سرطان سینه،شایع ترین دلیل مرگ زنان ایرانی
سرطان سینه
دکتر عصمت السادات هاشمی، عضو هیئت‌علمی پژوهشکده سرطان سینه جهاد دانشگاهی :سرطان سینه ناشی از رشد خارج از قاعده سلول‌های غیرطبیعی در سینه است. در هر دو نوع تومورهای خوش‌خیم و بدخیم، رشد سریع و زیاد سلول‌ها وجود دارد. روند زیادشدن سلول‌ها در تومورهای خوش‌خیم در مرحله مشخصی می‌شود، در تومورهای بدخیم این رشد به‌صورت مهارنشدنی ادامه می‌یابد تا حدی که در صورت درمان نشدن، همه قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار داده و از کار می‌اندازد.
شایع‌ترین این نوع سرطان، سرطان از منها مجاری شیری است و ازآنجاکه این نوع بافت بیشتر در یک‌چهارم بالایی و خارجی سینه وجود دارد، در حدود نیمی از سرطان‌های سینه در ربع فوقانی و خارجی آن یافت می‌شوند.
هرقدر سرطان زودتر تشخیص داده شود، درمان آن آسان‌تر و موفقیت‌آمیزتر است؛ به همین دلیل، بانوان باید برای حفظ سلامت خود، حقایقی را درباره این بیماری بدانند.
سرطان سینه شایع‌ترین و دومین عامل مرگ‌ومیر در میان زنان است. به‌طور متوسط، از هر هشت زن در جهان، یک نفر مبتلابه این نوع سرطان می‌شود که این آمار در ایران وضعیت بهتری دارد و از هر ۱۲ تا ۱۵ زن ایرانی، یک نفر با سرطان سینه دست‌وپنجه نرم می‌کند، ولی در کشور ما بیماران جوان‌تر هستند و در بسیاری از موارد به علت نبود آگاهی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته‌تری مراجعه می‌کنند و شایع‌ترین علت مرگ زنان ایرانی در محدود سنی ۳۲ تا ۵۵ است.
علائم و عوامل سرطان سینه
احساس توده، ترشح یا خونریزی از نوک سینه و درد از مهم‌ترین علائم این سرطان است؛ البته تغییر در اندازه یا شکل، به داخل کشیده شدن یا برگشتن نوک با قرمزی و جوش در اطراف نوک، کشیده شدن پوست، زخم و تورم و ایجاد وریدهای واضح روی سینه و تورم بازو از علائمی هستند که ممکن است در این نوع سرطان ظاهر شود با مراجعه به‌موقع به پزشک و تشخیص زودهنگام قابل‌درمان هستند.
باید توجه داشت همان‌طور که داشتن یک یا چند علامت از میان این علائم نشان‌دهنده ابتلای قطعی به سرطان نیست، در برخی از افراد، سرطان می‌تواند بدون داشتن علامت‌های ظاهری به‌ویژه احساس توده ایجاد شود. کارشناسان می‌گویند از هر ۶ مورد سرطان سینه، یکی با علائمی غیر از توده‌های مظنون شروع می‌شود.
محققان دانشگاه کالج لندن می‌گویند که زنان باید از نشانه‌های هشداردهنده دیگر آگاه باشند تا بتوانند زود کمک بگیرند. آن‌ها دریافتند زنانی که علائمی غیر از ظاهر شدن توده در سینه‌دارند به‌احتمال بیشتر ویزیت دکتر را عقب می‌اندازند.
از مهم‌ترین عوامل مؤثر در ابتلا به این سرطان می‌توان به سابقه خانوادگی سرطان در بستگان درجه اول، نداشتن بارداری و زایمان، یائسگی بعد از ۵۵ سالگی، شروع قاعدگی زودهنگام، آثار هورمونی به‌ویژه مصرف داروهای هورمونی در دوره یائسگی، وجود سرطان‌های دیگر در فرد، رژیم غذایی با چربی بالا، چاقی، مصرف الکل و دخانیات، بیماری‌های خوش‌خیم سینه، ویروس‌ها، تابش اشعه یونیزان، نوع بافت، اضطراب و استرس و نخستین حاملگی در سنین بالاتر از ۲۵ سال اشاره کرد که بانوان با اتخاذ شیوه صحیح زندگی و تغییر مثبت فاکتورهای مذکور می‌توانند در پیشگیری از سرطان گام بردارند.
از مهم‌ترین اقدامات خود فرد برای موفقیت در درمان این بیماری می‌توان به غربالگری به معنی کشف و درمان به‌موقع اشاره کرد که خطر انتشار بیماری و مرگ را کاهش می‌دهد.
همچنین ماموگرافی سالانه در زنان بالای ۳۵ سال، خودآزمایی ماهانه بعد از ۲۰ سالگی و معاینه بالینی از سوی پزشک در زنان ۲۰ تا ۴۰ سال به‌صورت هر سه سال و در زنان بیش زا ۴۰ سال به شکل سالانه نیز در شناسایی زودهنگام این بیماری است. بعد از تشخیص سرطان از سوی پزشک، پذیرفتن بیماری، ادامه سیر درمان از سوی بیمار و همراهی خانواده به‌ویژه همسر با او بیشترین کمک را برای بهبودی بیمار خواهد کرد.
درمان سرطان سینه
درمان سرطان سینه به میزان پیشرفت بیماری بستگی دارد، اگر بیماری در مراحل ابتدایی تشخیص داده شود، درصد بهبود و درمان این بیماری بسیار بالاست. قبلاً برای درمان این نوع سرطان، جراحی برداشت کامل انجام می‌شد که اثر روانی زیادی به دنبال داشت، اما امروزه این‌گونه نیست و فقط توده سرطانی با یک حاشیه مناسب برداشته می‌شود.
به‌طور کل، جراحی قدیمی‌ترین روش درمان در سرطان سینه است؛ البته این روش در حال حاضر به‌عنوان رکن اساسی درمان انجام می‌شود و در هر مرحله و برای هر نوع سرطان سینه، روش‌های جراحی خاصی را می‌توان انجام داد و انتخاب هر یک از این روش‌ها با عوارض و نتایج مخصوص خود همراه است.
در صورت شناسایی بیماری در مراحل اولیه، جراحی با حفظ سینه انجام می‌شود؛ البته برای برخی از بیماران برداشتن کامل برای جلوگیری از انتشار سلول‌های سرطانی اجتناب‌ناپذیر است. همچنین برای افرادی که بر اساس سابقه ارثی، احتمال بالایی در ابتلا به سرطان دارند، برداشتن به‌عنوان یک اقدام پیشگیرانه انجام می‌شود که نمونه‌های زیادی از این اقدام در دنیا حتی برای بازیگران و هنرمندان سوپراستار هم وجود دارد.
مشکلات بعد از جراحی سرطان سینه
برداشتن سینه‌زنان، حاشیه امنیت سلامت جسمانی را تأمین می‌کند، اما می‌تواند تبعات روانی زیادی بر ای آن‌ها به دنبال داشته باشد. برداشتن و تخلیه سینه، بخشی از روند درمانی بعضی از افرادی است که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند. در برخی از کشورها ازجمله بریتانیا، بازسازی سینه بعد از تخلیه توده سرطانی، رایگان انجام می‌شود. این در حالی است که ایران بازسازی را جراحی زیبایی محسوب می‌کند.
دکتر لعبت گرانپایه، جراح و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، با انتقاد از این موضوع می‌گوید: «هزینه‌ترمیم بیماران از سوی بیمه‌ها یک عمل زیبایی قلمداد می‌شود، درحالی‌که ادامه روند درمان است. جراحی پروتز در ایران برای بیماران سرطانی هزینه بالایی دارد و بیمار از انجام دادن آن صرف‌نظر می‌کند و همین موضوع یکی از دلایل افسردگی زنان بعد از جراحی است و حتی می‌تواند یکی از عوامل بازدارنده برای مراجعه زودهنگام بیمار به پزشک باشد.»
سرطان سینه فقط مختص زنان نیست
بررسی‌ها نشان می‌دهند زنان صد برابر مردان بیشتر به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، درحالی‌که این نوع سرطان در مردان، صد برابر کشنده‌تر است.
دکتر گرانپایه با اشاره به نقش مهم هورمون‌های بدن‌سازی در ابتلای مردان به سرطان سینه می‌گوید: «مردان اغلب در سالن‌های بدن‌سازی از هورمون‌هایی استفاده می‌کنند که بافت سینه آن‌ها افزایش می‌یابد، مصرف حشیش و کوکایین در افزایش حجم سینه‌ها و ابتلا به سرطان مؤثر است، همچنین مصرف مشروبات الکلی، دخانیات و فست فودها ریسک ابتلا را بیشتر می‌کنند.»
یکی از کارزارهای موفق
«know your lemons» نام یک جنبش آگاهی‌رسانی درباره سرطان سینه است که جوانی به کو رین بومونت در سال ۲۰۰۳ آن را طراحی کرد. او هر دو مادربزرگش را به علت سرطان سینه ازدست‌داده و متوجه شده بود اطلاعات درباره نشانه‌های ظاهری این سرطان بسیار محدود است؛ بنابراین با استفاده از تمثیل لیمو و قرار دادن آن در شانه تخم‌مرغ، سعی کرد این نقیصه را برطرف کند. خانم بومونت می‌گوید این نوع آگاهی‌رسانی شیوه‌ای ملایم و حتی بازیگوشانِ است و به زنان کمک می‌کند بر ترس خود از سرطان سینه غلبه کنند: «برخی زنان نمی‌خواهند درباره سینه صحبت کنند یا به آن نگاه کنند.» علاوه بر این، زنان با «هر میزان سواد» می‌توانند به این لیموها نگاه کنند و نشانه‌های بیماری را بشناسند.
«know your lemons» در ۱۶ کشور ازجمله اسپانیا، ترکیه و لبنان برای آگاهی‌رسانی درباره سرطان سینه استفاده‌شده است؛ علاوه بر این، خودآزمایی سینه یکی از مهم‌ترین و بهترین روش‌های تشخیص زودهنگام سرطان سینه است که روش انجام دادن آن با یک جست‌وجوی ساده در اینترنت در دسترس قرار می‌گیرد.
