یک کلام باید بر همان اساس اقتصاد مقاومتی عمل کنیم، سیاست‌های اقتصاد مقاومتی به صورت مشخص در حوزه تولید و اقتصاد به عنوان یک چهارچوب مدون و کاربردی ابلاغ شده است که قطعاً چراغ راه و برنامه بلند مدت برای توسعه اقتصادی است. به نظر من اقتصاد مقاوتی در 24 بند عاملی برای توسعه اقتصادی در سطح کشور است و یک اقتصاد مردمی است و با اراده، سرمایه و حضور مردم تحقق خواهد یافت.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
و به نظر شما کشور ما می‌تواند از این ظرفیت به نحو احسن استفاده کند؟
ایران ظرفیت‌های بی‌نظیری در خود جای داده است که بایستی در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی از آن بهره برد، از جمله این ظرفیت‌ها وجود نیروی انسانی، منابع طبیعی، موقعیت جغرافیایی و استراتژیک همچنین زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری است که همه این‌ها می‌تواند به عنوان زیر ساخت‌های اجرای سیاست‌های ابلاغی مورد توجه باشد. علاوه بر توجه به این ظرفیت‌ها، تغییر نگرش حاکم در نهادهای تصمیم‌گیری و اجرایی، اصلاح شیوه‌های مدیریت نخبگان، عدم تصمیمات خلق‌الساعه، توجه به منابع علمی داخلی و خارجی نیز نقش موثری در تحقق اقتصاد مقاومتی و توسعه اقتصادی استان و کشور را به دنبال دارد. در یک کلام سیاست‌های اقتصاد مقاومتی دانش‌بنیان و عدالت‌محور است که در قامت یک الگوی علمی متناسب با نیازهای کشور است امّا منحصر به کشور ما نیست، از دل ظرفیت‌های کشور و مردم ما می‌جوشد. بنابراین باید روح سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در کالبد اجرایی کشور دمیده باشد و مسئولان اجرایی این سیاست‌ها را درک کنند اقتصاد مقاومتی یک اقتصاد درون‌زای برون‌گرا است که در تعامل با اقتصادهای جهانی و کشورهای دیگر با قدرت مضاعفی مواجه می‌شود و رشد پیدا می‌کند. به نظر من تا زمانی که دولت به عنوان نظاره گر صادق و شفاف نباشد ما موفق نمی‌شویم. همانطور که گفتم رابطه‌ها باید تبدیل به ضابطه شود و اقتصاد ما مبتنی بر دانش و تفکر باشد تا اقتصاد ما هم پویا شود.
ولی شاید مهمترین عاملی که باعث موفقیت شما شده است نبود بروکراسی‌های اداری در آن زمان بوده درست است؟
بله همینطور است به نظر من طولانی بودن بروکراسی اداری یکی از مشکلات است که به دلیل وجود قوانین ناهماهنگ درهمه حوزه‌ها نفس تولیدکننده و فعال اقتصادی را می‌گیرد.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
و گویا مالیات بر ارزش افزوده نیز سنگ دیگری جلوی پای تولید کننده‌ها و صنعتگران است درست است؟
موضوع مالیات بر ارزش افزوده که باید از مصرف کننده نهایی دریافت شود متاسفانه در این سال‌ها از تولید کننده نیز اخذ شده و تا به امروز رسیدگی و رفع نشده است. هیچ فعال اقتصادی نیست که مشکل نداشته باشد و همه کسانی که در بخش صنعت کار می‌کنند با مشکل روبرو هستند و مسئولان باید به خصوص در زمینه مسائل بانکی و مالیاتی آنها را درک کنند. بانک‌های ما بهره بانکی که از سپرده گذاری مشتریان پرداخت می‌کنند معاف از مالیات است اما اگر همین پولی را که سپرده گذاری شده است در بخش تولید سرمایه گذاری شود باید از سود این فعالیت مالیات پرداخت کرد که این موضوع نشان می‌دهد حمایت‌ها در کشور بانک محوری است تا در راستای تولید محوری باشد. این صنعتگران در دوره‌ای که دشمن تحریم‌ها را سخت کرد برای اقتصاد کشور مبارزه کردند و در سنگر نخست مبارزه اقتصادی بودند تا کار تعطیل نشود و امروز نباید فقط آنها هزینه مبارزه اقتصادی را بپردازند.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
به عنوان یک فرد اقتصادی، مهمترین مشکل تولید کنندگان اصفهانی را در چه موضوعاتی تعریف می‌کنید؟
کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش واحدها، قوانین دست و پاگیر مالیاتی، افزایش نرخ سود بانکی از مشکلات تولیدکنندگان است که این مشکلات بسته به نوع دیدگاه‌های مدیران اجرایی در هر استان ضعف و شدت دارد. صاحبان صنایع اصفهان البته در یک دهه گذشته با شدت گرفتن مشکلات گوناگون و متعدد در حوزه تولید و تجارت بارها این نوع مسائل را مطرح و از طریق تریبون‌های مختلف فریاد زده‌اند اما گویی این مشکلات تمامی ندارند و روز به روز بر شدت آنها افزوده می‌شود.
شاید این موضوع بیشتر به مدیریت در کشور به ویژه در حوزه تولید و اقتصاد بازمی گردد این موضوع را قبول دارید؟
اگر کشور را به لحاظ مدیریتی با سایر کشورهای توسعه یافته یا در حال توسعه مقایسه کنیم می‌بینیم که در آن کشورها با تغییر دولت‌ها و مدیران عالی‌رتبه نظام، کسانیکه مسئولیت را به عهده می‌گیرند، مسیر پیشین را با استفاده از تجارب گذشته و همراهی مدیران و مسئولان پیشین با سرعت و دقت کافی ادامه می‌دهند. این مسئله مانند حرکت دوندگان دو امدادی است که نفر بعدی خود را نیز همراهی می‌کنند و نفرات جدید مسیر ترسیم شده را با استفاده از همراهی نفر قبلی طی می‌کند تا به نفر بعدی برسد این روند ادامه دارد. در کشور ما رویه نادرستی برای مدیرت در دست گرفته شده، متاسفانه در ایران با تغییر دولت‌ها نه تنها مدیران ارشد و میانی سیستم حاکم تغییر می‌کنند، بلکه سیاست‌های کلی کشور نیز دست خوش دگرگونی می‌شود. این در حالی است که سیاست‌های کلی کشور را باید کارشناسان و خبرگان در حوزه‌های مختلف به صورت بلندمدت به عنوان نقشه راه و چارچوب کلی تدوین کنند تا براساس آن از سوی دولت‌ها پیگیری و عمل شود.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
چاق شدن دولت چه تاثیری بر اقتصاد می‌گذارد؟
چاق شدن بدنه دولت مساوی با مرگ اقتصاد ما است و فساد را به دنبال دارد. دولت برای سالم ماندن باید لاغر شود و کارها را به دست بخش خصوصی بسپارد.
اصفهانی‌ها باید در اقتصاد کلان بین‌تر باشند / گفت و گو با محمد حسین فنایی
نویسنده : مریم محسنی
