تفاوت بین آمالگام و کامپوزیت
پرکردن دندان با مواد سفید خوبه یا سیاه
تفاوت بین آمالگام و کامپوزیت چیست ؟
برای پر کردن و ترمیم دندانهایی که دچار پوسیدگی شده اند، بیماران معمولا این سوال را مطرح می کنند که کدام ماده ترمیمی بهتر است و بیشتر عمر میکند: کامپوزیت یا آمالگام؟ در این مقاله سعی می کنیم مزایا و معایب هر دو روش را بطور خلاصه بررسی نماییم.
آمالگام در فارسی معادل کلمه ملغمه است که به معنای مخلوطی از چند فلز می باشد. معمولا پنجاه درصد از وزن آمالگام دندانی را، عنصر جیوه و باقی آن را ترکیبی از فلزات نقره، مس و قلع تشکیل می دهد
کامپوزیت دندانی، خمیری متشکل از مخلوط سرامیک و مواد پلاستیکی می باشد که برای پر کردن حفرات دندانی به کار می رود، و می تواند با رنگی بسیار شبیه رنگ دندان فرد، حفره دندانی را پر نماید.
پس از قراردادن مواد حد واسط ویژه بر روی دندان، کامپوزیت درون حفره قرار داده شده و سپس توسط نور آبی ویژه ای سفت میشود.
آمالگام چیست ؟
هنگامی که حفره‌ای چه به دلیل پوسیدگی و چه به دلیل شکستگی در دندان‌ها ایجاد میشود،باید توسط ماده‌ای به نام آمالگام ترمیم شود.
مینای دندان یکی از سخت‌ترین مواد موجود در این کره خاکی است. دندانهای ما به کمک ما می‌آیند که انواع و اقسام خوراکی‌ها از سخت تا نرم را بجویم و له کنیم و تحویل دستگاه گوارشمان بدهیم.
بجز موارد بسیار محدودی که به‌عنوان نواقص مادرزادی محسوب میشوند، دندانهای ما در بدو رویش،سفید،محکم و سالم هستند و به خوبی برای انجام وظایف خود آماده‌اند.
اگر از دندان‌هایمان به خوبی مراقبت کنیم، همراهان خوبی برای ما خواهند بود اما با کم‌لطفی‌های ما، نظیر عدم رعایت بهداشت و تغذیه نامناسب، باکتری‌های دهانی ایجادکننده پوسیدگی دندان، فرصت خوبی پیدا خواهند کرد که مواد غذایی مناسب را تخمیر کرده، اسیدی تولید کنند که این اسید می‌تواند مینای سخت دندان را حل کرده و پوسیدگی ایجاد کند.
پوسیدگی‌های دندانی از نقاط بسیار کوچک و معمولا به‌صورت لکه‌های سفید رنگی بر روی دندان‌ها آغاز میشود که در این مرحله، اگر به خوبی از دندان‌ها مراقبت شده و فلوراید از طرق مختلف از جمله دهانشویه‌ها و خمیر دندان‌ها به این لکه سفید برسد،پوسیدگی ممکن است متوقف شود.
اما اگر روند پوسیدگی متوقف نشود، با ادامه فعالیت باکتری‌ها، ناحیه پوسیدگی وسیع‌تر میشود. از طرفی بافت سخت مینا و عاج دندان، توسط اسیدها حل شده، ماده نرم پنیرمانندی بجای دندان برجا می‌ماند که قادر به تحمل فشارهای جویدن نخواهد بود و در نتیجه حفره‌های پوسیدگی ایجاد میشود.
در این مرحله است که دیگر پوسیدگی‌های دندان قابل برگشت نیست و باید ترمیم شود.
آیا آمالگام سمی است ؟
آمالگام جیوه فلزی است که به خاطر ایجاد بخارهای سمی،برای بدن انسان مضر محسوب میشود.
اما جیوه‌ای که در آلیاژ آمالگام وجود دارد، از حالت آزاد خارج شده و به صورت یک ترکیب فلزی در آمده است و خواص اولیه خود را از دست می‌دهد.
چند سالی است که در مجامع پزشکی و دندانپزشکی از سمی بودن آمالگام و ایجاد بیماری‌های عمومی گوناگون وابسته به آمالگام صحبت میشود.
اما انجمن دندانپزشکی آمریکا هنوز آمالگام را به عنوان یک ماده ترمیمی مطمئن و مناسب می‌شناسد و اعلام میکند که ارتباط اثبات شده و معنی‌داری بین بیماری‌های عمومی بدن و ترمیمهای آمالگام موجود در دهان افراد وجود ندارد.
فرق بین آمالگام و کامپوزیت چیست ؟
بعضی از مردم گمان میکنند که این آمالگام کاملا از نقره ساخته شده است اما در حقیقت ترکیبی از نقره جیوه و قلع همراه برخی اجزای دیگر مثل مس است.
آمالگام آلیاژی است که دو فلز اصلی تشکیل دهنده آن جیوه و نقره هستند. عناصر دیگر مانند قلع و مس هم برای ایجاد بعضی خواص به این ترکیب اضافه شده‌اند
روکش های دندان از جنس کامپوزیت و به فرم خمیری و قابل انعطاف هستند که متناسب با دلیل به کارگیری آنها، بر روی دندان چسبانده می شوند
کامپوزیت چون این مواد همرنگ دندان هستند از مزیت زیبایی برخوردارند.
آمالگام در برابر رطوبت محیط دهان و فشارهای ناشی از جویدن مقاومت خوبی دارد و عمر متوسطی بین ۵ تا ۱۰ سال برای یک پرکردگی آمالگام پیش‌بینی میشود.
اگر دندانتان با آمالگام ترمیم شده، ۲ ساعت بعد از پرشدن دندانتان چیزی نخورید و تا ۴۲ ساعت بعد از پر شدن دندانتان، با دندان تازه پر شده، خوراکی‌های سفت نخورید.
در صورتی که کامپوزیت آسیب ببیند، قابلیت ترمیم دارد ولی آمالگام در شرایط نادر ترمیم میشود.
کامپوزیت دندان چیست ؟
ماده کامپوزیت نوعی رزین است که با درجات مختلفی از استحکام ، پولیش پذیری و ضریب شکست نوری ساخته می شود.
علاوه بر این موارد باید قابلیت بازسازی لایه به لایه را داشته باشند و ضمن داشتن استحکام و قابلیت پولیش در حد عالی، درخشنده و طبیعی جلوه کنند.
با کمک این روکش های دندانی ظریف و در عین حال مقاوم ؛ درمان زیبایی، سریع، ماندگار، مطمئن و تقریبا بدون ضرر می باشد و به دلیل اینکه در اکثر موارد بدون تراش دندان انجام می شود ، به دندان ها آسیب نمی زند.
کامپوزیت این ماده خمیری بعد از معاینه دندانپزشک ، توسط دندانپزشک بدون نیاز به تهیه در لابراتوار به کمک تکنیکی بسیار حساس و با توجه به رنگ دندان بر روی دندان قرار داده می شود.
سپس در اثر تاباندن نور با طول موج مخصوص و مشخص سفت و سخت شده و بعد از پولیش کردن شبیه بافت و فرم دندان می شود.
مراحل انجام کامپوزیت دندان
اگر بخواهیم مراحل انجام کامپوزیت دندان را به طور خلاصه بیان کنیم می توان گفت:
- در ابتدا دندان ها به طور کامل تمیز می شوند تا سطح تمیز و بدون جرم برای قرار دادن کامپوزیت آماده شود.
- سپس دندان ها کاملا خشک و تمیز شده به طوری که هیچ گونه رطوبت ، خون و بزاق بر روی دندان وجود نداشته باشد.
- در مرحله بعدی با کمک مواد اسیدی سطح جلوی دندان را متخلخل کرده با این کار، سطح دندان برای قرار دادن کامپوزیت مناسب سازی می شود. این کار در چسبیدن ونیر کامپوزیت بسیار تاثیر گذار است.
- سپس چسب مخصوص بر روی سطح دندان زده می شود و مواد خمیری کامپوزیت به آرامی روی آن قرار داده می شود. برای به دست آمدن نتیجه مطلوب از مقدار مواد کم و زیاد می شود.
- در این مرحله دندانپزشک پرتو نوری را با طول موج مخصوص به کامپوزیت ونیر می تاباند ، این نور مواد را فعال و سخت می کند.
- در پایان با پولیش کامپوزیت، فرم دلخواه و مناسب دندان به دست می آید.
البته هنر ، دانش ، تجربه و تکنیک متخصص دندانپزشک زیبایی از عوامل بسیار مهم و تاثیر گذار بر زیبایی دندان ها با کمک روش کامپوزیت دندان می باشد.
همچنین انتخاب صحیح رنگ کامپوزیت برای دندان نیز می تواند در نتیجه نهایی کار موثر باشد، پس بهتر است تصمیم گیری درباره رنگ کامپوزیت را به دندانپزشک زیبایی به دلیل داشتن تجربه در این زمینه ، واگذار کنید.
مزایای پر کردن دندان با کامپوزیت
- چون این مواد همرنگ دندان هستند از مزیت زیبایی برخوردارند
- برای پر کردن دندان با کامپوزیت نیاز کمتری به تراشیدن و دریل کردن دندان است و بخش بیشتری از ساختار طبیعی دندان حفظ میشود
- با کمک نور مخصوصی مواد ترمیمی ظرف چند ثانیه سخت میشوند
- این مواد پیوند بسیار محکمی با دندان برقرار میکنند که به محافظت از دندان در مقابل شکستن کمک مینماید
- شکل دهی به مواد کامپوزیتی برای دندانپزشک راحت تر است در نتیجه شکل نهایی آن خیلی بیشتر شبیه به دندان واقعی خواهد بود
- برخی افراد ممکن است به آمالگام آلرژی نشان دهند، اما واکنش آلرژی به کامپوزیت دندان مشاهده نشده است
- کامپوزیت عایق حرارتی خوبی است. از آنجایی که آمالگام فلز است رسانای خوبی برای انتقال دما است.
به خصوص در مواردی که پر شدگی زیاد باشد، تجربه حساسیت دندان به سرما و گرما متداول است. در بیشتر موارد حساسیت دندان پس از چند روز یا چند هفته کاهش پیدا میکند اما در برخی افراد تا آخر این حساسیت باقی می ماند به خصوص هنگامی که دندان در معرض سرما قرار میگیرد. - مواد ترمیمی کامپوزیت امکان انواع ترمیمهای دندانی را فراهم کرده اند و در بسیاری از مواقع به جای تعویض مواد ترمیمی، میتوان تنها بخش آسیب دیده دندان را پر کرد چرا که مواد جدید کامپوزیت هم به دندان خوب میچسبند هم به پر شدگی پیشین
مقایسه دو ماده پر کننده آمالگام و کامپوزیت
مزایای پر کردن دندان با آمالگام
کار با آمالگام برای دندانپزشک آسانتر از مواد دیگر است .
استحکام آمالگام بیشتر از کامپوزیت است بنابراین در دندانهای عقبی که فشار زیادی به آنها وارد میشود مناسب تر است .
اگر نگران هزینه پر کردن دندان هستید، آمالگام کم هزینه تر از کامپوزیت است .
پر کردن دندان با آمالگام سریعتر از کامپوزیت انجام میشود .
اثبات شده است که آمالگام بی خطر است .
برای پر کردن دندان با کامپوزیت باید بتوان دندان را ایزوله کرده و خشک نگه داشت. در نواحی که خشک نگه داشتن دندان دشوار باشد مانند دندانهای عقبی و پوسیدگی های زیر مرز لثه، معمولا آمالگام ترجیح داده میشود .
آمالگام دوام و طول عمر بیشتری نسبت به کامپوزیت دارد .
آیا دوام آمالگام بیشتر از کامپوزیت است ؟
آمالگام الزاماً عمر بهتر از کامپوزیت ندارد و محکم تر هم نیست. هرچند که هر یک از این دو ماده کاربری و محل استفاده خود را دارند.
آیا آمالگام ها مضر هستند ؟
درست است که در ترکیب آمالگام جیوه وجود دارد ولی این جیوه در ترکیب با سایر مواد است و مسمومیت یا مشکلی ایجاد نمی کند.
هیچ یافته ای در مورد مضر بودن ترمیم های آمالگام وجود ندارد و هنوز هم آمالگام یک استاندارد جهانی ماده پر کردنی در بسیاری از کشورها ازجمله امریکاست.
چرا در برخی از کشورهای اروپایی آمالگام استفاده نمی شود ؟
گاهی به اشتباه گفته می شود که در اروپا کاربرد آمالگام ممنوع است.
عدم مقبولیت آمالگام در اروپا چند دلیل دارد. اول اینکه به دلایل محیط زیستی دولت سخت گیری بسیار شدیدی در مورد دفع پساب و باقی مانده های آمالگام دارد. چراکه محیط زیست را آلوده می کند.
مسئلهٔ دوم این است که بسیاری از بیمه ها هزینه های درمان هایی که با آمالگام انجام می شود ممکن است که پرداخت نکنند.
آمالگام هنوز هم در خیلی از کشورها ازجمله آمریکا مورد قبول است و انجمن دندانپزشکی امریکا هنوز هم آمالگام را به عنوان یک ماده پرکردگی استاندارد به رسمیت می شناسد.
منبع : مجله اینترنتی دلگرم
