رژیم مدیترانهای چیست؟
تعریف ما از «رژیم غذایی» این است، تحمل کردن محدودیتهایی که به کاهش وزن کمک میکند. اما رژیم مدیترانهای خیلی از این تعریف دور است. رژیم غذایی مدیترانهای، یک رژیم غذایی سالم برای حفظ سلامت بدن است که میتواند موجب کاهش وزن شده و از سکته، حملهی قلبی، دیابت نوع ۲ و مرگ زودرس جلوگیری کند.
این یک رژیم غذایی است که به سالم بودن شهرت دارد. نانسی کوهن (Nancy L. Cohen, PhD, RD)، استاد تغذیه در دانشگاه ماساچوست در آمهرست میگوید: «این رژیم غذایی سرشار از میوهها و سبرزیجات، غلات، غذاهای دریایی، آجیل و حبوبات و روغن زیتون است.» در رژیم مدیترانهای، شما گوشت قرمز، غذاهای شیرین و لبنیات (البته بجز مقدار کمی ماست و پنیر) را محدود کرده و یا حذف میکنید.
هیچ روش ثابتی برای استفادهی صحیح از این رژیم غذایی وجود ندارد؛ زیرا کشورهای بسیاری در اطراف دریای مدیترانه وجود داشته و افراد مناطق مختلف، غذاهای متفاوتی میخورند.
در این مطلب قصد داریم رژیم غذایی مدیترانهای را بررسی کنیم اما باید تمامی این مطالب را به عنوان راهنمایی کلی در نظر بگیرید، نه چیزی که حتماً باید از آن پیروی کرد! این رژیم مدیترانهای را میتوان مطابق با نیازها و علایق شخصی تهیه کرد.
فواید رژیم مدیترانهای برای سلامت بدن
رژیم مدیترانهای بیشتر به دلیل منافعی که برای سلامت قلب دارد مشهور است؛ برای مثال کاهش خطر بیماری قلبی با کاهش سطح کلسترول بد و کاهش مرگ در اثر بیماریهای قلبی و عروقی. همچنین برای احتمال کمتر برای ابتلا به برخی سرطانها مانند سرطان سینه و همچنین شرایطی مانند بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر مشهور است.
شواهد جدید نشان میدهند که این شیوه غذا خوردن ممکن است اثرات محافظتی برای کسانی که در خطر دیابت نوع ۲ هستند، داشته باشد. برای مثال، رژیم مدیترانهای کنترل قند خون را در افرادی که این بیماری را دارند، بهتر میکند و بنابراین میتواند یک روش خوب برای مدیریت بیماری باشد.
نکته دیگر اینکه افراد دیابتی با احتمال بیشتری بیماری قلبی و عروقی میگیرند ولی طبق مقالهای که در آوریل ۲۰۱۴ در ژورنال Nutrients چاپ شده است، داشتن این رژیم غذایی میتواند به سلامت قلب آنها کمک کند.
همانطور که گفته شد رژیم مدیترانهای فواید زیادی دارد برای سلامت بدن دارد.
- سلامت مغز و قلب
- پیشگیری از سرطان
- جلوگیری و یا کنترل دیابت
- کاهش وزن
حتی با پیروی از رژیم مدیترانهای شما میتوانید وزن متعادلتان را با اجتناب ازاین بیماریها حفظ کنید!
رژیم مدیترانهای دقیقاً چگونه عمل میکند؟
رژیم مدیترانهای درواقع به عنوان یک برنامه کاهش وزن ساخته نشده است. زیرا اصلاً چنین چیزی ساخته نشده است و در واقع یک سبک غذا خوردن عدهای از مردم در یک ناحیه است که در طول قرنها بهطور طبیعی تکامل یافته است و هیچ روش رسمی برای دنبال کردن آن وجود ندارد.
ازآنجایی که رژیم مدیترانهای یک الگوی غذایی است نه یک رژیم غذایی برای کاهش وزن، برعهده خودتان است که بدانید چه مقدار کالری باید مصرف کرده تا وزنتان را کم یا زیاد کنید یا چه کارهایی انجام دهید تا فعال و پرجنب وجوش بمانید و چگونه لیست غذای مدیترانهای خود را شکل دهید و بسازید.
در هرم غذایی رژیم مدیترانهای استفاده از مواد غذایی زیر توصیه شده است:
- سبزیجات، میوهها، آجیل، بذرها، حبوبات، سیب زمینی، غلات کامل، نان، گیاهان، ادویهها، ماهی، غذاهای دریایی و روغن زیتون خالص را مصرف کنید.
- به میزان متعادل از مرغ، تخم مرغ، پنیر و ماست استفاده کنید.
- گوشت قرمز را به ندرت استفاده کنید.
لیست غذاهای رژیم مدیترانهای: چه چیزی را بخورید و یا نخورید
غذاهایی که دقیقاً به رژیم غذایی مدیترانهای تعلق دارند، موضوعی بسیار بحث برانگیز است؛ زیرا این غذاها در کشورهای مختلف، با یکدیگر متفاوتند. رژیم غذایی مدیترانهای که توسط بسیاری از مطالعات آزمایش شده است، حاوی مقادیر بالایی از سبزیجات بوده و غذاهای حیوانی بسیار کمی دارد.
- هرچند پیشنهاد میشود حداقل دو بار در هفته از ماهی و غذاهای دریایی استفاده کنید.
- همچنین، سبک زندگی مدیترانهای شامل فعالیت بدنی منظم، تقسیم غذا با دیگران و لذت بردن از زندگی میشود.
- رژیم غذاییتان را باید بر اساس این غذاهای مدیترانهای سالم و فراوری نشده تهیه کنید.
غذاهایی که باید بخورید
- سبزیجات: سیب زمینی، بروکلی، کلم پیچ، اسفناج، پیاز، گل کلم، هویج، کلم بروکسل خیار و غیره
- میوه: سیب، موز، مرکبات، گلابی، توت فرنگی، انگور، خرما، انجیر، طالبی، هلو و غیره
- آجیل و دانهها: بادام، گردو، فندق، بادام هندی، تخمهی آفتابگردان، تخمه کدو و غیره
- حبوبات: لوبیا، نخود فرنگی، عدس، بادام زمینی، نخود و سایر حبوبات
- ریشهها: سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، شلغم و غیره
- غلات کامل: جوی دو سر کامل، برنج قهوهای، گندم سیاه، جو، ذرت، گندم خالص، نان و پاستای تهیه شده از غلات کامل
- ماهی و غذاهای دریایی: سالمون، ساردین، قزل آلا، ماهی تن، ماهی خال مخالی، میگو، صدف خوراکی غیره
- ماکیان: مرغ، اردک، بوقلمون و غیره
- تخم مرغ: تخم مرغ، تخم بلدرچین و تخم اردک
- لبنیات: پنیر، ماست، ماست یونانی و غیره
- گیاهان و ادویهها: سیر، ریحان، نعنا، رزماری، مریم گلی، درخت جوز، دارچین، فلفل و غیره
- چربیهای سالم: روغن زیتون خالص، زیتون، آووکادو و روغن آووکادو
از این غذاهای ناسالم اجتناب کنید
در رژیم مدیترانهای باید از مصرف این مواد و غذاهای ناسالم خودداری کنید:
- شکر افزوده شده: نوشابه، شکلات، بستنی، شکر مصرفی و بسیاری از موارد دیگر
- غلات تصفیه شده: نان سفید، پاستای تهیه شده از گندم تصفیه شده و موارد دیگر
- چربیهای ترانس: چربیهایی که در روغن نباتی و غذاهای فراوری شدهی مختلف وجود دارند.
- روغنهای تصفیه شده: سوسیس و کالباسهای فراوری شده، هات داگ و غیره
- غذاهایی با فرآوری بالا: هر غذایی با عنوان “کم چرب” یا “رژیمی” یا غذایی که به نظر میرسد در کارخانه تهیه شده است.
اگر میخواهید از مصرف این غذاهای ناسالم اجتناب کنید، بستهبندی غذاها را به دقت بخوانید.
نمونه برنامه غذایی رژیم مدیترانهای
در ادامه دو نمونه برنامه غذایی ۷ روزهای در رژیم مدیترانهای را معرفی کردهایم:
برنامه غذایی نمونه اول
روز اول
- صبحانه: ماست یونانی به همراه توتفرنگی و کمی عسل
- ناهار: ماهن تن همراه با سبزیجات و سس مخصوص
- شام: سینه مرغ کوچک به همراه سالاد گرم غلات که از سیبزمینی، فارو و کدو سبز درست شده است.
روز دوم
- صبحانه: نان تست غلات کامل با یک تخممرغ آبپز و یک قطعه میوه
- ناهار: سالاد عدس با فلفل قرمز، گوجه خشکشده، کاپرز و سس بالزامیک
- شام: سالمون با کویینا و سبزیجات خشکشده
روز سوم
- صبحانه: پنیر ریکوتا همراه با گردو و میوه
- ناهار: سالاد تبولی با نان پیتا
- شام: جوجه سرخ شده، نوچی (یک غذای ایتالیایی) و یک سالاد بزرگ همراه با سس
روز چهارم
- صبحانه: میوه با یک پیمانه از پنیر بری
- ناهار: سوپ سبزیجات با رول غلات
- شام: ماهی سفید که با روغن زیتون و سیر پخته شده است و یک سیبزمینی شیرین
روز پنجم
- صبحانه: املت با گوجه، اویه تازه و زیتون
- ناهار: سالاد با لوبیا سفید، سبریجات، زیتون و یک تکه کوچک مرغ
- شام: کباب میگو با جوانه بروکسل
روز ششم
- صبحانه: تخممرغ نیمرو با سبزیجات و پیازچه همراه با فتا و یک تکه نان
- ناهار: یک کاسه کوینو همراه با تکههای مرغ، فتا و سبزیجات
- شام: غذای دریایی کبابی، بروکلی و رازیانه سرخ شده، سالاد آروقولا و کوینو
روز هفتم
- صبحانه: فریتاتای سبزیجات
- ناهار: یک بشقاب از سالمون، لیمو، کراکر غلات، سبزیجات خام
- شام: پاستا با سس قرمز و صدف
برنامه غذایی نمونه دوم
روز اول
- صبحانه: ماست یونانی به همراه توت فرنگی و جوی دو سر
- ناهار: ساندویچ غلات کامل و سبزیجات
- شام: سالاد تن به همراه روغن زیتون و یک تکه میوه به عنوان دسر
روز دوم
- صبحانه: بلغور جوی دو سر به همراه کشمش
- ناهار: سالاد ماهی تن باقیمانده از شب گذشته
- شام: سالاد به همراه گوجه، زیتون و پنیر فتا
روز سوم
- صبحانه: املت به همراه سبزیجات، گوجه، پیاز و تکهای میوه
- ناهار: ساندویچ غلات کامل به همراه پنیر و سبزیجات تازه
- شام: لازانیای سبزیجات
روز چهارم
- صبحانه: ماست به همراه تکههای میوه و آجیل
- ناهار: لازانیای باقیمانده از شب گذشته
- شام: سالمون سرخ شده به همراه برنج قهوهای و سبزیجات
روز پنجم
- صبحانه: تخم مرغ و سبزیجاتی که در روغن زیتون سرخ شدهاند.
- ناهار: ماست یونانی به همراه توت فرنگی و جوی دو سر
- شام: گوشت کباب شده به همراه سالاد و سیب زمینی پخته شده
روز ششم
- صبحانه: بلغور جوی دو سر به همراه کشمش، آجیل و یک عدد سیب
- ناهار: ساندویچ غلات کامل و سبزیجات
- شام: پیتزای مدیترانهای که از گندم کامل، پنیر، سبزیجات و زیتون
روز هفتم
- صبحانه: املت به همراه سبزیجات و زیتون
- ناهار: پیتزای باقیمانده از شب گذشته
- شام: مرغ کباب شده به همراه سبزیجات و سیب زمینی و میوه به عنوان دسر
معمولاً در این رژیم غذایی، هیچ نیازی به شمارش کالریها یا بررسی عناصر مواد غذایی پرمصرف (پروتئین، چربی و کربوهیدرات) نیست.
میان وعدههای سالم مدیترانهای
هیچ نیازی به خوردن بیش از سه وعدهی غذایی در روز وجود ندارد؛ اما اگر در بین این وعدههای غذایی احساس گرسنگی داشتید، میتوانید از بسیاری از میان وعدههای سالم استفاده کنید:
- یک مشت آجیل
- یک تکه میوه
- هویج
- ماست یونانی
- تکههای سیب به همراه کرهی بادام
نقاط قوت و ضعف رژیم مدیترانهای چیست؟
رژیم مدیترانهای مانند تمام رژیمهای دیگر نقاط قوت و ضعف دارد که در ادامه برخی از آنها را بررسی کردهایم.
نقاط قوت
ادامه دادن این رژیم آسان است. یک رژیم غذایی تنها زمانی جواب میدهد که قابل انجام باشد. به این معنا که همه اعضای خانواده شما هم میتوانند هرجا که بروند (به یک رستوران و یا دورهمی خانوادگی)، طبق این سبک غذا بخورند. این رژیم غذایی شامل تنوعی از غذاهاست و هیچ گروه غذایی را حذف نمیکند. دکتر کوهن میگوید: «این رژیم غذایی یک رژیم وسوسهبرانگیز است که هر شخصی میتواند در کل عمرش به آن پایبند باشد.»
شما میتوانید هر چه را که دوست دارید بخورید. واضح است که با این تنوع از غذاهای تازه که به عنوان گزینه در اختیار شماست، درست کردن غذا بر اساس این رژیم غذایی کار سادهای است. و لازم نیست که غذاهای موردعلاقه خود را حذف کنید. شاید آنها تنها به تغییراتی نیاز داشته باشند. برای مثال، بجای پیتزای سوسیس و پپرونی، شما یک پیتزای سبزیجات همراه با پنیر انتخاب میکنید. همچنین شما میتواند غذای زیادی را در یک وعده جای دهید. خوردن غذاهای تازهای مانند میوه و سبزیجات به شما اجازه میدهد تا حجم بالاتری را در یک وعده غذایی با کالری کمتر مصرف کنید.
چربی اشباعشده کمی در آن وجود دارد. به این ترتیب شما احساس گرسنگی نخواهید کرد زیرا شما میتوانید از چربیهای سالم استفاده کنید. اما با محدود کردن مقادیر زیاد گوشتهای قرمز و یا فرآوریشده و تکیه کردن بر اسیدهای چرب غیراشباع مانند آووکادو، مغزها و یا روغن زیتون، شما سطح چربی اشباعشده را پایین نگه میدارید. این چربیها مانند چربیهای اشباعشده باعث کلسترول بالا نمیشوند.
این کار باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری میشود. تعداد زیادی از مطالعات میگویند که افرادی که رژیم مدیترانهای را دنبال میکنند با احتمال کمتری نسبت به افرادی که رژیم غذایی معمول آمریکایی را دنبال میکنند، براثر بیماری قلبی میمیرند. همچنین با توجه به مقالاتی که در سپتامبر ۲۰۱۶ در ژورنال انگلیسی سرطان و در فوریه ۲۰۱۸ در ژورنال اورولوژی منتشر شده است، شواهد نشان میدهد که افرادی که به این روش تغذیه میکنند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، پروستات و برخی سرطانهای سروگردن کمتری دارند.
نقاط ضعف
مصرف شیر در رژیم مدیترانهای محدود است. هیچ خطر بلندمدتی ناشی از رژیم مدیترانهای وجود ندارد. اما اگر دوست داشته باشید که شیر زیادی مصرف کنید و برای دریافت کلسیم موردنیاز خود به آن متکی باشید، ممکن است کم بیاورید. شما میتوانید پنیر و ماست بخورید اما به مقدار کمتر.
برای داشته کلسیم کافی در رژیم غذایی بدون شیر، افراد باید به اندازه کافی ماست و پنیر بخورند و یا به دنبال منابع کلسیم غیرلبنیاتی باشند. اگر لازم باشد، شیرخشک بنوشید. درغیراینصورت، منابع غیرلبنیاتی کلسیم شامل شیربادام، ساردین، کلم بروکی و توفویی است که از کلسیم سولفات درست شده است.
چربی هم نامحدود نیست. شبیه مصرف شراب، ممکن است در چربیهای سالم موارد خوبی وجود داشته باشد. انجمن قلب آمریکا بیان کرده است که در حالیکه رژیم مدیترانهای محدوده رژیم سالم برای قلب را از نظر چربی اشباعشده رعایت کرده است، اما اگر مراقب نباشید مصرف چربی کل شما میتواند بیشتر از مقدار مورد توصیه باشد. این مقدار برابر ۶۵ گرم در روز است.
سؤالات متداول درباره رژیم مدیترانهای
استفاده از رژیم مدیترانهای بسیار توصیه شده است، بنابراین تعجبی ندارد که هنوز سؤالاتی درباره رژیم مدیترانهای وجود داشته باشد. در اینجا پاسخهایی به برخی از رایجترین سؤالات درباره رژیم غذایی آورده شده است.
اثرات کوتاهمدت و بلندمدت رژیم مدیترانهای چیست؟
همانطور که واضح است، فواید بالقوه زیادی از داشتن رژیم مدیترانهای حاصل میشود. در بلندمدت، این اثرات سلامتی ممکن است بیشتر مشخص شوند و سلامت بهتر مغز را از طریق کاهش سرعت زوال شناختی و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزمایمر و دمانسها درپی داشته باشد.
همچنین میتواند به کاهش بیماریهای مزمن مانند بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ کمک کند و همچنین در برابر برخی سرطانها اثر محافظتی داشته باشد. این رژیم غذایی همچنین مزیتی براس سلامت ذهن است زیرا با کاهش احتمال ابتلا به افسردگی همراه است.
در کوتاهمدت، ممکن است در طول یک سال مقدار خوبی وزن از دست بدهید و اگر رژیم را ادامه دهید احتمالاً همین وزن را میتوانید حفظ کنید. اگر تغذیه به سبک مدیترانهای شما را به مصرف بیشتر میوه و سبزیجات تشویق کند، نه تنها از نظر فیزیکی احساس بهتری خواهید داشت، بلکه سلامت روان شما نیز بهتر میشود.
پژوهشها نشان میدهد که افرادی که میوهها و سبزیجات خام بیشتری مصرف میکنند (به خصوص سبزیجاتی با برگهای سبز تیره مانند اسفناج، توتهای تازه و خیار)، علائم کمتری از افسردگی دارند و حال بهتر و رضایت از زندگی بیشتری دارند.
رژیم مدیترانهای چه مقدار هزینه دارد؟
همانطور که در بالا گفته شد، در رژیم مدیترانهای بستگی به خودتان دارد که چه غذاهایی را انتخاب کنید. در حالیکه بعضی مواد غذایی مانند (روغن زیتون، آجی، گوشت و ماهی) متاسفانه ارزان نیستند. شما همچنان میتوانید راههایی برای به صرفهجویی در هزینههایتان پیدا کنید. مخصوصا اگر قصد دارید پخت و پزخانگی وگیاهی را جایگزین گوشت قرمز کنید.
چگونه این رژیم مدیترانهای را در رستورانها رعایت کنیم؟
به آسانی میتوانید اکثر غذاهای رستورانها را طبق رژیم غذایی مدیترانهای سفارش دهید.
- ماهی یا غذاهای دریایی را به عنوان غذای اصلی سفارش دهید.
- از آنها بخواهید در صورت امکان غذایتان را در روغن زیتون سرخ کنند.
- تنها از نان غلات کامل و روغن زیتون به جای کره استفاده کنید.
آیا رژیم مدیترانهای به کاهش وزن کمک میکند؟
البته که رژیم مدیترانهای میتواند به شما در کاهش وزن کمک کند. درحالی که برخی ازمردم میترسند که رژیمهایی مانند رژیم مدیترانهای که غنی شده ازانواع چربیها همانند روغن زیتون، آووکادو و برخی پنیرها هستند آناهارا چاقترکند. تحقیقات زیادی وجود دارند که کاملا خلاف این تفکررا ثابت میکنند.
در اینجا نگاهی میاندازیم به چند مطالعه درباره کاهش وزن در رژیم مدیترانهای:
مطالعهای درسال ۲۰۱۶ در مجله دیابتی لنست و مجلهای درباره غدد درونریز دادههایی را از یک آزمایش پنج ساله ارائه داده است که این آزمایش شامل ۷۴۴۷ نفراز بزرگسالان با دیابت نوع ۲ ویا کسانی بوده که درمعرض بیماریهای قلبی قرارداشتهاند.
گروهی با رژیم غذایی همراه با روغن زیتون وگروهی دیگر هم با رژیم مشابه همراه با آجیل و مغزها. پس ازبررسی دریافتند که آنهایی که از رژیم مدیترانهای استفاده کرده بودند، مقدار بسیارکمی به دورکمر آنها اضافه شده بود. آنهایی هم که از روغن زیتون استفاده کرده بودند بیشترین کاهش وزن را داشتند.
مطالعهای درسال ۲۰۱۰ درباره دیابت، چاقی مفرط و متابولیسم، ۲۵۲ نفر از افراد دیابتی مبتلا به اضافهوزن را به یکی از سه رژیم غذایی زیر واگذار کرد:
- رژیم مدیترانهای همراه با کربوهیدرات کم
- رژیم مدیترانهای سنتی
- یک رژیم غذایی مبتنی بر توصیههای انجمن دیابت آمریکا
به همه گروهها گفته شد که حداقل سه بار درهفته ۳۰ تا ۴۵ دقیقه ورزش کنند. پس از یک سال تمام گروهها مورد بررسی قرار گرفتند.
- گروه رژیم سنتی به طورمیانگین ۷٫۲ کیلوگرم
- گروه انجمن دیابت آمریکا ۷٫۷ کیلوگرم
- گروه با کربوهیدرات کم ۱۰ کیلوگرم وزن کم کردند.
مطالعه دیگری درمجله پزشکی انگلستان که درسال ۲۰۰۸ منتشر شد، ۳۲۲ نفر با چاقی متوسط را به یکی از سه رژیم زیر واگذارکرد:
- کالری محدود با چربی کم
- کالری محدود با رژیم مدیترانهای
- بدون محدودیت کالری و با کربوهیدرات کم
بعد از دو سال گروه گروه با چربی کم ۴٫۳ کیلوگرم، مدیترانهای به طورمیانگین ۴٫۸ کیلوگرم وگروه باکربوهیدرات کم ۴٫۶ کیلوگرم وزن کم کردند. اگر چه کاهش وزن در بین دو گروه مدیترانهای وکربوهیدرات کم فرق چندانی نداشت اما هر دو گروه به مقدار قابل توجهی از گروه با چربی کم، بیشتر وزن کم کردند.
پیروی از رژیم مدیترانهای چقدر آسان است؟
- از آنجایی که رژیم مدیترانهای هیچ گروه غذایی را ممنوع نمی کند، قاعدتاً شما مشکل خاصی در پیروی طولانی مدت ازاین رژیم ندارید. حتی رژیم غذایی مدیترانهای میتواند بسیار آسان باشد.
- شما همچنین میتوانید از طریق رژیم غذایی مدیترانهای با پختن و ذخیره کردن غذا در زمان صرفهجویی کنید. و گرنه باید کسی را برای برنامهریزی وخرید وآماده کردن وعده غذاییتان استخدام کنید. البته درصورتی که زمان برایتان با ارزش تر از پول باشد!
- گرسنگی نباید مشکل و مسئلهای در این رژیم باشد. این رژیم پر از فیبر است و در آن شما غذاهایی پراز فیبر و غلات فراوان میل خواهید کرد و از طعم دهندههایی همچون روغن زیتون نیز میتوانید استفاده کنید.
- متخصصان تغذیه در این رژیم تاکید فراوانی برگرسنه نماندن شما دارند. دراین رژیم این احساس به شما دست میدهد که به اندازه کافی غذا خورده اید وگرسنه نیستید.
در رژیم غذایی مدیترانهای چقدر باید ورزش کرد؟
ورزش کردن در رژیم غذایی مدیترانهای بخش مهمی است اما نیاز نیست که حتما مانند ورزشهای دیگر تلقی شود. شما میتوانید از پیادهروی شروع کنید. پیادهروی که از بخشهای اصلی شیوه زندگی مدیترانهای است و میتواند نقطه خوبی برای شروع باشد.
همچنین میتوانید هرکاری که به آن علاقه دارید را نیز به آن اضافه کنید. مثلا رقصیدن یا باغبانی کردن و یا ورزش پیلاتس. هرچیزی که باعث میشود به ورزش کردن علاقه پیدا کنید و آنرا ادامه دهید. به طور کل دراین رژیم بزرگسالان تشویق به داشتن فعالیت متوسط تقریبا دوساعته درهفته و همچنین دو روز فعالیتهای تقویت ماهیچهای و عضلانی میشوند.
حرف آخر
- گرچه یک رژیم غذایی مدیترانهای ثابت وجود ندارد، اما این برنامهی غذایی سرشار از غذاهای گیاهی سالم بوده، غذای حیوانی نسبتاً کمی دارد و تمرکز آن عمدتاً بر ماهی و غذاهای دریایی است.
- میتوانید اطلاعات بسیار جامعتری دربارهی این رژیم غذایی در اینترنت بیابید و کتابهای بسیار خوبی نیز دربارهی آن نوشته شده است.
- در انتها، این رژیم مدیترانهای بسیار سالم و رضایت بخش است و از امتحان آن پشیمان نخواهید شد.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
مجید حسین زاده