چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
«چالش انصراف از حج» یکی از بی‌مصرف‌ترین چالش‌ها بود که هیچ‌گاه به نتیجه نرسید. مبدع این چالش شاید نمی‌دانست موضوع «حج» جدا از اینکه موضوعی حساس، سیاسی و چالش‌برانگیز است، به‌واسطه اعتقادات دینی مردم و نظر برخی مراجع که معتقدند «حج تحت هیچ شرایطی نباید تعطیل شود چون یک فریضه واجب الهی است.» اساساً امکان به چالش‌کشیدن آن وجود ندارد.
نوروز امسال بود که پیامی با مضمون «نخستین گروه از حجاجی که قرار بود امسال به حج بروند، منصرف شدند» در فضای مجازی منتشر شد و مورد استقبال زیاد کاربران این فضا قرار گرفت. در توضیح این خبر آمده بود که یزدی‌ها، پول حج را به بیمارستان شاه ولی این شهر اهدا کرده‌اند. بلافاصله پیام‌های تبریک و تقدیر از سوی مردم سایر استان‌ها، روانه فضاهای مجازی شد، مردمی که شهروندان یزدی را به‌خاطر این اقدام تحسین می‌کردند؛ حتی پیشنهاداتی برای راه‌اندازی کمپین جهت تشویق سایر حجاج به انصراف از حج ارائه شد. کار بالا گرفت و درنهایت برخی مسئولان جهت تکذیب این خبر که می‌توانست در روند مذاکرات ایران و عربستان که از اسفندماه گذشته آغاز شده بود نیز تأثیرگذار باشد، دست‌به‌کار شدند. ابتدا رئیس بیمارستان شاه ولی که در متن خبر به نام آن اشاره‌شده بود، درصدد تکذیب خبر برآمد و گفت که هیچ‌رقمی از سوی حجاج با نام کمک به این بیمارستان، واریز نشده و این خبر، شایعه‌ای بیش نیست. در گام بعدی، علی‌اصغر شریفی، مدیر حج و زیارت استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگاران یزدی گفت: هیچ‌گونه انصرافی از سوی یزدی‌ها صورت نگرفته و انتشار این خبر از اساس کذب است.
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
شریفی نه‌تنها این خبر را تکذیب که در ادامه تأکید کرد امسال نیز حجاج یزدی با توجه به برنامه‌ریزی‌های ملی سازمان حج و زیارت می‌توانند برای ثبت‌نام اقدام کنند و به این سفر معنوی اعزام شوند. خبر انصراف یزدی‌ها از سفر حج، برای دومین بار بود که دهان‌به‌دهان می‌پیچید و برای دومین بار هم تکذیب شد. اولین بار در سال 94 و پس‌ازآن بود که ریاض به اتفاق جدیدی مزین شد و خبر رسید دو نوجوان ایرانی پس از شرکت در حج عمره و در حال بازگشت به ایران در فرودگاه جده مورد تعرض واقع‌شده‌اند. پس‌ازاین اتفاق، ماجرای تحریم عربستان و نرفتن به حج، به‌طورجدی میان ایرانیان مطرح شد؛ به‌ویژه اینکه مردم از تعلل سعودی‌ها در محاکمه مأموران خاطی و البته آنچه که «نرمش بیش‌ازاندازه ایران در برابر عربستان» می‌نامیدند، شاکی بودند. این شکایت و گلایه‌ها، چندماه بعد، در فاجعه خون‌بار «منا» و سقوط جرثقیل در مکه، به اوج رسید. آتش‌زدن سفارت عربستان در تهران، تکلیف را یکسره کرد و عربستان سعودی با اعلام قطع روابط سیاسی با ایران و جلوگیری از حضور حجاج ایرانی در حج 95، پرونده حج تمتع را بست. پس از کارشکنی صریح و جدی ریاض در ماجرای حج، برخی مراجع نیز اعلام کردند که حفظ عزت و کرامت ایرانی در چنین شرایطی تقدم دارد؛ ازجمله مراجع، آیت‌الله نوری همدانی بود که اعلام کرد: «وقتی امنیت و عزت حجاج درخطر است، حج دیگر واجب نیست.» یا آیت‌الله مکارم شیرازی که با انتقاد از مردمی که می‌خواستند از طریق کشور ثالث ویزای عربستان دریافت کنند، گفت: «طالب حجی عزت‌مندانه هستیم. وقتی درحال‌حاضر در منطقه به اذعان دشمنان، حرف اول را می‌زنیم، دلیلی ندارد سر ذلت در مقابل دشمنان به زیر بیندازیم.» پس از فتوای صریح برخی علما و مراجع درباره تحریم حج، مردم نیز به میدان آمدند؛ ازجمله شهروند اصفهانی که فیش حج عمره خود را فروخت و مبلغ آن را به بهزیستی اهدا کرد.
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
انصراف از حج این شهروند اصفهانی، بازتاب زیادی در رسانه‌ها داشت. امام‌جمعه میاندورود هم گفت: باید با هم‌بستگی مردم حتی آن‌هایی که ثبت‌نام کرده‌اند و پول داده‌اند اعلام کنند که ما حاضر نیستیم به این سفر برویم و من نیز همانند همه مردم و همه سیاسیون در کنار علما و مراجع این موضع را دارم و اقدام عملی انجام میدهم. بااین‌حال سعید اوحدی، رئیس پیشین سازمان حج و زیارت یکی از مسئولانی بود که بارها اعلام کرده بود هیچ ودیعه‌گذاری از حج تمتع انصراف نداده است. او در آخرین آماری که مردادماه سال گذشته از انصراف‌دهندگان حج تمتع و عمره ارائه کرد، گفته بود: هیچ زائری از نوبت تشرف به حج واجب صرف‌نظر نکرده؛ چراکه حج، امری واجب است و برای آن حکم شرعی وجود دارد. علاوه‌براین، جمعیت انصراف‌دهندگان عمره نیز تغییر نکرده است. اوحدی البته در آخرین روزهای خردادماه سال گذشته آمار تازه‌تری ارائه داد و با اشاره به اینکه تمام هفده‌هزار نفری که قسط اول حج ۹۵ را پرداخته بودند، بعد از اعلام ما پول خود را از بانک پس گرفته‌اند، گفت: از 1.5 میلیون نفری که برای حج تمتع ثبت‌نام کرده‌اند، هیچ‌کس انصراف نداده؛ اما از 6.5 میلیون نفری که برای عمره ثبت‌نام کرده‌اند تاکنون هفت‌هزار نفر انصراف داده‌اند.
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
نازوغمزه و شرط‌وشروط‌گذاشتن‌های سعودی‌ها البته چندان به درازا نکشید. سعودی‌ها که پیش‌ازاین گفته بودند زائران ایرانی به‌شرط حفظ برخی قوانین ازجمله عدم برگزاری دعای کمیل، خودداری از شعاردادن و همچنین با دستبند و پابندهای ردیاب الکتریکی(!) امکان حضور در حج را خواهند داشت، تنها چند ماه بعد و پس‌ازآن که اخبار زیادی درباره سقوط اقتصاد سعودی شنیده می‌شد، برای ازسرگیری اعزام حجاج ایرانی پیش‌قدم شدند. ماه‌های پایانی سال 95 بود که در برخی رسانه‌ها عنوان شد وزیر حج عربستان اعلام کرده که از ایران برای حضور در حج آینده دعوت کرده است؛ اما مقامات ایران در ابتدا گفتند هیچ دعوت‌نامه رسمی از عربستان دریافت نکرده‌اند؛ ولی مدتی بعد دریافت چنین دعوت‌نامه‌ای را مورد تائید قرار دادند و اعلام کردند که هیئتی برای مذاکره به عربستان سعودی اعزام خواهد شد، مذاکراتی که گفته می‌شود مثبت بوده و روند اعزام حجاج ایرانی به عربستان در سال جدید از سرگرفته خواهد شد. بااین‌حال شایعات تمامی ندارد. در روزهای گذشته و پس از تکذیب‌های صورت‌گرفته مختلف از سوی مسئولان درباره انصراف حجاج یزدی، این بار پیام دیگری با این مضمون در فضای مجازی منتشر شد: «گروهی از حجاج تبریزی که قرار بود امسال به حج بروند مثل حاجیان یزدی منصرف شدند. انصراف ۴۰۰ نفر دیگر از هم‌وطنان تبریزی جای تشکر و قدردانی دارد و هزینه این گروه برای تهیه جهیزیه ۵۰ نوعروس صرف خواهد شد.» در پایان این پیام هم دقیقاً مثل شایعه اول از مردم خواسته‌شده تا با اطلاع‌رسانی «همه ایرانی‌ها مثل یزدی‌ها و تبریزی‌ها انصراف دهند تا عزت ایرانی‌ها به دست آل‌سعود جنایتکار خدشه‌دار نشود.» این بار هم این خبر مجازی تکذیب شد و به‌تبع آن‌یک مقام آگاه در سازمان حج و زیارت که با «ایسنا» گفت‌وگو کرده، دراین‌باره گفت: «اخبار مربوط به انصراف گروه‌های چند نفره از حج، شایعه است و تکذیب می‌شود. درحال‌حاضر یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر در انتظار حج هستند و مشتاق در انتظار حج به سر می‌برند.»
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
شاید حق با آن‌هایی است که می‌گویند این‌گونه شایعات با هدف کم‌رنگ‌کردن و زیرسوال‌بردن فریضه الهی حج منتشر می‌شود؛ اما در سوی دیگر نباید فراموش کرد که سعودی‌ها در سال‌های گذشته از هیچ‌گونه توهین، تحقیر، تهمت و کارشکنی علیه ایران و مردم کشورمان دریغ نکرده‌اند و نشان داده‌اند «قابل‌اعتماد نیستند» و نمی‌توان به وعده‌های آن‌ها در حفظ کامل کرامت ایرانی در ایام حج اطمینان کرد. هرچند اینجا ایران است، کشوری که مردمانش هشدارهای جدی مسئولان کشور برای سفرنکردن به ترکیه را «شوخی» می‌انگارند و به مرزها سرازیر می‌شوند تا آنجا توسط مأموران ترک و مقابل زن و فرزندان خود زیر مشت و لگد قرار بگیرند و فتوای مراجع خود برای خودداری از سفر به عربستان را با تلاش برای ویزاگرفتن از کشور ثالث، دور می‌زنند!
چالش انصراف از حج / انها که خدا را هم به چالش می کشند
نویسنده : سمیه یوسفیان
