تاثیر گرسنگی بر رفتار نوجوانان
حتی اگر گرسنگی موقتی باشد، مثل زمانی که نوجوان یک وعده غذا نخورده است و رفتار و یادگیری اش تحت تاثیر قرار می گیرد. نوجوانی که صبحانه می خورند بهتر از همکلاسی هایشان که صبحانه نخورده اند عمل می کنند. بدون صرف صبحانه، کودکان در انجام وظایف خود و نیز داشتن تمرکز در کلاس ضعیف تر عمل می کنند. توجه آن ها کمتر است و دارای ضریب هوشی پایین تری نسبت به نوجوانان خوب تغذیه شده می باشند. در ساعات نزدیک ظهر حتی نوجوانان که صبحانه نیز خورده اند ممکن است گرسنه شوند و این گرسنگی نشستن سرکلاس را برای آنان غیر قابل تحمل می سازد.
مشکلی که اکثر کودکان در اثر نخوردن صبحانه با آن مواجه اند پایین بودن قند خون است. کودکان 5 تا 11 ساله غالبا نیاز دارند که هر 4 تا 6 ساعت برای نگه داشتن غلظت قند خون در حد نرمال، غذا بخورند تا فعالیت سیستم عصبی مغز و فعالیت هایشان به طور طبیعی باقی بماند.
مغز کودک به بزرگی یک فرد بزرگسال است و مغز مصرف کننده ی اصلی گلوکز می باشد و کبد کودک کوچک تر از کبد بزرگسالی است و کبد عضوی است که مسیول ذخیره گلوکز به صورت گلیکوژن و آزادسازی آن در خون در صورت نیاز است. کبد نوجوانان تنها می تواند برای حدود 4 ساعت گلیکوژن ذخیره کند، بنابراین او به خوردن غذا در وعده های بیشتر احتیاج دارد. نوجوانان باید در فاصله ی صبح تا ظهر یکبار میان وعده مصرف کنند این میان وعده ظرفیت کار و توانایی یادگیری در کلاس را افزایش خواهد داد.
کودکان به نوعی از مصرف صبحانه می گریزند و نمی توانند کمبود کالری، ویتامین ها و مواد معدنی را با خوردن در وعده های دیگر جبران کنند بنابراین صبحانه یکی از اصلی ترین وعده ها در رژیم غذایی روزانه کودکان است و استفاده از گزوه نان و غلات و گروه شیر و لبنیات در صبحانه بسیار مورد تاکید می باشد.همچنین استفاده از کشمش و خرما برای تامین گلوکز مورد نیاز مغز و تامین انرژی مورد نیاز کودک مناسب اسست.
میان وعده برای نوجوانان
مواردی چون چیپس، پفک و سایر تنقلات کم ارزش نمی توانند نیازهای کودکان را تامین کنند و بلکه موادی دارای ارزش غذایی میباشند که از یک یا چند گروه اصلی غذایی تهیه شده باشند.
موادی مانند دانه ها، مغزها، میوهها و سبزیهایی مانند کاهو و هویج علاوه بر داشتن مزه خوب حاوی مواد مغذی با ارزشاند.
استفاده از انجیر خشک، توت خشک، بادام، پسته، گردو و برگههای آلو و هلو، کشمش، انواع میوه های حاوی ویتامینها و املاح معدنی مثل پرتقال، نارنگی، هلو، زردآلو، انگور، لیموشیرین و … ساندویچهایی مانند نان و پنیر و گردو ساندویچ های تخم مرغ، نان و کره مربا و … می تواند در برنامه ی غذایی دانش آموزان قرار گیرد. این مواد علاوه بر داشتن ارزش غذایی بالا کم هزینه بوده و به راحتی در دسترس اکثر خانواده ها قرار دارند.
برنامه غذایی دانش آموزان
برای تامین مواد غذایی مورد نیاز وعده های غذایی دانش آموزان باید حاوی غذا های متنوع از همهی گروه های غذایی باشند که با توجه به میزان اشتها و احتیاجات بدنب آنان تعیین می گردد. اندازه ی وعده های غذایی با سن افراد افزایش می یابد.
برای اطمینان از اینکه اشتهای کودکان از بین نرفته ظرفیت کافی برای دریافت غذاهای مغذی دارند. بچه ها باید شکلات، شیرینی، نوشابههای صنعتی، غلات حجیم شده مثل پفک و چیپس و از این قبیل مواد را کمتر مصرف کنند. اگر استفاده از این مواد را کمتر نکنند تنها نتایجی که دارد این است که نمی توانند از سفره ی خانواده استفاده کنند و کمبود مواد مغذی پیدا می کنند و چاق میشوند.
کودکانی که به طور استثنایی فعال اند می توانند در بعضی از میان وعده ها یا بعد از غذای اصلی از غذاهای پرکالری نظیر بستنی، کلوچه و غذاهای تهیه شده از شیر یا فرآورده های آن استفاده کنند. درضمن می توان از این نوع غذاها برای افزایش تحرک آنان استفاده کرد.
همچنین بخوانید: بهترین تغذیه در مدرسه برای کودکان چیست؟
برای اینکه نوجوانان تغذیه ی مناسب داشته باشند به نکات زیر توجه کنند:
1- مواد غذایی مانند برش های میوه، پنیر، ماست و ذرت استفاده کنید.
2- نوشابه مصرف نکنند.
3- غذاهای مناسب مانند سالاد و سبزی های پخته را در وعده های غذایی تان قرار دهید.
4- روزانه 5 میان وعده یا بیشتر میوه و سبزی های مختلف مصرف کنید.
5- سه لیوان شیر در روز بنوشید.
6- خوردن نوشابه های شیرین و لقمههای سرپایی را حداقل یک ساعت قبل و بعد از وعدهی غذایی (ناهار و شام) قطع کنید.
7- کودکان زیر 12 سال باید از مصرف قهوه و چای خودداری کنند مصرف روزانه یک یا دو بار اشکال ندارد ولی مصرف بیشتر آن عوارض ایجاد می کند که برای بدن ضرر دارد.
8- تغذیه ی صحیح کودکان در سنین رشد و بالندگی علاوه بر نقش سلامت آفرین و حیات بخش خود از جهات دیگری نیز مانند بهبود جریان رشد و پیشگیری از بروز عفونت ها قابل توجه است. بررسیها نشان داده است افرادی که تغذیهای مناسب داشتهاند پس از ابتلا به بیماری ها ،ساده تر و سریع تر بهبود پیدا کرده اند.
نیازهای تغذیه ای دختران نوجوان
تغذیه ی خوب نیز از عوامل مهم سلامت دختران نوجوان است زیرا یک دختر نوجوان در طی نوجوانی سریع تر از هرزمان دیگری از زندگی(غیر از زمان نوزادی) رشد می کند. در سنین نوجوانی، دختران نیاز به انبوهی از ویتامین ها و موادمعدنی و نیز به طور متوسط 2200 کالری روزانه دارند که در غذاها یافت می شود اما اغلب دختران نوجوان به میزان کافی از این مواد غذایی حیاتی دریافت نمی کنند. همچنین اغلب دچار کمبود کلسیم اند. زیرا زمانی که به نوجوانی می رسند میزان مصرف شیر را کاهش می دهند حدود نیمی از توده های استخوانی زنان در طی نوجوانی تشکیل می شود و مصرف کم کلسیم در این زمان ممکن است بعدا منجر به پوکی استخوان شود.
دختران آهن کافی نیز دریافت نمی کنند چون هم از طریق خونریزی قاعدگی آهن از دست می دهند هم ممکن است دارای رژیم لاغری باشند. یا رژیم غذایی متنوع نداشته باشند و با غذاهای غنی از آهن مانند گوشت قرمز به اندازه ی کافی مصرف نکنند که در این صورت مبتلا به کم خونی می شوند مطالعه نشانه داده است که حتی فقر آهن خفیف می تواند منجر به نمرات پایین تر در ریاضیات شود این امر می تواند یک توضیح احتمالی برای این نکته باشد که چرا دختران نوجوان در ریاضیات از پسران ضعیف تراند.
اختصای زندگی سالم: زهره حاج قاسمی