نقد و بررسی فیلم سارا و آیدا مازیار میری

پیام اخلاقی فیلم سینمایی سارا و آیدا

بزرگ‌ترین مشکل سارا و آیدا، مشکل فیلمنامه است. هیچ کدام از شخصیت‌ها پرداخت درستی ندارند و در حد تیپ باقی مانده‌اند. همین قضیه، رفتار و کنش‌های آنها را در برابر اتفاقات، با یک علامت سؤال بزرگ مواجه می‌کند. مثلا مرگ آیدا در یک تصادف، دم‌دستی‌ترین اتفاق برای پایان دادن به همه اتفاقات است و فیلمساز را از به چالش کشیده شدن بیشتر، دور می‌سازد. علاوه بر اتفاقات، گاه و بی‌گاه با دیالوگ‌های دم دستی و گل درشتی همچون ” در این شهر همه مثل گرگ منتظر هستند تا تکه پاره‌ات کنند ” مواجه می‌شویم که به نظر می‌رسد میری سعی دارد تا پیام‌های اخلاقی را در قالب فیلمش به مخاطب بخوراند. شخصیت‌های فرعی در فیلم، عملا هیچ کاره‌اند و بود و نبودشان در روند قصه تغییری ایجاد نمی‌کند. برای مثال همسر میثاق که اصلا دلیل حضورش در فیلم مشخص نیست و هیچ کمکی هم در راستای پیشبرد داستان نمی‌کند. علیرضا، نامزد سارا، هم شخصیت منفعلی دارد. در آخر فیلم مشخص می‌شود که او دوست رئیس شرکتی است که سارا در آن مشغول به کار است و صاحب نفوذ هم هست، پس چه دلیلی دارد که سارا مشکل خود را از نامزدش پنهان کند و به غریبه‌ای دغل باز پناه ببرد و خود را در مخمصه بیندازد. اگر کاری از دست علیرضا بر می‌آمد، چرا زودتر از این دست به کار نشد و نامزدش را نجات نداد؟ مگر در سکانس بعد از خاکسپاری آیدا ادعا نکرد که همه چیز را می‌داند و از دروغ‌های سارا آگاه است؟ این‌ها سؤال‌های بی جوابی است که امیر عربی به عنوان نویسنده در طول داستان باید به آنها پاسخ می‌داد که نداد و نتوانست مخاطب را راضی کند.

از درباره الی تا درباره آیدا

سارا و آیدا بیشتر، فیلم فیلمنامه است، نه از آن جهت که فیلمنامه جذاب و استانداردی دارد؛ بلکه از آن جهت که هیچ ایده بصری خاصی ندارد و مخاطب، ناگزیر است که تنها داستان را دنبال کند. فیلمساز در این فیلم، به شدت تحت تأثیر آثار فرهادی به ویژه درباره الی بوده است و فیلم، تعلیق‌های ناشی از انتخابات اخلاقی که مشخصه آثار فرهادی است را دارد. با این تفاوت که در «درباره الی»، حقیقت برای همیشه پنهان می‌ماند و با الی غرق می‌شود؛ اما در سارا و آیدا، سارا اجازه نمی‌دهد اخلاق زیر پا له شود و پای آبروی دوست مرده‌اش می‌ایستد. وفاداری به حقیقت و راستی، شخصیت اصلی فیلم را از عذاب وجدانی که دچارش شده نجات می‌دهد.

شباهت سارا و آیدا با سعادت آباد

سارا و آیدا در میان آثار میری، بیشتر به سعادت آباد شباهت دارد وموضوعی عمقی‌تر را مورد بررسی قرار می‌دهد؛ اما نمود بیرونی‌تر و آشکارتری نسبت به سعادت آباد دارد. از آنجا که شخصیت‌ها به درستی پرداخت نشده‌اند، انگیزه مشخصی ندارند و رفتارشان برای مخاطب کاملا قابل حدس است. بیننده همیشه یک قدم از اتفاقات جلوتر است و هرگز غافلگیر نمی‌شود. تعلیق مورد نظر فیلمساز هم به هیچ وجه در نیامده است. سارا و آیدا بیشتر از آنکه قد و قواره یک اثر سینمایی را داشته باشد، به سریال‌های تلویزیونی متوسط شبیه است و اگر فیلمنامه کمی کشدارتر نوشته می‌شد تبدیل به یک مجموعه تلویزیونی می‌شد.

میری در کارگردانی هم اگرچه استاندارد و مبتنی بر اصول حرکت کرده است؛ اما هیچ خلاقیتی ندارد و فیلم از لحاظ بصری، هیچ جذابیت تازه‌ای را برای مخاطب رقم نمی‌زند. به طور کلی سارا و آیدا نسبت به فیلم قبلی کارگردان؛ یعنی حوض نقاشی، یک قدم به عقب محسوب می‌شود و نتوانسته است انتظارها را از میری با کارنامه درخشانش در فیلمسازی برآورده سازد.

نویسنده : پونه خامین

اکران فیلم سارا و آیدا +تیزر