سلب آسایش در خانواده (Discomfort in the family)
سلب آسایش در خانواده (Discomfort in the family)
خانواده،کانون آرامش و آسایش انسان است. اگر خانواده را بنیاد خوشبختی بدانیم، پس هر کسی برای کسب خوشبختی باید بکوشد تا خانواده‌ای سالم و مستحکم را بنا بگذارد. با همه این اوصاف، علل و عواملی درونی و بیرونی، گاهی اتحاد و انسجام خانواده را تهدید و حتی از بین میبرد و موجب می‌شود تا خانواده از هم فرو بپاشد. تحمیل پیامدها و آثار زیانبار چنین تخریب‌هایی بر جامعه انکار ناپذیر است.
روابط انسان‌ها در طول تاریخ همواره با تنوع‌هایی در شیوه‌ها‌ی تعامل و تقابل همراه بوده است.ازجمله پیشینه نزاع و درگیری بین افراد،ملت‌ها و خانواده‌ها به قدمت تاریخ بشر است. آسیب‌های اجتماعی، ناشی از روابط ناسالم انسانی است که بنیان‌های جامعه را به‌طور جدی تهدید می‌کند و مانع تحقق نیازمندی‌های به حق افراد می‌شود.
وقتی نزاع، آسیب زا می شود
نزاع خانوادگی به‌عنوان یک آسیب اجتماعی، وقتی به‌وجود می‌آید که روابط طبیعی و سالم بین افراد با شکست روبه رو شده و دچار تزلزل شود؛ درنتیجه شکاف عمیقی بین اشخاص پدیدار می‌شود. در چنین وضعیتی قوانین تنظیم کننده روابط انسانی هم متزلزل می‌شود،زیرا قانونمندی، ریشه در ساختارهای صحیح و اصولی جامعه دارد و در رابطه با فرهنگ عمومی هم قابل بررسی است. نزاع (چه خانوادگی،چه خیابانی) عبارت است از کشمکشی مشهود و قابل رویت حداقل بین دو نفر. نزاع و درگیری فیزیکی، ازجمله مسائلی بوده که علاوه بر ایجاد فضایی آکنده از خشم و نفرت و مختل کردن روابط سالم انسانی، امنیت جانی و روانی انسان و آرامش زندگی را از جنبه‌های مختلف تهدید کرده و ثبات خانوادگی و اجتماعی را نیز تخریب می‌کند.
نزاع و درگیری خانوادگی، با ایجاد اخلال در روابط اجتماعی، فضایی آکنده از بغض، کینه، نفرت، انزجار، عداوت و دشمنی را بین اعضای خانواده، اعم از زن و مرد و کوچک و بزرگ به‌وجود می‌آورد. این امر با زمینه‌سازی برای ایجاد کتک‌کاری، دعوا و تنش‌های بعدی، نه تنها خانواده، بلکه جامعه را هم از نظر مادی و معنوی متحمل ضرر و زیان می‌سازد. خشونت و نزاع از جمله موضوعاتی است که در فرهنگ بعضی از هموطنان، شاخص قدرت و یا دفاع از منزلت اجتماعی و فرهنگی و حیثیت خانوادگی‌شان محسوب می‌شود. ایران کشوری با تنوع قومی است و تاریخ سیاسی آن در مقاطع مختلف، حکایت از نقش فعال این اقوام دارد. آثار مثبت و منفی فرهنگ قومیتی در روند تکامل اجتماعی به درون خانواده‌های هسته‌ای و مدرن امروزی راه پیدا کرده و اگرچه شکل زندگی قبیله‌ای تغییر یافته ولی در لایه‌های ذهنی بسیاری از شهروندان، هنوز وابستگی به چنان فرهنگ‌هایی وجود دارد.
این پدیده یکی از بقایا و از جمله ویژگی‌های جوامع سنتی و ابتدایی است که به جوامع مدرن امروزی انتقال یافته و دارای پیامدهای منفی و کارکردهای نابه‌جا، هم در درون و هم بیرون زندگی افراد است.
چرا نزاع خانوادگی اتفاق می افتد؟
فقر عاطفی، ناکامی،حسادت، خودنمایی، جامعه‌پذیری نامناسب، نداشتن مهارت ارتباط،توسل به‌زور جهت احقاق حق، فشارهایی که به‌طور عمده ناشی از فقر می‌شود و… جامعه‌شناسان را معتقد ساخته که برخی ساختارهای اجتماعی نامناسب، عامل ایجاد و تشدید چنین فقر تحمیلی بر فرد است. این نوع فشار اجتماعی، موجب عدم موفقیت فرد در دستیابی به اهدافش در زندگی می شود، همین امر می‌تواند زمینه را برای گرایش به آسیب‌های اجتماعی مختلف فراهم سازد، آسیب‌هایی همچون بزهکاری، خشم و پرخاشگری و بسیاری معضلات دیگر. البته خشونت علیه زنان می‌تواند به‌دلیل وابستگی‌های قومی یا طایفه‌ای، ازدواج‌های اجباری، روحیه پرخاشگری و یا ستیزه‌جویی مردان هم شکل گیرد.با بررسی مشکلات و نزاع‌های خانوادگی به این نتیجه می‌رسیم که در اغلب موارد، هم هر دو طرف ماجرا مقصرند و هم هیچ کدام. بدین معنا که هرکسی طبق فرهنگ و آداب و رسوم خود، به مشکل و اختلاف پیش آمده نگاه می‌کند و از همان زاویه فرهنگی، آن را تحلیل می کند. چرا هر دو طرف مقصرند؛ چون وقتی که بنای وصلت ، آشنایی و ازدواج را داشتند، به «تفاوت‌های فرهنگی» که بعضا کوچک ولی تأثیرگذارند، توجه نکرده‌اند.
ضرورت حساسیت به موضوعات درون خانوادگی
از طرف دیگر برای حفظ اتحاد و انسجام خانوادگی، لازم است که اعضای خانواده همواره نسبت به مسائل درونی این نهاد حساس بوده و اجازه ندهند که رازها و اسرارشان به بیرون درز پیدا کرده و به‌گوش دیگران برسد، حتی نزدیک‌ترین افراد فامیل. همچنین قبل از بررسی و تحقیق در مورد صحت و سقم هر موضوعی و بدون در دست داشتن ادله و شواهد کافی نسبت به یکدیگر، قضاوت و داوری نکنند که ریشه بسیاری از اختلافات ، درگیری‌ها و دعواها همین سوءظن‌ها ، شک و تردیدهای بی‌پایه و اساس است.بسیاری از اختلافات خانوادگی را قبل از آنکه سر باز کرده و شکل حقوقی بگیرند، می‌توان از راه گذشت درمان، مدیریت و مهار کرد و اجازه رشد و تکثیر و بقا به آن نداد. ازاین رو آیات قرآنی همواره بر رحمت ، عفو و احسان در خانواده تاکید می‌کنند و عناصر اصلی استحکام خانواده را بر این امور می‌داند. از مصادیق بارز احسان،همان گذشت و چشم‌پوشی همسران نسبت به خطاها و اشتباهات یکدیگر است.
زندگی جمعی انسان از نیاز به امنیت سرچشمه می‌گیرد. امنیت از مفاهیم پیچیده و با اهمیت در دنیای امروز و در بسیاری از مباحث اجتماعی و اقتصادی است که با رهایی از تهدید معنا می‌یابد.
