بیماران قلبی می توانند روزه بگیرند؟
روزه‌داری یا پرهیز از بعضی از عادات روزانه به خصوص خوردن و آشامیدن در روزهایی از سال، از فرائض و اعمالی است که در بسیاری از ادیان به آن توصیه شده است. روزه‌داری با ایجاد آرامش روحی و بالا بردن تحمل فرد در برابر کمبودها و امیال درونی، می‌تواند باعث افزایش اعتمادبه‌نفس فرد روزه‌دار شود. علاوه بر این، عدم مصرف الکل، کاهش یا قطع مصرف سیگار و کاهش استرس‌ها، می‌تواند در جهت بهبود سلامتی مؤثر باشد. همچنین کاهش دریافت کالری در طی ماه رمضان، به‌شرط عدم پرخوری در وعده‌های سحر و افطار، می‌تواند به کاهش وزن و کاهش ریسک ابتلا به فشارخون، هیپر لیپیدمی، و دیابت، منجر شود. با این‌حال با توجه به تغییرات فیزیولوژیک در طی روزه‌داری، انجام این فریضه در بعضی از بیماران، ازجمله بعضی بیماران قلبی، مجاز نیست و یا لازم است در کنار بعضی مراقبت‌های خاص، انجام شود. درواقع بر اساس آموزه‌های دینی، در صورتی که روزه‌داری موجب عسر و حرج و یا زیان جسمی برای روزه‌دار شود، نه‌تنها مقبول خداوند نمی‌باشد، بلکه معصیت است.
در مورد اینکه روزه‌داری برای کدام بیماران مجاز است، بررسی‌های متعددی صورت گرفته است، با این حال در این مورد، پروتکل مشخصی وجود ندارد و تصمیم‌گیری در مورد هر بیمار توسط پزشک مربوطه و با در نظر گرفتن مجموعه‌ای از اطلاعات ازجمله توانائی بیمار، نوع و شدت بیماری و علائم آن، نوع، تعداد و فاصله مصرف داروها، گرفته می‌شود.
در این بخش به بحث روزه‌داری بیماران قلبی خواهیم پرداخت.
بدین منظور به سراغ دکتر حمید ضیایی، متخصص داخلی و فوق تخصص قلب و عروق رفتیم. مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید:
*آیا مبتلایان به بیماری‌های ایسکمیک قلب می‌توانند روزه‌بگیرند؟
چون کم‌آبی بدن، بالقوه می‌تواند به انعقادپذیری خون کمک کند یا باعث افزایش تعداد ضربان قلب شود، توصیه می‌شود در شش هفته اول بعد از سکته قلبی و یا آنژیوپلاستی و نیز در بیماران با ایسکمی فعال در تست‌های غیرتهاجمی و یا علامت‌دار، از روزه‌داری اجتناب شود، اگرچه در چند مطالعه تفاوت واضحی در بروز حملات قلبی در طی روزه‌داری مشاهده نشده است.
بیماران تحت درمان رژیم ضد پلاکت دو داروئی مثل بیماران بعد از آنژیوپلاستی، در معرض مشکلات گوارشی مثل خونریزی معده هستند که در صورت سابقه مشکل گوارشی می‌تواند دلیلی برای عدم روزه‌داری به خصوص در روزهای طولانی تابستان باشد. اگرچه با مصرف داروهای آنتی‌اسید مثل لانسوپرازول تا حدودی، می‌توان مانع این عارضه شد.
در صورت روزه‌داری در بیماران پایدار، اکیداً توصیه به اجتناب از پرخوری به‌ویژه در وعده افطار می‌شود چون می‌تواند، باعث بار اضافی به قلب و ایجاد علائم و حتی بروز حمله قلبی شود؛ بنابراین توصیه می‌شود حتماً افطار و شام در دو وعده جداگانه و با حجم کمتر میل شود.
*مبتلابه فشارخون چه نکاتی را در روزه‌داری باید رعایت کنند؟
روزه‌داری در بیماران در مرحله پیش پرفشاری BP=120-140/80-90 که اندیکاسیون شروع درمان دارویی ندارند، می‌تواند به شرط اجتناب از پرخوری، در وعده‌های سحر و افطار، به کاهش دریافت کالری، کاهش مصرف نمک و کاهش وزن و به‌تبع آن کنترل فشار خون کمک کند.
در موارد فشارخون خفیف تا متوسط کنترل شده با یک یا دو دارو، روزه‌داری با رعایت موارد ذیل مجاز است:
۱٫ داروها به داروهای طولانی اثر و ترجیحاً تک‌دوز تغییر پیدا کند مثلاً تغییر لوزارتان به والسارتان و متورال به متوهگزال
۲٫ از دیورتیک ها به دلیل احتمال کم‌آبی بدن، اجتناب شود.
۳٫ فشارخون، روزانه به خصوص بعدازظهرها، اندازه‌گیری و در صورت تشدید فشارخون اصراری به ادامه روزه‌داری نباشد.
* مبتلایان به نارسایی قلبی در روزه‌داری محدودیت دارند؟
در بیماران با نارسائی قلبی خفیف بدون علامت، روزه‌داری اغلب به‌خوبی تحمل می‌شود، اما در بیماران با نارسائی قابل‌توجه و علامت‌دار، به‌ویژه بیماران تحت درمان با دیورتیک ها، به دلیل تغییرات متابولیسم و احتمال اختلالات الکترولیت، روزه‌داری مجاز نیست.
*درباره روزه‌داری بیماران مبتلا به آریتمی قلبی دریچه‌ای قلب توضیح دهید.
اغلب آریتمی های خفیف مانند PAC,PVC و PSVT، منعی برای روزه‌داری به‌حساب نمی‌آیند، اما در بیماران با AF به خصوص در زمینه بیماری‌های دریچه‌ای مثل تنگی دریچه میترال (MS) که در معرض احتمال لخته شدن خون در قلب و بروز آمبولی از جمله سکته قلبی می‌باشند، روزه‌داری مجاز نیست. ضمن اینکه این بیماران، اغلب برای کنترل تعداد ضربان قلب و نیز پیشگیری از آمبولی تحت درمان با چند دارو می‌باشند.
همچنین بیماری‌های خفیف دریچه‌ای مثل پرولاپس دریچه میترال، منعی برای روزه‌داری به‌حساب نمی‌آیند؛ اما در بیماران با بیماری‌های شدید دریچه‌ای، به خصوص بیماران با علائم نارسائی قلبی به دلیل تنگی یا نارسائی دریچه، روزه‌داری مجاز نیست.
*در پایان اگر نکته‌ای در مورد روزه‌داری بیماران قلبی اشاره نشده است بیان کنید.
بهتر است بخش پایانی گفتگو را به روزه‌داری بیماران مادرزادی قلب اختصاص دهیم.
در موارد بیماری‌های مادرزادی همراه با مشکلات شدید دریچه‌ای، مثل تنگی یا نارسائی دریچه‌های قلب، به خصوص دریچه‌های سمت چپ (میترال و آئورت) روزه‌داری مجاز نیست. همچنین در بیماران با شانت چپ به راست مثل ASD,VSD,PDA که منجر به افزایش فشارخون ریوی (PH) شده باشند روزه‌داری توصیه نمی‌شود. به علاوه در بیماران مبتلابه بیماری‌های مادرزادی پیچیده مثل تترالوژی فالوت، روزه‌داری می‌تواند باعث افزایش ریسک ترومبوز شده و مجاز نیست.
مجله اینترنتی زندگی سالم
کیمیا فرجامی
